گفتگو یا فشار روانی؟ | پشت پرده پیام آمریکا به ایران از طریق عمان چیست؟ | نشانه‌های یک تغییر استراتژی منطقه‌ای
به گزارش خبر ساز به نقل از وانا، به ظاهر، سفر تخت‌روانچی ادامه گفت‌وگوهای راهبردی بین دو کشور بود، اما در واقع در یک لحظه حساس منطقه‌ای انجام شد؛ درست زمانی که رسانه‌ها گزارش دادند ایالات متحده پیامی به ایران از طریق عمان ارسال کرده ، ظاهراً با امضای رئیس‌جمهور دونالد ترامپ، درباره امکان از سرگیری مذاکرات هسته‌ای که از ژوئن متوقف شده بود.
یک منبع مطلع در تهران در همان ساعات اولیه این گزارش را «نادرست» خواند، اما بعدها سخنگوی دولت محمد مهاجرانی به خبرنگاران گفت: «وزارت خارجه پیام‌هایی درباره از سرگیری مذاکرات دریافت کرده است؛ در زمان مناسب جزئیات بیشتری درباره ماهیت آن‌ها ارائه خواهد شد.» این اظهارنظر کوتاه کافی بود تا رسانه‌ها تلاش کنند معنای پنهان این سفر را رمزگشایی کنند.
واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران هرگز دیپلماسی را رها نکرده است. با این حال، در شرایط کنونی جهانی، تهران مصمم است قواعد تعامل را بر اساس شرایط خود تعیین کند. عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، تأکید کرده است: «ما هرگز از دیپلماسی کنار نرفته‌ایم. اگر آمریکایی‌ها آماده گفت‌وگو در شرایط برابری باشند، ما آماده توافق متوازن بر پایه احترام متقابل هستیم.»
عمان؛ زمین بی‌طرف دیپلماسی
نقش عمان در روابط ایران و آمریکا دست‌کم دو دهه قدمت دارد، از میانجی‌گری در آزادی بازداشت‌شدگان دو تابعیتی تا میزبانی مذاکرات محرمانه‌ای که منجر به توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ (برجام) شد. مسقط بارها هم برای تهران قابل اعتماد و هم برای واشینگتن دسترس‌پذیر بوده است.
دیدار تخت‌روانچی با بدر البوسعیدی، وزیر امور خارجه عمان، و نماینده ویژه سازمان ملل در یمن عمدتاً بر تحولات منطقه‌ای تمرکز داشت. با این حال، زمان‌بندی، شرکت‌کنندگان و حساسیت این ملاقات نشان می‌دهد عمان بار دیگر نقش «پستچی دیپلماتیک» میان تهران و واشینگتن را ایفا کرده است.
تهران چه می‌خواهد؟
در شرایط کنونی، ایران با فشار سه‌گانه‌ای مواجه است: احتمال فعال شدن «مکانیزم بازگشت سریع» در شورای امنیت سازمان ملل؛ فشار سیاسی اروپا بر پرونده هسته‌ای؛ بازگشت تهدیدها و تحریم‌های شدید واشینگتن.
در چنین شرایطی، عمان نه تنها یک شریک منطقه‌ای است، بلکه دریچه‌ای برای تهران در مدیریت بن‌بست‌های بین‌المللی محسوب می‌شود. از طریق عمان، ایران می‌تواند پیام‌های خود را به واشنگتن منتقل کند و مواضعش را درباره بحران‌های منطقه‌ای — از یمن تا غزه — تنظیم نماید.
پیام ترامپ واقعاً به تهران رسید؟
روزنامه فرهیختگان معتقد است هدف چنین گزارش‌هایی احیای «کارت فرسوده مذاکرات» و ایجاد وابستگی روانی در بازارهای ایران است، به‌گونه‌ای که هر توقف در مذاکرات اضطراب اقتصادی ایجاد کند و تحریم‌ها به ابزار فشار روانی دائمی تبدیل شوند. برخی تحلیلگران دیگر این حرکت را آغاز یک کمپین روانی جدید واشنگتن برای سنجش انعطاف‌پذیری دولت جدید ایران می‌دانند، مشابه استراتژی قبلی که از طریق «تخفیف محدود تحریم‌ها» دنبال می‌شد.
رویکرد دیپلماتیک فعلی تهران دیگر «کاهش تنش به هر قیمت» نیست. سیاست خارجی ایران اکنون مبتنی بر «چندجانبه‌گرایی شرقی» است؛ یعنی مسقط تنها یک کانال فعال است، نه تنها کانال. ملاقات‌های اخیر مقامات ایرانی با همتایان چینی و روسی، گفت‌وگوهای امنیتی با بغداد و بیروت و تعامل مجدد با همسایگان شرقی مانند پاکستان و افغانستان، همگی نشان‌دهنده تلاش ایران برای ایجاد «معماری امنیتی جدید منطقه‌ای» هستند که در آن واشینگتن نقش مرکزی ندارد.
سفر تخت‌روانچی به مسقط ممکن است ظاهراً عادی به نظر برسد، اما در واقع نشان‌دهنده سطح جدیدی از تعامل دیپلماتیک و بازتعریف توازن قدرت در خلیج فارس است. اگر پیام ترامپ واقعاً به تهران رسیده باشد، ایران احتمالاً نه با کلمات، بلکه با رفتار دیپلماتیک خود در هفته‌های آینده پاسخ خواهد داد.
گفتگو یا فشار روانی؟ | پشت پرده پیام آمریکا به ایران از طریق عمان چیست؟ | نشانه‌های یک تغییر استراتژی منطقه‌ای
نظر شما