بیش از صدسال پیش خانم ماریا مونته‌سوری ایتالیایی، اولین پزشک زن اروپایی، رویکردی نوین و خلّاقانه را در آموزش و پرورش کودکان بنیان نهاد. اساس این روش، خودگردانی و خویشتن‌آموزی کودکان در تعامل گروهی و برخورداری از ابزار برای تغییر و آفرینندگی بود. این روش همچنان در برخی مدارس پیشرفته‌ی دنیا اجرا می‌شود؛ که از برون‌دادهای آن می‌توان افراد موفق و نام‌آوری را در سراسر جهان امروز برشمرد.

۱- مدارس ابتدایی ما باید به سمت و سویی روند که فضای کافی برای جنب‌وجوش بچه‌ها، چه در حوزه‌ی تحرکات بدنی و چه در حوزه‌ی کار با ابزار و وسایل فراهم آورند. این دو انتظار، البته با وضعیت فیزیکی و تجهیزات آموزشی فعلی مدارس ما، به یک شوخی تفنّن‌آمیز شبیه است؛ به خصوص اگر اظهارات اخیر یکی از حضرات، مبنی بر قصد کلنگ‌زنی یک مسجد در هر ماه را جدّی تلقّی کنیم!(مسئول سازمان‌دهی مساجد تهران).

۲- عمده نیروهایی که در آموزش و پرورش گزینش می‌شوند، فعلا بیش از آن که صلاحیت‌های تخصصی و آموزشی-پرورشی خود را نمایان کنند، باید به رغبت یا رهبت، بیشتر دلمشغول ظواهر و محاسن (!) باشند تا دغدغه‌مند بواطن و کارآمدی‌ها؛ تازه اگر در سیرِ هموار و همواره‌ی روابط، مقوله‌ای از آن جنس سهمیه‌های دانشگاهی مزید بر علّت نشود.

۳- تجاری‌سازی در امر فرهنگ، اگر هم مذموم نباشد، که نیست؛ قطعا در امر آموزش و پرورش عمومی، خارج از ذات این نهاد است. مدارس غیر دولتی، اگر هنری دارند، باید کلّاً خارج از ردیف بودجه‌ی آموزش و پرورش هنرنمایی کنند.و این وزارتخانه اگر ناز شستی دارد، باید در کمانی زه کند، که رشد و توسعه‌ی مدارس دولتی را هدف گیرد و نه آن که خدنگ کسر بودجه و کاستی کفایت و تدبیر، قلب این مدارس را بدرد.

۴- روابط انسانی، حرف اول را در تعلیم و تربیت می‌زند و مُهر آخر را بر نتیجه‌ی کار می‌نهد. بیایید محیط مدارس را از صف‌های طولانی کلیشه‌های صبحگاهی، به صفت‌های خلق و خوی مهربانی؛ و از ناظم گری‌های سختگیرانه، به نظم‌بخشی و همدلی بخشش‌گرانه تغییر دهیم؛ مطمئن باشید که بچه‌ها خود،بهتر از ما دغدغه‌مند رشد مؤدبانه و متمدّنانه‌ی خود هستند؛اگر از ما مهر و اعتماد و تشخّص دریافت کنند.