به گزارش خبر ساز، در اعتقادات شیعی، در میان نشانه‌ های ظهور حضرت مهدی (عج) نشانه‌ ای وجود دارد که در برخی آثار فقهی با عنوان «دابة الأرض» یا «جنبنده زمین» از آن یاد شده است. این علامت یکی از شگفت‌ انگیزترین و البته مبهم ترین علائم ظهور حجت (عج) است.

مفهوم دابة الارض ریشه قرآنی دارد و در احادیث و روایات اهل بیت (ع) به تفصیل به آن پرداخته شده است. طبق روایات اهل بیت، دابة الأرض موجودی است که در آستانه قیامت یا همزمان با ظهور منجی، از زمین بیرون می‌آید و نقش مهمی در جدا کردن حق از باطل ایفا می‌کند.

خاستگاه قرآنی و مفهوم دابة الأرض

اصطلاح «دابة الأرض» مستقیماً از قرآن کریم گرفته شده است. در آیه ۸۲ سوره نمل می‌ خوانیم: «وَإِذَا وَقَعَ الْقَوْلُ عَلَیْهِمْ أَخْرَجْنَا لَهُمْ دَابَّةً مِنَ الْأَرْضِ تُکَلِّمُهُمْ أَنَّ النَّاسَ کَانُوا بِآیَاتِنَا لَا یُوقِنُونَ» (و هنگامی که [در اوقات پایانی دنیا] وعده عذاب ما بر آنان حتمی و لازم شود، جنبنده ای را از زمین برای آنان بیرون می آوریم که با آنان سخن می گوید [تا به آیات ما و آخرت و اصول آن یقین کنند]؛ زیرا مردم پیش از این به آیات ما یقین نداشتند.).

این آیه به روشنی به بیرون آمدن موجودی از زمین اشاره می‌کند که قدرت سخن گفتن با انسان‌ها را دارد و وظیفه آن تذکر به مردم درباره بی‌ ایمانی‌ شان نسبت به نشانه‌ های الهی است. اما قرآن جزئیات بیشتری درباره ماهیت این موجود ارائه نمی‌ دهد و اینجاست که روایات شیعی و سنی به تفسیر این مفهوم می‌ پردازند.

دابة الأرض در روایات شیعی

در احادیث متعددی که منسوب به ائمه معصومین (ع) هستند، دابة الأرض به عنوان یکی از نشانه‌ های ظهور حضرت مهدی (عج) معرفی شده است. بر اساس این روایات، این موجود در دوران ظهور یا همزمان با وقایع آخرالزمان از زمین بیرون خواهد آمد.

امام صادق (ع) در توصیف دابة الأرض می‌فرمایند: «دابة الأرض از زمین بیرون می‌ آید و با خود انگشتر حضرت سلیمان (ع) و عصای حضرت موسی (ع) را دارد. آنگاه صورت مؤمن را با عصا روشن می‌ کند و صورت کافر را با انگشتر سیاه می‌ نماید. پس مردم در بازارها گرد می‌ آیند و می‌گویند: این مؤمن است و این کافر.»

این روایت و روایات مشابه دیگر نشان می‌ دهند که دابة الأرض نقش یک مهرزن الهی را ایفا خواهد کرد که مؤمنان راستین را از منافقان و کافران جدا می‌ سازد. این جداسازی به صورتی عینی و محسوس انجام می‌ شود، به گونه‌ ای که همگان بتوانند تفاوت بین مؤمن و کافر را به روشنی ببینند.

ویژگی‌ ها و اعمال دابة الأرض

بر اساس روایات شیعه، دابة الأرض ویژگی‌ های منحصر به فردی دارد:

۱. قدرت تکلم: این موجود می‌ تواند با انسان‌ ها سخن بگوید و با آنان ارتباط برقرار کند.

۲. شناسایی مؤمن و کافر: دابة الأرض توانایی تشخیص ایمان واقعی از نفاق و کفر را دارد.

۳. علامت‌گذاری چهره‌ ها: با استفاده از عصای موسی (ع) چهره مؤمنان را نورانی و با انگشتر سلیمان (ع) چهره کافران را تیره می‌ کند.

۴. مکان خروج: در برخی روایات، محل خروج دابة الأرض را کوه صفا در مکه یا مسجدالحرام ذکر کرده‌اند.

۵. همزمانی خروج با دیگر علائم ظهور: خروج دابة الأرض همزمان با دیگر نشانه‌ های بزرگ ظهور مانند طلوع خورشید از مغرب و نزول حضرت عیسی (ع) خواهد بود.

تفسیرهای نمادین و ظاهری

در میان مفسران و عالمان شیعه درباره ماهیت دابة الأرض دو دیدگاه عمده وجود است:

۱. دیدگاه ظاهری: معتقدان به این دیدگاه تاکید دارند که دابة الأرض موجودی واقعی و ملموس است که در زمان معین از زمین بیرون خواهد آمد و کارهای توصیف شده در روایات را انجام خواهد داد.

۲. دیدگاه نمادین: برخی مفسران غالبا عارف مسلک معتقدند دابة الأرض نمادی از قدرت الهی است که در آخرالزمان ظهور خواهد کرد و ممکن است اشاره به نیروی الهی یا حتی تحولات عظیم اجتماعی باشد که در آخرالزمان یا قبل از ظهور رخ می دهد و باعث جدا شدن حق از باطل و گروه کافران از مومنان می گردد.

نقش دابة الأرض در تحولات آخرالزمان

خروج دابة الأرض نقطه عطفی در روند ظهور و قیامت است. این پدیده نشان‌دهنده نزدیکی قیامت و اتمام حجت نهایی الهی بر بشریت است. پس از خروج این موجود، دیگر عذری برای بی‌ ایمانی وجود نخواهد داشت چرا که نشانه‌ های الهی به طور عینی و ملموس آشکار خواهند شد.

این اتفاق همچنین تأکیدی بر عدالت الهی است که در آن هیچ مؤمنی با کافری اشتباه گرفته نمی‌ شود و هرکس به اندازه ایمان و اعمالش پاداش یا عقاب خواهد دید.

گفتنی است، در تورات نیز صحبت از موجود دریایی عظیمی به نام "لویاتان" شده که از آب بیرون آمده و همه‌چیز را می‌بلعد.

داستان موجودی که قبل از قیامت از زیر زمین بیرون می آید/ دابة الارض، نشانه ظهور یا آخرالزمان چیست؟