به گزارش خبر ساز، ماجرا از آنجا آغاز شد که مرتب به آسمان نگریستیم تا ابری تیره و پرباران بر فراز شهر ببینیم و هیچ چیز جز دود سیاه بی‌تدبیری دیده نشد. بعد از عبور از بهار و تابستانی که حسرت یک چکاچک لذت بخش باران را بر دلمان گذاشت، ما ایرانی‌ها رسیدیم به پاییز. فصل آرزوها و رویاهایمان برای باریدن آسمان و سیراب شدن عطش زمین. اما هر روز افت فشار آب، قطعی در برخی مناطق و ساعات و هشداری برای میزان مصرف. تا جایی که اخبار ما را در رسانه‌های سراسر جهان گفتند. ایران در بحران خشکسالی است.

این اخبار در ابتدا با احتیاط عنوان می‌شد. در حد توصیه‌ای برای رعایت مصرف و تذکری به پرمصرف‌های خانگی؛ همان گروهی که کمترین میزان مصرف آب را در جداول دارند اما بیشترین چوب سرزنش بر سرشان فرود می‌آید.

اما از ابتدای پاییز اظهارنظرها در مورد موضوع آب شفاف‌تر شده است. تا جایی که در آبان ماه 1404 رئیس فدراسیون صنعت آب ایران بیان کرد: سد کرج کمتر از دو هفته آب دارد و چاه‌های شهر تهران در حال پایین آمدن است. نباید به وضعیت سدها تا ۲۰ روز آینده حساب باز کرد.

رضا حاجی کریم در گفتگو با خبر ساز اظهار کرد: ۹۴ درصد از ذخایر تجدیدناپذیر تهران را مصرف کردیم. خود تهران آب ندارد. آب را از جای دیگر می‌آوریم. عدم توجه به اقلیم ما را به اینجا رسانده. ۶ درصد از کل مصرف آب در تهران صرف آبیاری فضای سبز می‌شود.

وی تصریح کرد: ۳۸ درصد آب تهران از سدها و ۶۲ درصد آن از منابع آب زیرزمینی تأمین می‌شود.

رئیس فدراسیون صنعت آب ایران افزود: سد کرج کمتر از دو هفته آب دارد و چاه‌های شهر تهران در حال پایین آمدن است. نباید به وضعیت سدها تا ۲۰ روز آینده حساب باز کرد.

حاجی کریم در پایان گفت: وضعیت بارش در زمستان بد نخواهد بود. یک الی دو ماه سختی داریم اما از الان باید به فکر تابستان سال آینده باشیم.

این اظهارات همراه با تابلوهای وضعیت قرمز آب در جای جای تهران دیگر تعارف‌بردار نیست. اما برای حل یک مشکل شاید لازم است بدانیم چرا به این نقطه رسیدیم. چه شد که همه می‌گویند سوءمدیریت آب و برای درمان خود به کدام نوشدارو پناه ببریم.؟

به جای عرضه آب روی تقاضا متمرکز شدیم

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در خصوص وضعیت بارش‌ها گفت: بارش‌ها در حال حاضر کمتر از نرم است و این موضوع به اقلیم برمی‌گردد. کسی نمی‌تواند باران بیاورد. اغلب مناطق دنیا من جمله خاورمیانه در کانون تغییرات اقلیمی ‌هستند و کشور ما نیز از این وضعیت خارج نیست.

بیشتر بخوانید: ادعای رسانه غربی: ایران به بهانه خودکفایی آب خود را هدر داد!

احد وظیفه در گفتگو با خبر ساز متذکر شد: اما اینکه وضعیت آبی به این شکل درآمده به نحوه تعامل ما با منابع آبی مرتبط است. اینکه ما مصرف کشاورزی، صنعت و شرب را چطور مدیریت کرده‌ایم. چگونه از رودخانه‌ها حفاظت می‌کنیم و مناطق بالادست رودخانه‌ها را چطور حفاظت می‌کنیم.

وی با تاکید به اینکه دنیا تحت تاثیر پدیده گرمایش جهانی است، اضافه کرد: به طور کلی در بخش مدیریت روی تقاضا و مصرف آب تمرکز کردیم و مدیریت بر عرضه آب را کار نکردیم.در وضعیت فعلی خشکسالی استثنایی را سپری می‌کنیم. برای جانمایی صنعت، جمعیت و عدم توجه به ارزش آب باید فکری شود. در کمال تأسف هنوز تصور درستی از اینکه در یک کشور کم آب به سر می‌بریم نداریم.

