منیزیم کربنات یکی از نمک‌های ماده معدنی منیزیم است که کاربردهای زیادی در پزشکی دارد. از این نمک، یکی از مهم‌ترین مکمل‌های منیزیم تولید می‌شود که برای همه افراد مناسب نیست و صرفا برای گروه خاصی تجویز می‌شود.

از مکمل منیزیم کربنات برای افرادی که معده آن‌ها به منیزیم حساس است اما مجبور به مصرف منیزیم هستند، کمک گرفته می‌شود. همچنین ورزشکاران حرفه‌ای که دچار گرفتگی‌های شدید عضلانی می‌شوند، می‌توانند از این مکمل استفاده کنند. در این مطلب با ما همراه باشید تا تمام آنچه که باید در رابطه با مکمل منیزیم کربنات بدانید را به شما بگوییم.

منیزیم کربنات چیست؟
منیزیم کربنات یکی از نمک‌های منیزیم است که از ترکیب منیزیم CO3 (کربنات) به دست می‌آید. این ماده به صورت طبیعی در برخی سنگ‌ها موجود است و برای مصارف پزشکی، آن را خالص‌سازی می‌کنند. از سوی دیگر، به راحتی می‌توان آن را به صورت مصنوعی در آزمایشگاه ساخت.

منیزیم کربنات خواص بسیاری در پزشکی دارد اما مکمل آن چندان پرکاربرد نیست و فقط افراد خاصی از آن استفاده می‌کنند. این فرم دارویی کمیاب نیز هست و در تعداد معدودی از داروخانه‌ها می‌توان آن را پیدا کرد. جذب سلولی این نوع منیزیم کمتر از سایر انواع منیزیم است؛ به همین دلیل، کاربرد کمتری دارد.

تفاوت فرم خوراکی و غیرخوراکی منیزیم کربنات
نکته جالبی که در مورد منیزیم کربنات وجود دارد، این است که این ترکیب به دو فرم خوراکی و غیر خوراکی موجود است که تفاوت آن‌ها به شرح زیر است:

فرم خوراکی منیزیم کربنات
منیزیم کربنات خوراکی به صورت قرص منیزیم، کپسول یا پودر در دسترس است و برای درمان کمبود شدید منیزیم در بدن به کار می‌رود. این فرم موجب تامین سطح منیزیم در خون می‌شود. استفاده از این فرم بیشتر برای درمان مشکلات گوارشی، کمبود شدید منیزیم و بهبود عملکرد عضلات و سیستم عصبی پیشنهاد می‌شود.

دوز معمول مصرف برای بزرگسالان بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ میلی‌گرم در روز است که بهتر است با غذا مصرف شود تا از عوارض گوارشی احتمالی جلوگیری شود.

فرم غیرخوراکی(صنعتی) منیزیم کربنات
منیزیم کربنات غیرخوراکی به صورت پودر یا ترکیب‌های صنعتی در فرآیندهای مختلف استفاده می‌شود. این نوع از منیزیم بیشتر در صنعت تولید مواد ساختمانی (مانند سیمان) و برخی مواد شیمیایی کاربرد دارد. این پودر به عنوان پودر ورزشی برای گرفتن ابزار ورزشی و خشک کردن عرق دست نیز کاربرد دارد.

موارد مصرف مکمل منیزیم کربنات
گفتیم که مصرف منیزیم کربنات در پزشکی محدود است. با این حال، اصلی‌ترین موارد مصرف این مکمل به شرح زیر هستند:

۱- کاهش اسید معده
منیزیم کربنات به دلیل خاصیت خنثی‌کنندگی اسید، در درمان مشکلات معده مانند گاستریت (التهاب معده) و رفلکس معده به مری مورد استفاده قرار می‌گیرد. کربنات منیزیم با اسید هیدروکلریدریک معده واکنش داده و منیزیم کلرید می‌سازد که ترکیبی قلیایی با pH بالاتر است.

در نتیجه، محیط اسیدی معده به محیطی قلیایی تبدیل شده و اسید اضافی معده را کاهش می‌دهد. این فرآیند به تسکین علائم سوزش معده کمک می‌کند. از همین رو، مصرف قرص منیزیم کربنات برای افرادی با مشکلات شدید معده، بسیار رایج است.

