چندی پیش بود که یک رسانه آمریکایی از تغییر رویکرد آمریکا در راستای تسهیل دستیابی تهران و واشینگتن به یک توافق هسته‌ای خبر داده بود.

دستور کارولین لیویت برای توقف تحریم‌ها

نشریه وال استریت ژورنال در گزارشی به تاریخ اول ژوئن (۱۱ خرداد) با عنوان «توقفی بر تحریمهای جدید ترامپ علیه ایران» نوشته بود: «کاخ سفید به سازمانهای [آمریکایی] دستور داده تا هرگونه فعالیت تحریمی جدید علیه تهران را متوقف کنند؛ پس فشار حداکثری چه می‌شود؟»

در این گزارش که به قلم «هیئت تحریریه» وال استریت ژورنال منتشر شده بود، آمده بود: «آیا ایران یک فرجه از کاخ سفید گرفته است؟ یک دستور هفته گذشته از سوی کارولین لیویت صادر شده مبنی بر اینکه تمامی فعالیت‌های تحریمی جدید علیه ایران متوقف شود. یک منبع نزدیک به کاخ سفید به ما گفت که کارزار فشار حداکثری اکنون د حال درجا زدن است.»

وال‌استریت ژورنال با اشاره به این‌که دستور توقف همه فعالیت‌ها علیه جمهوری اسلامی به لحاظ زمانی محدود نشده است، نوشت که این تصمیم کمی پس از توقف یکی از تحریم‌های معمول وزارت خزانه‌داری صادر شد.

تصمیمی که بلافاصله پس از رسانه‌ای شدن ملغی شد

اما انتشار همین خبر و بازتاب آن در رسانه‌های جهان کافی بود تا دولت ترامپ رویکرد خود را در قبال ایران دوباره عوض کند. به فاصله کمتر از یک هفته بار دیگر همان نشریه وال استریت ژورنال در گزارش دیگری با عنوان «توقف تحریمهای ایران به آرامی می‌میرد» از بازگشت دوباره تحریم‌ها و فشارها علیه تهران سخن گفت.

این نشریه در گزارشی به تاریخ ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) و باز به قلم «هیئت تحریریه» این نشریه نوشت: «فشارها باز می‌گردند؛ اما نیاز است تا این [فشارها] افزوده شوند تا تهران را به سمت پذیرش یک توافق هسته‌ای ارزشمند سوق دهند.»

در گزارش دوم روزنامه وال استریت ژورنال همچنین آمده بود: «تأثیر اندکی شفاف‌سازی، گاهی شگفت‌انگیز است. دوشنبه گزارش دادیم که کارولین لیویت، سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، با همکاری شورای امنیت ملی جدید، به وزارت خزانه‌داری و وزارت خارجه دستور داده بود که اجرای تحریم‌های جدید علیه ایران را متوقف کنند. این خبر به مذاق رئیس‌جمهور ترامپ خوش نیامد و تا سه‌شنبه شنیدیم که این توقف، لغو شده است.»

وال استریت ژورنال در ادامه ادعا کرد: «فشار تحریمی تجدیدشده علیه ایران اثرگذار بوده است. هم‌اکنون این فشار ایران را وادار کرده تخفیف‌های بیشتری به خریداران چینی نفت بدهد و طبق داده‌های اولیه شرکت رهگیری محموله Vortexa Ltd، صادرات نفت ایران در ماه مه کاهش یافته است.» طبق این گزارش، ایران روزانه بیش از ۱.۱ میلیون بشکه نفت خام و میعانات به چین صادر کرده که نسبت به همین دوره در سال گذشته حدود ۲۰ درصد کاهش داشته است.

رویکرد تروئیکای اروپایی در آستانه نشست شورای حکام

اما این تنها آمریکا نیست که گزارش‌ها نشان از در پیش گرفتن سیاست فشار حداکثری علیه ایران در آستانه دور جدید مذاکرات حکایت دارد؛ بلکه تروئیکای اروپایی نیز تصمیم دارد در آستانه نشست شورای حکام دست به اقدامی علیه ایران بزند.

نشست شورای حکام قرار است از دوشنبه تا جمعه در وین برگزار شود و بنابر برخی خبرها، قرار است در این نشست، طبق قطعنامه تروئیکای اروپایی، ایران به نقض تعهدات متهم شود؛ اقدامی که پیشاپیش با واکنش وزیر خارجه کشورمان روبرو شد.

خبرگزاری آسوشیتد پرس به نقل از یک دیپلمات غربی گزارش داد کشورهای غربی قصد دارند قطعنامه‌ای را در این نشست مطرح کنند که در آن برای اولین بار در ۲۰ سال گذشته، ایران متهم می شود به تعهدات پادمانی خود پایبند نبوده است.

طبق گزارش آسوشیتد پرس، قرار است در این قطعنامه اعلام شود: «ایران از سال ۲۰۱۹ تا کنون بارها از انجام وظایف خود در زمینه همکاری کامل و به موقع با بازرسان آژانس در ارتباط با مواد اتمی اعلام‌نشده و فعالیت‌های هسته‌ای در اماکن اعلام‌نشده شانه خالی کرده است».

واکنش عراقچی

اما این اقدام احتمالی تروئیکای اروپایی سبب شده است تا وزیر خارجه کشورمان در آستانه نشست شورای حکام، پیشاپیش به کشورهای غربی در خصوص قطعنامه احتمالی مذکور هشدار بدهد.

عراقچی روز جمعه، ۱۶ خرداد ماه، با انتشار مطلبی در شبکه اجتماعی ایکس در این ارتباط نوشت: پس از سال‌ها همکاری خوب با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی که به صدور قطعنامه‌ای منجر شد که ادعاهای مغرضانه درباره‌ی «ابعاد نظامی احتمالی» (PMD) برنامه‌ی هسته‌ای صلح‌آمیز ایران را مختومه کرد، کشور من بار دیگر به «عدم پایبندی» متهم شده است.

او با بیان این که به جای تعامل با حسن‌نیت، سه کشور اروپایی (E۳) دست به اقدامی مغرضانه علیه ایران در شورای حکام آژانس زده‌اند، گفت: زمانی‌که این سه کشور در سال ۲۰۰۵ نیز همین رفتار نادرست را در پیش گرفتند، نتیجه آن از بسیاری جهات، تولد واقعی غنی‌سازی اورانیوم در ایران بود. آیا واقعاً سه کشور اروپایی طی دو دهه گذشته هیچ درسی نیاموخته‌اند؟

حال با این شرایط، به نظر می‌رسد در آستانه دور جدید مذاکرات هسته‌ای که هنوز زمان و مکان دقیق آن نیز هنوز مشخص نشده، اروپا از یکسو و آمریکا از سوی دیگر به دنبال وارد آوردن فشار حداکثری به ایران هستند، تا به قول آنچه در نشریه وال استریت ژورنال ذکر شده، بتوانند به «توافقی هسته‌ای ارزشمند» البته از دیدگاه کشورهای اروپایی دست پیدا کنند؛ توافقی که مشخص نیست با تغییر رویکرد غرب در قبال برنامه هسته‌ای ایران اصلا قابل دسترسی باشد.