به گفته وظیفه خشکسالی حال حاضر به واقع در 50 سال گذشته بی‌سابقه بوده و کم‌بارشی داریم. بطوریکه دو ماه از پاییز سپری شده و تهر ان به جای 30 میلی متر بارش در حدود 2 میلی متر بارش دریافت کرده است. اغلب مناطق فلات مرکزی ایران قطره‌ای بارش نگرفته است.

می‌خواهند با تانکر آب وارد کنند؟!

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور در خصوص اظهاراتی مبنی بر الزام واردات آب به ویژه آب صنعتی برای رفع آنی نیازها گفت: ما تابه امروز چنین تجربه‌ای نداریم. زیرساختی هم نداریم. آیا با خط لوله و تانکر می‌خواهیم واردات انجام دهیم.؟

وی افزود: واردات آب به کشور بیشتر در قالب محصولات کشاورزی به ویژه غلات از جمله سویا به شکل مجازی بوده و بیشتر از اینکه صادرکننده آب مجازی باشیم، وارد کننده آب مجازی هستیم.

وظیفه در خصوص بارورسازی ابرها برای رفع خشکسالی نیز گفت: بارورسازی ابرها راهکاری برای رفع خشکسالی نیست. بیشتر جنبه تحقیقاتی دارد. نتایج آزمایش‌ها و بررسی‌ها نیز به این مهم نرسیده که بارورسازی منجر به افزایش بارش‌ها خواهد شد.

وی تاکید کرد: ضمن اینکه برای بررسی تأثیرگذاری بارورسازی ابرها بر بارش‌ها لازم است این مهم به صورت طولانی مدت بررسی شود. مثلاً تأثیر 5 تا 10 درصدی افزایش بارش در فلات مرکزی عدد درشتی نیست.

رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی سازمان هواشناسی کشور معتقد است در شرایط فعلی باید با کنترل تقاضا به مدیریت عرضه آب بپردازیم. به عنوان مثال با آبخیزداری نگذاریم سیلاب اتفاق بیفتد.

وی با تاکید به اینکه ضروری است از تخریب زمین جلوگیری کنیم، اضافه کرد: چرای بی رویه دام یکی از دلایل تخریب زمین است. همچنین ویلاسازی‌ها و راه سازی‌ها موجب تخریب لایه‌های زمین شده است. شرایط فعلی ایجاب می‌کند که مهندسی هوشمندانه داشته باشیم.

بیشتر بخوانید: پشت پرده کمبود آب در کشور یک مافیای بی رحم قرار دارد؛ اوست که می گوید کجا سد بسازند و کدام شهر و روستا تشنه بماند

به گفته وظیفه در همین تهران برداشت بی رویه از بالادست رودخانه با ساخت ویلا و باغچه و استخر منجر به کاهش درصد بزرگی از ذخایر سدها شده است. اینها باید مدیریت شود و مدیریت آب باید بر مبنای داده‌های برخط سنجش از دور انجام شود. نه اینکه بعد از نابودی رودخانه تازه متوجه بحران شویم و درصدد حل و فصل آن باشیم.

در دیپلماسی آب ضعیف عمل کردیم

پژوهشگر و جغرافی دان نیز معتقد است درصد دقیقی برای تفکیک سهم مدیریت و تغییرات اقلیمی ‌نمی‌توان قائل شد اما نزدیک به 70 درصد از مشکل آبی امروز کشور به سوءمدیریت برمی‌گردد. از 1300 تا 1400، جمعیت ما 11 برابر شده است.نزدیک 8 میلیون مهمان در نظر بگیرید می‌شود 12 برابر. این جمعیت نیازمند آب است.امکانات و تأسیسات و بهداشت و کشاورزی بیشتر شده و به تناسب نیاز آبی نیز افزایش یافته است.

محمد حسین پاپلی یزدی افزود: در کنار سوءمدیریت سیستم دولتی، شرکت‌های خصوصی فعال در زمینه آب بیشتر منافع شرکتی و شاید حتی شخصی را در نظر می‌گیرند و منافع ملی در درجه 2 قرار دارد.در عین حال مشکلات اقلیمی‌ هم هست.

