میکروپلاستیک‌ها آن‌قدر در محیط اطراف ما پخش شده‌اند که عملاً هر روز آن‌ها را می‌خوریم، می‌نوشیم و حتی نفس می‌کشیم. به همین دلیل، این ذرات ریز پلاستیکی تاکنون در مدفوع، جفت جنین، اندام‌های تولیدمثلی و حتی مغز انسان پیدا شده‌اند. حالا پژوهشگران هشدار داده‌اند که این ذرات به درون بافت استخوان هم نفوذ کرده‌اند.

میکروپلاستیک‌ها ذرات کوچک‌تر از ۵ میلی‌متر هستند که از تجزیه پلاستیک‌های بزرگ‌تر یا مستقیماً از صنایع نفتی به وجود می‌آیند. بررسی تازه‌ای که بر پایه ۶۲ مطالعه علمی انجام شده است، نشان می‌دهد این ذرات (و حتی نمونه‌های کوچک‌ترشان به نام نانوپلاستیک‌ها) می‌توانند بر سلامت اسکلت بدن اثر بگذارند.

رودریگو بوئنو دِ اولیویرا، پژوهشگر دانشگاه ایالتی کمپیناس در برزیل می‌گوید: «پژوهش‌های زیادی نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها می‌توانند به عمق بافت‌های استخوانی، مانند مغز استخوان، نفوذ کنند و احتمالاً روند متابولیسم آن را بر هم بزنند.»

در برخی از مطالعات انسانی مشخص شده است که ذرات پلاستیکی پس از ورود به بدن و گردش در خون، می‌توانند در بافت استخوان جمع شوند. مطالعات حیوانی نیز نشان داده‌اند که این تجمع باعث کاهش رشد استخوان می‌شود.

از طرف دیگر، میکروپلاستیک‌ها روی سلول‌های خاصی به نام «استئوکلاست‌ها» اثر می‌گذارند. این سلول‌ها نقش مهمی در رشد و ترمیم استخوان دارند. اختلال در عملکرد آن‌ها می‌تواند استخوان‌ها را ضعیف‌تر کند و خطر تغییر شکل یا شکستگی استخوان را افزایش دهد.

به گزارش ساینس آلرت، آزمایش‌های انجام‌شده روی سلول‌های استخوانی در محیط آزمایشگاه نشان داده‌اند که میکروپلاستیک‌ها با تاثیرات زیر همراه هستند و درنهایت در حیوانات باعث توقف رشد طبیعی اسکلت می‌شوند.

توانایی بقا و فعالیت سلول‌ها را کاهش می‌دهند،

روند پیری سلولی را سرعت می‌بخشند،

مسیر طبیعی تبدیل سلول‌ها به انواع موردنیاز برای استخوان‌سازی را مختل می‌کنند، باعث ایجاد التهاب می‌شوند.

هنوز مشخص نیست این اثرات در انسان دقیقاً تا چه حد رخ می‌دهد، اما هم‌زمان آمار ابتلا به پوکی استخوان (بیماری شکننده شدن استخوان‌ها) در جهان رو به افزایش است. پژوهشگران گمان می‌کنند میکروپلاستیک‌ها می‌توانند در کنار عواملی مثل افزایش سن و مصرف الکل، نقش تقویتی در بروز این بیماری داشته باشند.

با وجود هشدارهای مداوم، تولید پلاستیک همچنان رو به افزایش است. هر سال حدود ۴۰۰ میلیون تُن پلاستیک تولید می‌شود که علاوه بر ایجاد آلودگی، نزدیک به ۱٫۸ میلیارد تُن گاز گلخانه‌ای وارد جو می‌کند. این روند، هم سلامت انسان و هم محیط‌زیست را تهدید می‌کند.

پژوهشگران سال‌هاست تأکید می‌کنند که برای درک بهتر اثرات میکروپلاستیک‌ها بر بدن انسان به سرمایه‌گذاری‌های جدی‌تر در تحقیقات نیاز است. هنوز بسیاری از سازوکارهای دقیق ورود و تأثیر این ذرات در بدن ناشناخته باقی مانده، اما شواهد علمی نشان می‌دهد که آن‌ها می‌توانند به بافت‌های مختلف نفوذ کرده و فرآیندهای حیاتی را مختل کنند.

تا زمانی که نتایج قطعی به دست آید، بهترین راهکار، کاهش تماس روزمره با این آلاینده‌هاست. به‌عنوان مثال، استفاده از فیلترهای پیشرفته می‌تواند بخشی از میکروپلاستیک‌های موجود در آب آشامیدنی را حذف کند. همچنین محدود کردن مصرف بطری‌های پلاستیکی یک‌بارمصرف، هم ورود مستقیم ذرات به بدن را کاهش می‌دهد و هم از چرخه تولید پلاستیک‌های جدید جلوگیری می‌کند. علاوه‌بر ‌این، لباس‌های ساخته‌شده از الیاف مصنوعی در هنگام شست‌وشو مقادیر زیادی ریزالیاف پلاستیکی وارد آب می‌کنند که بخشی از آن‌ها در نهایت به زنجیره غذایی بازمی‌گردد؛ بنابراین جایگزین کردن این پوشاک با مواد طبیعی مانند پنبه یا پشم می‌تواند گامی مؤثر در کاهش آلودگی و محافظت از سلامت ما باشد.

پژوهش در ژورنال Osteoporosis International منتشر شده است.