پیام اصلی در این موضع‌گیری روشن است: تکرار تهدید به اعمال تعرفه‌های سنگین، شیوه درستی برای تعامل ایالات متحده با چین نیست. هرچند چین تمایلی به جنگ تعرفه‌ای ندارد، اما در صورت لزوم کاملاً آماده است تا از حق مشروع خود برای توسعه دفاع کند.

عامل اصلی تنش‌های کنونی، تهدید واشنگتن به اعمال تعرفه‌های تازه‌ای است که به‌عنوان «اقدام متقابل» در برابر تنظیمات جدید چین بر مقررات صادرات عناصر خاکی کمیاب و همچنین برنامه‌های جدید برای کنترل صادرات نرم‌افزارهای کلیدی توجیه شده است.

با این حال، بررسی دقیق‌تر نشان می‌دهد که طرف آمریکایی بارها از تعرفه‌ها و کنترل‌های صادراتی برای برهم زدن روابط تجاری عادی و تضعیف فضای گفت‌وگوهای اقتصادی دوجانبه استفاده کرده و خسارات قابل توجهی به منافع چین وارد کرده است. در کمتر از سه هفته پس از مذاکرات اقتصادی مادرید در سپتامبر، ایالات متحده مجموعه‌ای از محدودیت‌های تازه علیه چین اعمال کرد. بنابراین، مسئولیت مشکلات کنونی در روابط تجاری دو کشور کاملاً بر عهده واشنگتن است.

این اقدامات یک‌جانبه، اعتماد بازار جهانی را به‌شدت تضعیف کرده و نگرانی‌ها درباره احتمال بازگشت دو اقتصاد بزرگ جهان به جنگ تجاری را افزایش داده است. برخی تحلیل‌گران این وضعیت را نشانه‌ای از شکنندگی «آتش‌بس تعرفه‌ای» میان دو کشور می‌دانند. پایداری یا شکنندگی تعهدات چین و ایالات متحده بستگی به حسن نیت و از همه مهم‌تر به اقدامات ملموس دارد.

اگر واشنگتن همچنان از گفت‌وگو سخن بگوید اما هم‌زمان با اقدامات یک‌جانبه و سیاست‌های فشار، مسیر تقابل را پیش گیرد، نتیجه‌ای جز افزایش بی‌اعتمادی نخواهد داشت. چین همچنان بر حل اختلافات از راه گفت‌وگوهای برابر و محترمانه تأکید دارد، اما هرگز اجبار یا تهدید را نمی‌پذیرد.

در خصوص کنترل صادرات برخی اقلام مرتبط با عناصر خاکی کمیاب، چین بارها اعلام کرده است که این اقدام کاملاً مشروع و در چارچوب قوانین داخلی برای تقویت نظام کنترل صادرات انجام شده است.

این اقدام نه ‌تنها برای حفظ امنیت ملی ضروری است، بلکه نشانگر تعهد چین به عنوان یک قدرت مسئول در رعایت هنجارهای بین‌المللی، ترویج صلح جهانی، کاهش خطر درگیری‌های نظامی و جلوگیری از گسترش سلاح‌های کشتار جمعی است. سیاست‌های اقتصادی و تجاری چین همواره به دلیل شفافیت و قابلیت پیش‌بینی بالا شناخته می‌شود و پکن همچنان پذیرای درخواست‌های تجاری مطابق با مقررات است. پیش از اجرای این اقدامات، چین از طریق مکانیسم‌های گفت‌وگوی دوجانبه، کشورها و مناطق ذی‌ربط را در جریان گذاشته بود. این کنترل‌ها صرفاً بر اقلامی با کاربرد نظامی متمرکز است و هدف آن تجارت غیرنظامی نیست.

بنابراین ایالات متحده نباید واکنشی بیش از حد نشان دهد یا از این موضوع برای تحریک یک جنگ تجاری جدید بهره گیرد.

در مقابل، واشنگتن سال‌هاست که مفهوم «امنیت ملی» را سیاسی کرده و از آن برای توجیه کنترل‌های صادراتی تبعیض‌آمیز و اعمال «صلاحیت قضایی فرامرزی» بر محصولاتی مانند تجهیزات نیمه‌هادی و تراشه‌ها سوءاستفاده می‌کند، در حالی که در همان حال از اقدامات نظارتی مشروع چین انتقاد می‌کند؛ رویکردی که آشکارا نشان‌دهنده استانداردهای دوگانه است.

روابط اقتصادی چین و ایالات متحده از شروع سال 2025 با تنش‌های پی‌درپی همراه بوده است. تجربه گذشته نشان داده که همکاری به نفع هر دو کشور است، در حالی که تقابل تنها زیان‌آور خواهد بود. هر تلاشی برای مهار رشد چین از طریق فشار، محکوم به شکست است.

سازوکارهای گفت‌وگو و توافقات شکل‌گرفته میان دو کشور، چارچوبی مؤثر برای حل اختلافات فراهم کرده است.

چین همچنان آماده پیشبرد گفت‌وگوها بر پایه احترام متقابل و منافع مشترک است، اما در عین حال تأکید دارد که منافع اصلی و اصول بنیادین آن قابل مذاکره نیست. در همین حال، تحلیلگران آمریکایی و افکار عمومی در ایالات متحده نسبت به تهدیدهای تازه تعرفه‌ای دولت خود تردید دارند.

همان‌گونه که لیزا توبین، مقام پیشین شورای امنیت ملی آمریکا، با نوعی ناامیدی اظهار داشت: «ایالات متحده شطرنج دوبعدی بازی می‌کند، در حالی که چین شطرنج چهاربعدی.» چین از آرامش و بلوغ استراتژیک لازم برای مدیریت رفتارهای آمریکا برخوردار است. اگر واشنگتن به رویکرد برد-باخت و اقدامات یک‌جانبه خود ادامه دهد، نه‌تنها موجب بی‌ثباتی زنجیره تأمین جهانی خواهد شد، بلکه در نهایت به اقتصاد خود نیز آسیب می‌زند.

اکنون روابط اقتصادی و تجاری چین و ایالات متحده بار دیگر در یک دوراهی قرار گرفته است. در یک سو چین قرار دارد که با صراحت اهداف خود را بیان می‌کند و در چارچوب نظم تجاری بین‌المللی گسترده‌تر عمل می‌کند؛ در سوی دیگر، ایالات متحده با واکنش‌های احساسی و گرفتار در استانداردهای دوگانه، گزینه‌های سیاست‌گذاری محدودی پیش رو دارد. روابط اقتصادی سالم و پایدار تنها زمانی تحقق می‌یابد که بر پایه احترام متقابل، انصاف و منافع مشترک استوار باشد، نه بر مبنای استفاده از تعرفه برای تحمیل فشار.

چین از ایالات متحده می‌خواهد که فوراً مسیر نادرست خود را اصلاح کند، به اجماع حاصل‌شده میان سران دو کشور پایبند بماند، از دستاوردهای گفت‌وگوهای گذشته حفاظت کند و با پکن برای حل و فصل مسائل، مدیریت مسئولانه اختلافات و حفظ روابط اقتصادی باثبات و سازنده همکاری کند.