قرص آسپرین یا استیل‌سالیسیلیک اسید (ASA)، یکی از قدیمی‌ترین و پرکاربردترین دارو‌های جهان است.

در حالی که دوز‌های بالاتر آن برای تسکین درد، کاهش تب و کاهش التهاب استفاده می‌شود، نقش حیاتی آسپرین در دوز‌های پایین، در پیشگیری از لخته شدن خون است که آن را به یک داروی اساسی در کاردیولوژی تبدیل کرده است.

نحوه عملکرد در رگ‌ها

آسپرین به طور برگشت‌ناپذیری بر روی پلاکت‌های خون که وظیفه لخته شدن را دارند اثر می‌گذارد. آسپرین باعث می‌شود پلاکت‌ها کمتر چسبنده باشند و در نتیجه احتمال تشکیل لخته‌های خطرناک در داخل رگ‌های خونی کاهش یابد.

این خاصیت ضد پلاکتی، آسپرین را به دارویی مؤثر برای «پیشگیری ثانویه» تبدیل کرده است؛ یعنی برای افرادی که سابقه حمله قلبی، سکته یا سایر بیماری‌های عروقی دارند. مصرف روزانه آسپرین با دوز پایین می‌تواند خطر سکته یا حمله قلبی مجدد را به طور قابل توجهی کاهش دهد.

هشدار جدی: مصرف بدون دستور پزشک ممنوع است

تأکید می‌شود که مصرف خودسرانه آسپرین، حتی با دوز پایین، می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد و قویاً ممنوع است.

اگرچه آسپرین یک نجات‌دهنده است، اما یک شمشیر دولبه نیز محسوب می‌شود. از آنجا که این دارو مکانیسم لخته شدن را مختل می‌کند، مصرف آن ریسک خونریزی‌های داخلی جدی، از جمله خونریزی در دستگاه گوارش یا حتی سکته‌های مغزی ناشی از خونریزی را افزایش می‌دهد.

بابک بهار، فوق تخصص خون، در پاسخ به پرسشی درباره تأثیر آسپرین در جلوگیری از لخته شدن خون، گفت: آسپرین بچه یا همان قرص آسپرین ۸۰ میلی گرم یکی از مؤثرترین دارو‌های ضد لخته است که در صورت تجویز پزشک می‌تواند از تشکیل لخته‌های خونی جلوگیری کند.

وی افزود: مصرف آسپرین به‌صورت هفته‌ای یک‌بار کاملاً بی‌معنا و بی‌تأثیر است. این دارو باید هر روز، ترجیحاً همراه با ناهار و با معده‌ی پر مصرف شود، چرا که پوشش دارویی آن برای معده حساس است.

بهار با اشاره به خاصیت ضد پلاکتی آسپرین گفت: آسپرین از اولین مرحله تشکیل لخته، یعنی تجمع پلاکت‌ها، جلوگیری می‌کند.

این متخصص خون تصریح کرد: البته در برخی بیماران، عوامل بیماری‌زا آن‌قدر قوی هستند که آسپرین به‌تنهایی کافی نیست و دارو‌هایی مانند پلاویکس (کلوپیدوگرل) و آپیکسابان (آپیکوپیکس) باید به آن اضافه شوند.