بسیاری از مردم تصور می‌کنند ماندن در خانه راه مطمئنی برای دوری از آلودگی هوا و اثرات مخرب آن است، اما پژوهش جدیدی نشان می‌دهد که یکی از آلاینده‌های خطرناک، یعنی دی‌اکسید نیتروژن ، نه‌تنها در فضای بیرونی بلکه در محیط داخلی خانه‌ها نیز حضور پررنگی دارد. دی‌اکسید نیتروژن گازی سمی است که عمدتاً از وسایل نقلیه موتوری منتشر می‌شود، اما حالا مشخص شده منبع مهم دیگر آن اجاق‌های گاز خانگی هستند.

این مطالعه جدید توسط محققان دانشگاه استنفورد انجام شده و نشان می‌دهد اجاق‌های گازسوز و پروپانی سهم قابل‌توجهی در میزان تماس طولانی‌مدت افراد با دی‌اکسید نیتروژن دارند.

نقش اجاق گاز در مواجهه انسان با دی‌اکسید نیتروژن

طبق نتایج این تحقیق، در افرادی که در داخل خانه از این نوع اجاق‌ها استفاده می‌کنند، حدود یک‌چهارم از کل مواجهه بلندمدت آن‌ها با دی‌اکسید نیتروژن، چه در فضای داخل و چه خارج از خانه، به همین وسیله مربوط می‌شود. این رقم در صورتی که فرد به‌طور مداوم از اجاق گاز استفاده کند، به بیش از نیمی از کل مواجهه او افزایش می‌یابد.

این پژوهش که در نشریه علمی PNAS Nexus منتشر شده، همچنین هشدار می‌دهد اجاق‌های گازسوز در زمان استفاده، به‌صورت کوتاه‌مدت اما بسیار غلیظ دی‌اکسید نیتروژن منتشر می‌کنند؛ به‌طوری که غلظت این گاز در برخی مواقع از حدود توصیه‌شده کوتاه‌مدت سازمان جهانی بهداشت و آژانس حفاظت از محیط‌زیست آمریکا نیز فراتر می‌رود.

دی‌اکسید نیتروژن می‌تواند باعث تحریک مجاری تنفسی، تشدید آسم و در بلندمدت حتی افزایش خطر سرطان ریه و دیابت شود.

در مطالعات قبلی هم به اثرات منفی این وسایل اشاره شده است. پژوهشگران دانشگاه پردو پیش‌تر اعلام کرده بودند که اجاق‌های گاز می‌توانند تا 100 برابر بیشتر از اگزوز خودروها ذرات خطرناک تولید کنند و به این ترتیب، احتمال ابتلا به آسم و سایر بیماری‌های تنفسی را افزایش دهند. علاوه‌براین، این اجاق‌ها بنزن نیز آزاد می‌کنند؛ ماده‌ای شیمیایی که با ابتلا به سرطان خون و دیگر اختلالات خونی ارتباط مستقیم دارد.

مطالعه جدید دانشمندان استنفورد تأیید می‌کند که جایگزینی اجاق‌های گازی با نمونه‌های برقی می‌تواند به شکل قابل‌توجهی آلودگی دی‌اکسید نیتروژن در فضای داخلی خانه‌ها را کاهش دهد. در کنار این اقدام، پژوهشگران توصیه کرده‌اند استفاده از تهویه مناسب هنگام آشپزی، مانند هود یا باز گذاشتن پنجره، می‌تواند خطرات احتمالی را کمتر کند. استفاده از وسایل برقی کم‌هزینه‌ای مانند کتری برقی، توستر و آرام‌پز نیز از دیگر راهکارهای پیشنهادی برای کاهش مواجهه با آلاینده‌ها است.

در همین راستا، ایالت نیویورک در سال 2023 با امضای قانونی موسوم به «ساختمان‌های تمام‌برقی»، استفاده از لوازم برقی را در اغلب ساختمان‌های نوساز الزامی کرد. این قانون قرار بود از اول ژانویه 2026 اجرایی شود، اما در‌حال‌حاضر به‌دلیل شکایت‌های حقوقی در دادگاه‌های فدرال با چالش مواجه است.