وی به ضعف دیپلماسی آب نیز اشاره کرد و گفت: به عنوان مثال کشورهای اطراف از جمله ترکیه سدهای بزرگ ساختند.کل نیاز آبی کشور ما 100 میلیارد متر مکعب آب در سال است فقط یک سد آتاتورک ترکیه 49 میلیارد متر مکعب ظرفیت دارد.وقتی این سد جلو آب را می‌گیرد هم سوریه و عراق دچار مشکل می‌شوند و هم ما.تکلیف ما با افغانستان مشخص نیست. به جای مذاکره می‌گوییم حق آبه دهید.با سایر کشورها هم به همین ترتیب. ارس هم روز به روز آلوده‌تر می‌شود.برای مجموع این مسائل باید دیپلماسی درستی اتخاذ شود.

این پژوهشگر و مدرس دانشگاه تاکید دارد که رقابت بین وزارت نیرو و وزارت جهاد کشاورزی باید به همکاری و هم‌اندیشی تبدیل شود. اینقدر نگویند تقصیر مردم است.بخشی از این وضعیت تقصیر مردم است. اما بخشی به برنامه‌ریزی دولتی برمی‌گردد.

پاپلی یزدی در خصوص راهکار خروج از بحران تصریح کرد: هیچ یک از مسائل کشور با نظر فردی حل نمی‌شود. در وضعیت فعلی به خرد جمعی نیاز داریم. از حدود 80 سال پیش مطالعات متعددی توسط وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و شرکت‌های مختلف آب منطقه ای انجام شده است. از سال 1350 مطالعات جامعی در ایران انجام دادند. مثلاً برای جابه جایی پایتخت همایش‌های بزرگی تشکیل شده است.

وی افزود: اینکه آقای رئیس جمهور دلش می‌خواهد مسائل حل شود باید یک جلسه‌ای برگزار کند با کمتر از 100 نفر که وزرای سابق و مدیران سابق شرکت‌ها هم حضور داشته باشند. اساتید دانشگاه و افراد بی‌طرف که مصالح عمومی ‌را در نظر می‌گیرند نیز دعوت شوند. از همین راهکارهایی که ارائه می‌شود راهکار پیدا کند. نه نیازی به همایش است نه چیز دیگر. در میزگردی دو سه روزه می‌تواند برای بحران آب راهکار پیدا کند.باید دولت قبول کند راهکارها هستند و نیازی نیست از نو شروع کند.

پاپلی یزدی اظهارات رئیس جمهور در خصوص تخلیه تهران را احساساتی دانست و افزود: رئیس جمهور بررسی کند مطالعات 50 سال پیش چه می‌گوید. بعدها مطالعات انجام شده چه می‌گوید. اینکه احساساتی بشویم و بگوییم تهران خالی شود، این 14 میلیون جمعیت کجا باید برود.آقای پزشکیان می‌خواهد عمق فاجعه را بگوید که می‌گوید تهران خالی شود .

این جغرافی دان معتقد است همکاری مردمی ‌می‌تواند در کاهش مصرف شرب و بهداشتی و صنعتی موثر باشد اما یک مرتبه نمی‌شود. 50 سال قبل گفتند 25 درصد جمعیت باید برود کنار دریای عمان آن هم وقتی که کل جمعیت34 میلیون بود الان هم دائم گفته می‌شود.

در هیچ کجای دنیا آب را از دریا به خشکی نمی‌کشانند

به گفته پاپلی یزدی در همایش انتقال پایتخت در دانشگاه تربیت مدرس که 36 کشور حضور داشتند همان جا پیشنهاد شد بخشی از جمعیت به کنار دریای عمان برود. گزارشی هم به هئیت دولت دوره آقای جهانگیری رفته و تصویب شده. حالا عده‌ای آمده‌اند از نو این مسئله را مطرح می‌کنند.عده‌ای برای منافع شرکتی خودشان می‌گویند باید آب را بیاوریم داخل خشکی. ما جزو نادر کشورهایی هستیم که آب را به داخل خشکی می‌آوریم به جای اینکه جمعیت در کنار آب استقرار پیدا کند.می‌خواهیم هزار و 500 کیلومتر مسیر را طی کنیم و آب را از دریای عمان مثلاً به مشهد برسانیم.همه دنیا تلاش کردند جمعیت را کنار آب بیاورند چرا که مخارج آن 10‌ها برابر کمتر است.ما می‌خواهیم با گاز یک پنجم قیمت آب را داخل کویرهای ایران بیاوریم. 30 درصد جمعیت کشور در 12 شهری است که همگی آب نیاز دارند. راه حلی که دوستان پیدا کردند که فقط به نفع خودشان و به ضرر کل کشور است این است که آب را با لوله بردارند بیاورند داخل شهر و این یک اشتباه بزرگ در زمینه محیط زیست و انرژی و آینده کشور است.