اگر این مکمل را به عنوان ضد اسید مصرف کنید، پس از ۱۵ الی ۳۰ دقیقه، علائم ازدیاد اسید را کاهش می‌دهد. اما توجه کنید که این قرص باید حتما توسط پزشک برای شما تجویز شود و مصرف خودسرانه آن به هنگام رفلاکس و سایر مشکلات معدوی، مجاز نیست.

۲- درمان کمبود شدید منیزیم
منیزیم کربنات به عنوان یک مکمل محبوب برای تامین سطح بالایی از منیزیم در بدن برای افراد با معده حساس استفاده می‌شود؛ به‌ ویژه در افرادی که جذب منیزیم از منابع غذایی برای آن‌ها دشوار است. منیزیم یکی از مواد معدنی ضروری برای عملکرد عضلات، سیستم عصبی و تعادل الکترولیت‌هاست. این مکمل به ویژه برای افرادی که از کمبود منیزیم رنج می‌برند یا در معرض خطر آن قرار دارند، توصیه می‌شود.

جذب منیزیم کربنات در بدن کم است اما اثرگذاری آن نسبت به مکملی مانند منیزیم اکساید بهتر است. از همین رو، اگر فردی با معده حساس دچار کمبود شدید منیزیم باشد، ممکن است قرص جویدنی منیزیم کربنات یا پودر آن، برای او تجویز شود. از مصرف خودسرانه منیزیم کربنات بپرهیزید.

۳- بهبود عملکرد عضلات و جلوگیری از گرفتگی
تمام مکمل‌های منیزیم برای از بین بردن گرفتگی عضلات و جلوگیری از بروز آن مفید هستند. به عبارت دیگر، منیزیم به عنوان یک ماده معدنی ضروری برای عملکرد عضلات، به کاهش گرفتگی‌های عضلانی و دردهای ناشی از کمبود منیزیم کمک می‌کند. مصرف منیزیم کربنات می‌تواند در تسکین دردهای عضلانی ناشی از فعالیت‌های ورزشی یا شرایط پزشکی خاص مانند فیبرومیالژیا مفید باشد.

توجه کنید که مصرف منیزیم کربنات برای همه ورزشکاران مفید نیست؛ این فرم از منیزیم بیشتر برای ورزشکاران ورزش‌های بسیار سخت مانند سنگ‌نوردی می‌تواند مفید باشد. بهترین نوع منیزیم برای ورزشکاران، با توجه به رشته ورزشی، میزان فعالیت بدنی و تعریق آن‌ها تعیین می‌شود.

۴- سلامت استخوان‌ها و دندان‌ها
منیزیم نقش حیاتی در تشکیل و حفظ استخوان‌ها و دندان‌های سالم دارد. این ماده معدنی با کمک به جذب کلسیم و سایر مواد مغذی، در پیشگیری از بیماری‌های استخوانی مانند پوکی استخوان (استئوپروز) موثر است. برای برخی از افرادی که دچار مشکلات استخوانی مانند پوکی استخوان هستند، ممکن است مکمل منیزیم کربنات تجویز شد.

۵- کاهش استرس و اضطراب
منیزیم کربنات همچنین در بهبود عملکرد سیستم عصبی و کاهش استرس و اضطراب مفید است. تحقیقات نشان داده‌اند که منیزیم می‌تواند اثرات آرامبخشی داشته باشد و در درمان اضطراب و اختلالات خواب کمک کند. این مکمل برای افرادی که از استرس مزمن رنج می‌برند، به عنوان مکمل کمکی تجویز می‌شود.

۶- کمک به تنظیم سطح قند خون
منیزیم در چگونگی استفاده بدن از انسولین و نگهداری سطح قند خون نقش دارد. منیزیم کربنات، به‌عنوان بخشی از روتین سلامت کلی، می‌تواند از تعادل متابولیک حمایت کند و مصرف آن برای افرادی که دچار افت انرژی یا نوسانات قند خون هستند، مفید است.

۷- نقش در وضعیت خلق و خو و سلامت روانی
منیزیم به تنظیم نوروترنسمیترهایی مانند سروتونین و گابا کمک می‌کند که بر خلق و خو و پاسخ به استرس تاثیر دارند. اگر احساس اضطراب یا خستگی ذهنی دارید، مصرف مقدار کمی منیزیم با فرم مناسب مانند منیزیم کربنات می‌تواند مفید باشد.

