وقتی اخترشناسان در ۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۵ با استفاده از تلسکوپ پیمایشی ATLAS در شیلی برای نخستین بار 3I/ATLAS را مشاهده کردند، بلافاصله روشن شد که با یک سنگ فضایی معمولی روبه‌رو نیستند.
3I/ATLAS به‌عنوان سومین جرم میان‌ستاره‌ایِ تأییدشده پس از «اوموآموا» در ۲۰۱۷ و 2I/Borisov در ۲۰۱۹، به خاطر هستهٔ یخی‌اش که در کُما، یعنی هالهٔ درخشانی از گاز و غبار، فرو رفته بود، توجه‌ها را برانگیخت.
سرعت و مسیر حرکتش نشان می‌دهد که به‌طور گرانشی به خورشید مقید نیست؛ یعنی باید از یک منظومهٔ ستاره‌ای دیگر برخاسته باشد و به‌تصادف به منظومهٔ ما راه یافته باشد.
در حالی که ناسا هفتهٔ گذشته 3I/ATLAS را رسماً دنباله‌دار و نه سیارک شناسایی کرد، برخی دانشمندان، به‌ویژه پروفسور آوی لوئب، اخترفیزیکدان نظری در دانشگاه هاروارد، پیشنهاد کرده‌اند که ویژگی‌های نامعمول آن می‌تواند نشانه‌هایی از فناوری بیگانه باشد.
و هنگامی که این جرم در اواخر اکتبر به نزدیک‌ترین فاصلهٔ خود از خورشید رسید (حضیض خورشیدی)، 3I/ATLAS رفتاری از خود نشان داد که دوباره اخترشناسان را به فکر فرو برد.
مشاهدات عجیب
از همه چشمگیرتر این‌که دنباله‌دار نزدیک حضیض خورشیدی شتابی غیرگرانشی تجربه کرد و سریع‌تر از آنچه صرفاً گرانش اجازه می‌دهد حرکت کرد.
به گفتهٔ یک یادداشت وبلاگی تازه از لوئب در مدیوم، مشاهدات آرایهٔ بزرگ میلی‌متری/زیرمیلی‌متری آتاکاما (ALMA) نشان داد این دنباله‌دار ۴ ثانیهٔ قوسی از مسیر پیش‌بینی‌شده منحرف شده بود.
دنباله‌دارهای معمولی به‌واسطهٔ گازهایی که از سطح یخی‌شان آزاد می‌شود اندکی هُل داده می‌شوند، اما حرکت 3I/ATLAS به‌شکلی غیرمعمول شدید بود.
در همین حال، رنگ آن به‌طور چشمگیری تغییر کرد؛ از ته‌رنگی متمایل به قرمز به آبی پررنگ؛ رفتاری نامعمول برای دنباله‌دارها که معمولاً با پراکندگی نور خورشید در غبار پیرامونشان سرخ‌تر به نظر می‌رسند.
اخترشناسان همچنین در روزهای پیش از حضیض، روشن‌تر شدن ناگهانی آن را ثبت کردند؛ نشانه‌ای از این‌که حجم عظیمی از ماده در حال بیرون‌ریزی بوده است؛ احتمالاً به‌سبب بخار شدن یخ سطحی زیر گرمای شدید خورشید.
گمانه‌زنی‌ها و واکنش‌ها: از ایلان ماسک تا کیم کارداشیان
این رفتار غیرمعمول بار دیگر گمانه‌زنی‌ها را دربارهٔ این‌که آیا 3I/ATLAS چیزی فراتر از یک دنباله‌دار طبیعی است یا نه، دامن زده است.
لوئب در یک یادداشت وبلاگی تازه پیشنهاد کرده است که «شتاب غیرگرانشی ممکن است امضای فناورانهٔ یک موتور داخلی باشد».
او افزود اگر در دسامبر ابر گازیِ عظیمی پیرامون دنباله‌دار مشاهده نشود، «در آن صورت شتاب غیرگرانشی گزارش‌شده نزدیک حضیض را می‌توان امضای فناورانهٔ یک سامانهٔ پیشرانش دانست».
چهره‌های فرهنگ عامه و افراد سرشناس نیز وارد این بحث شده‌اند. کیم کارداشیان در توییتی از ناسا دربارهٔ 3I/ATLAS توضیح خواست و همین باعث شد شان دافی، رئیس موقت، پاسخی اطمینان‌بخش بدهد:
«صبر کن... ماجرای 3I/ATLAS چیه؟!» کارداشیان پرسید.
دافی پاسخ داد: «سؤال خوبی است! مشاهدات ناسا نشان می‌دهد که این سومین دنباله‌دار میان‌ستاره‌ای است که از منظومهٔ شمسی ما عبور می‌کند. خبری از بیگانگان نیست. هیچ خطری هم زندگی روی زمین را تهدید نمی‌کند.»
در همین حال، ایلان ماسک، مدیرعامل اسپیس‌ایکس و تسلا، در برنامهٔ The Joe Rogan Experience دربارهٔ این دنباله‌دار صحبت کرد و حدس زد که اگر روزی در مسیر برخورد با زمین قرار بگیرد، اندازهٔ عظیم و ترکیب نامعمولش می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
ماسک خاطرنشان کرد که هرچند 3I/ATLAS اکنون تهدیدی محسوب نمی‌شود، اما نباید از توان بالقوهٔ آن برای ایجاد خسارتی در مقیاس قاره‌ای چشم پوشید.
دنباله‌داری مرموز که دانشمندان را گیج کرده؛ پیام فرازمینی‌ها یا چیزی عجیب‌تر؟
نظر شما