کشاوزی 10 درصد از مصرف خود عقب‌نشینی کند

همچنین یک فعال محیط زیست گفت: اگر ۱۰ درصد آب کشاورزی کاهش پیدا کند و به جای آن به بخش نرم افزاری کشاورزی کمک کنند، آن وقت می‌توانیم نیازهای آب مردم را در تهران تأمین کنیم.

بیشتر بخوانید: آناهیتا، شاهد باش که چشمه‌ها خشکید/جشن آبانگان در خشکسالی

محمد درویش با اشاره به بحرانی شدن کمبود آب در تهران در گفتگو با خبر ساز اظهار داشت: ما سال‌های خشک‌تری در دو دهه اخیر نسبت به امسال داشتیم اما چون آثارش به تهران نمی‌رسید ابعادش مشخص نبود. اینکه ۸۰ درصد آب را در بخش کشاورزی مصرف بکنیم و ۱۱ درصد را در بخش صنعت و شرب در مضیقه قرار گیرد قابل قبول نیست.

وی افزود: عربستان با ۳۵ میلیون جمعیت و نیاز آب سالانه ۳۵ میلیارد متر مکعب الان کل آب قابل استحصالش ۱.۵ میلیتر متر مکعب است. ایران ۱۰۰ میلیارد متر مکعب آب قابل استحصال دارد و کل نیاز آب مردم ایران ۹ درصد این میزان است. ما اقتصادی را در این کشور تعریف کرده‌ایم که به شدت آب محور است.

درویش درباره نحوه مدیریت‌ها بیان داشت: در تهران بیش از ۱.۸ میلیارد متر مکعب آب در بخش کشاورزی مصرف می‌شود. اگر ۱۰ درصد آب کشاورزی کاهش پیدا کند و به جای آن به بخش نرم افزاری کشاورزی کمک کنند، آن وقت می‌توانیم نیازهای آب مردم را در تهران تامین کنیم. ما کمبود آب نداریم، کمبود خرد داریم.

این فعال محیط زیست با اشاره به نوع مواجهه با نخبگان گفت: مگر نمی‌گویند اسرائیل خیلی سیستم‌های پیشرفته ضد جاسوسی، دوربین‌ها و ریزپرنده‌های آنچنانی دارد. دو سال تمام آن نوار باریک غزه را که کل مساحتش نصف استان تهران است مگر نزد و نابود نکرد؟ اما با همه ابزارهای تکنولوژی که داشت نتوانست اسرایش را پیدا کند.

وی افزود: ولی در ایران تا اتاق خواب همه روسای کشور را پیدا کرد! چرا؟ چون شما کاری با این کشور کردید که طرف به راحتی سرزمینش را می‌فروشد، این آن درد بزرگ است. کاوه مدنی آن دانشمند بزرگ آبی را با آن اتهامات سخیف فراری می‌دهید . دشمن آن کسی است که کاوه مدنی‌ها را فراری داد، جاسوس واقعی اوست!

این فعال محیط زیست درباره کمبودها در حوزه آب گفت: سند امنیت غذایی می‌گوید ما باید تا سال ۱۴۱۱ حدود ۳۰ میلیارد متر مکعب آب را در بخش کشاورزی کم کنیم و ناترازی را ۴۵ میلیارد متر مکعب کاهش دهیم. مطلقاً در این زمینه هیچ اقدامی ‌نشده است. آقای خیامی ‌مسئول این سند بعد از دو سال هنوز هیچ گزارشی درباره اجرای این سند نداده است. از این غم‌انگیزتر اینکه هیچ رسانه‌ای هم یقه ایشان را نگرفته که چرا گزارشی نداده است.

اینها اظهارات کارشناسانی است که سال‌ها به همایش‌ها، رویدادها و جلسات کارشناسی فراخوانده شدهاند اما امروز با تأسف از خروجی‌ها می‌گویند.از پشت گوش انداختن‌ها، اظهارات احساسی و جانبداری‌های منفعت گرایانه.اما واقعیت این است که لوله کشی آب شبکه بزرگی است که همه از شهروند عادی تا مسئول را در بر می‌گیرد.

آقای رئیس جمهور عزم خود را جزم کنید. همه را به خط کنید از وزیر تا شهروند تا مشکل آب سپری شود. هشدار دادن کافی است.

این پیامی ‌که می‌خوانید بیانگر وضعیت قرمز آب است/ از دست‌های پشت پرده تا چشم پوشی بر مطالعات و هشدارها