مقایسه منیزیم کربنات با سایر مکمل‌های منیزیم
اگر بخواهیم انواع منیزیم را با هم مقایسه کنیم، یک لیست بلندبالا از حدود ۱۱ نمک منیزیم داریم که هر کدام خواص خود را دارند. اما ۳ نوع پرکاربردتر، رایج‌تر و در دسترس‌تر از همه انواع آن منیزیم سیترات، منیزیم اکساید و منیزیم گلیسینات هستند.

به طور کلی، اکثر مکمل‌هایی که شما از داروخانه‌ها تهیه می‌کنید، از این سه نوع بوده و فرم‌های دیگر کمتر از بقیه در دسترس هستند. در این بخش از مقاله، به بررسی تفاوت‌های منیزیم کربنات با این سه فرم رایج می‌پردازیم تا دید بهتری نسبت به این فرم‌ها داشته باشید. می‌توانید این تفاوت‌ها را در قالب جدول زیر مشاهده کنید:

نوع منیزیم مقدار منیزیم المنتال مقدار جذب در بدن کاربرد گروه هدف منیزیم کربنات ۴۰%-۴۳% کم ۱۰ الی ۱۵% ضد اسید، رفع یبوست، کمبود شدید منیزیم، ورزشکاران با ورزش بسیار سنگین افراد دارای سوزش معده، رفلاکس معده به مری و ورزشکاران به شدت حرفه‌ای منیزیم اکساید ۵۷%-۶۰% بسیار ضعیف ۴% ملین، کمبود منیزیم (کمتر استفاده می‌شود) برای افراد دارای یبوست منیزیم سیترات ۱۰%-۱۶% بالا ۲۵ الی ۳۰% ملین، کمبود منیزیم، گرفتگی عضلات افراد دارای کمبود منیزیم، گرفتگی عضلات و یبوست شدید منیزیم گلیسینات ۱۴%-۱۴.۵% عالی ۳۰ الی ۴۰% کمبود منیزیم، بهبود خواب، تقویت اعصاب افراد دارای کمبود منیزیم، افراد با معده حساس و افرادی که افسردگی دارند

توجه کنید که انتخاب نوع منیزیم به تشخیص پزشک شما بستگی دارد. با این حال، منیزیم سیترات به عنوان بهترین قرص منیزیم برای یبوست شناخته می‌شود. اگر از کمبود منیزیم رنج می‌برید و مشکلات گوارشی دارید، از این نوع فرم منیزیم استفاده کنید.

چگونگی تشخیص مکمل منیزیم کربنات از بین سایر مکمل‌های منیزیم
برخی شرکت‌های داروسازی، روی بسته‌بندی داروی خود، نوع نمک منیزیم را ذکر نمی‌کنند. در این شرایط شما می‌توانید از درصد منیزیم المنتال موجود در دارو، نوع آن را تشخیص دهید. این درصدها در جدول بالا ذکر شده‌اند و تقریبا برای همه برندها به صورت یکسان در نظر گرفته می‌شوند. با این حال اگر در رابطه با نوع منیزیم شک دارید، حتما با پزشک یا داروساز مشورت کنید.

دوز و بهترین زمان مصرف منیزیم کربنات
همیشه دستورالعمل‌های موجود روی برچسب مکمل خود را دنبال کنید. این دستورالعمل‌ها، بهترین روش مصرف را به شما توصیه می‌کنند.

از سوی دیگر، دستور پزشک، اهمیت بیشتری دارد. به طور عادی، یک مکمل کربنات منیزیم، حدود ۱۲۵–۵۰۰ میلی‌گرم منیزیم المنتال ارائه می‌دهد، که بسته به برند متفاوت است.

چون این مکمل می‌تواند در دوزهای بالاتر اثرات ملینی خفیفی داشته باشد، شروع با دوز پایین و افزایش تدریجی توصیه می‌شود. شما می‌توانید آن را بسته به تحمل خود با یا بدون غذا مصرف کنید. اگر از آن برای سوءهاضمه استفاده می‌کنید، بهتر است بعد از وعده‌های غذایی مصرف شود.

اما از آنجایی که به کاهش اسید معده کمک می‌کند، مصرف آن با شکم خالی یا نیمه پر مشکلات گوارشی چندانی ایجاد نخواهد کرد.

عوارض جانبی منیزیم کربنات
منیزیم کربنات معمولا زمانی که در مقادیر توصیه‌شده مصرف می‌شود، ایمن است. با این حال، در دوزهای بالاتر، ممکن است برای برخی افراد سبب بروز اسهال یا ناراحتی گوارشی(گرفتگی معده و تهوع) شود. این علائم معمولا خفیف است و بعد از مدتی مصرف رفع می‌شود.

در موارد نادر، افراد ممکن است عوارض جانبی شدیدتری مانند موارد زیر را تجربه کنند:

واکنش‌های آلرژیک شامل جوش و خارش

تورم در بدن

سرگیجه

مشکل در تنفس

در صورت بروز هرکدام از این علائم، فورا به پزشک مراجعه کنید.

موارد منع مصرف منیزیم کربنات
توجه کنید که مصرف منیزیم کربنات برای گروه‌های زیر ممنوع است:

افراد مبتلا به مشکلات کلیوی؛ در این فراد ممکن است عوارضی نظیر ضعف عضلانی، خواب‌آلودگی، گیجی و در موارد شدیدتر ایست قلبی دیده شود.

زنان باردار و شیرده باید قبل از استفاده از منیزیم کربنات با پزشک خود مشورت کنند تا مطمئن شوند که برای آن‌ها و نوزادشان ایمن است.
افراد مبتلا به مشکلات قلبی و کبدی پیش از مصرف با پزشک مشورت کنند.

تداخل دارویی با منیزیم کربنات
منیزیم کربنات می‌تواند با چندین داروی دیگر تداخل داشته باشد و ممکن است اثرگذاری آن‌ها را تغییر دهد یا باعث عوارض جانبی شود. این تداخلات به شرح زیر هستند:

آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین مانند دوکسی‌سایکلین و مینوسایکلین به دلیل کاهش جذب و اثرگذاری آن‌ها؛ برای مصرف ایمن، آنتی‌بیوتیک‌های تتراسایکلین حداقل دو ساعت قبل یا چهار تا شش ساعت بعد از مصرف منیزیم کربنات مصرف شوند.
تداخلات مشابهی با آنتی‌بیوتیک‌های فلوروکینولون مانند سیپروفلوکساسین و لووفلوکساسین؛ برای مصرف ایمن، فاصله زمانی مرف رعایت شود.

کاهش جذب بیسفوسفونات‌ها مانند آلن‌دونات و ریزدروانات که برای درمان پوکی استخوان استفاده می‌شوند؛ برای مصرف ایمن، بیسفوسفونات‌ها باید حداقل ۳۰ دقیقه قبل از مصرف منیزیم کربنات مصرف شوند.

کاهش جذب مکمل‌های آهن و داروهای تیروئید مانند لووتیروکسین؛ برای مصرف ایمن، این داروها باید در زمان‌های مختلف روز مصرف شوند.

تداخل جدی با داروی دیگوکسین؛ زیرا این ماده می‌تواند سطح دیگوکسین در خون را تحت تاثیر قرار داده و ممکن است منجر به مسمومیت شود.

منیزیم کربنات برای لاغری
گفتیم که منیزیم کربنات با تاثیر بر سیستم گوارشی، سبب کاهش تولید اسید معده در افرادی که مشکل رفلاکس دارند می‌شود. در مکانیسم اثر این دارو آمده است که با جذب آب تولید شده بر اثر واکنش این ماده با اسید معده، به درون روده، یبوست برطرف می‌شود. دفع منظم و رفع یبوست، تا حدی به کمتر نشان دادن وزن افراد روی ترازو کمک می‌کند.

تنها دلیل کاهش وزن در زمان مصرف کربنات منیزیم همین موضوع است و این ماده اصلا چربی‌سوز نیست و تاثیری در لاغری ندارد.

سخن آخر
منیزیم کربنات به عنوان یکی از نمک‌های منیزیم، در خانواده مکمل‌های منیزیم جای دارد. این مکمل برای درمان ریفلاکس معده به مری کابرد موثری داشته و برای ورزشکاران ورزش‌های سنگین بسیار مفید است.

بهترین مکمل برای کاهش اسید معده چیست؟