در شرایط تغییرات عمیق در نظم جهانی و گسترش کسری حکمرانی، این طرح مسیر شکل‌گیری یک نظام حکمرانی جهانی عادلانه‌تر و متوازن‌تر را ترسیم کرده و راهنمایی برای اقدام ارائه می‌دهد.

جهان امروز با شرایطی پیچیده و دشوار روبروست که کسری‌های همزمان در صلح، توسعه، امنیت و حکمرانی را به همراه دارد. اقتدار نظام چندجانبه با محوریت سازمان ملل کاهش یافته و سازوکارهای سنتی حکمرانی ناکارآمد شده‌اند؛ به همین دلیل درخواست‌ها برای اصلاح ساختار حکمرانی جهانی افزایش یافته است. در این میان، شی جین‌پینگ با هدف ارتقای توسعه و پیشرفت جامعه بشری، سه ابتکار «توسعه جهانی»، «امنیت جهانی» و «تمدن جهانی» را پیشنهاد داده است که پاسخی به خواست مردم برای صلح، توسعه و همکاری به شمار می‌روند.

ابتکار جدید حکمرانی جهانی در ادامه این سه ابتکار مطرح شده و مکمل آن‌هاست و نشان‌دهنده نگاه نظام‌مند چین به حکمرانی جهانی است. این ابتکار همچنین یک راه‌حل جامع‌تر ارائه می‌کند که ترکیبی از عمق نظری و امکان‌سنجی عملی است.

امسال مصادف است با هشتادمین سالگرد پیروزی در جنگ جهانی ضد فاشیستی و تأسیس سازمان ملل متحد؛ زمانی مهم برای مرور گذشته و ساخت آینده مشترک. جهان وارد مرحله‌ای تازه از آشفتگی و تغییر شده و حکمرانی جهانی در یک نقطه عطف قرار گرفته است.

از یک‌ سو، ظهور کشورهای نوظهور و درحال‌توسعه که نمایندگان «جنوب جهانی» محسوب می‌شوند، «لحظه جنوبی» را در حکمرانی جهانی پررنگ کرده و نشانه‌ای از تغییرات عمیق جهانی است. از سوی دیگر، ذهنیت جنگ سرد، سلطه‌گرایی و حمایت‌گرایی همچنان پابرجاست و تهدیدها و چالش‌های تازه همچنان افزایش می‌یابد.

مسائل جدیدی مانند تغییرات اقلیمی، اخلاق هوش مصنوعی و اکتشافات فضایی نیز پیوسته در حال بروز هستند، در حالی ‌که نظام حکمرانی جهانی نتوانسته همگام با این تحولات حرکت کند. قدرت قانون‌گذاری همچنان در اختیار شمار محدودی از کشورهاست و کشورهای درحال‌توسعه مدت‌هاست به حاشیه رانده شده‌اند.

ابتکار جدید شی جین‌پینگ سه مشکل اساسی نظام کنونی حکمرانی جهانی را هدف قرار می‌دهد: نابرابری قدرت، شکاف ارزش‌ها و کمبود اقدام. این ابتکار پنج اصل را مطرح می‌کند: حفظ برابری حاکمیت، پایبندی به حقوق بین‌الملل، تقویت چندجانبه‌گرایی، تمرکز بر رویکرد مردم‌محور و تأکید بر اقدامات عملی. این اصول راهی روشن برای مشارکت برابر، تصمیم‌گیری مشترک و منافع متوازن همه کشورها در حکمرانی جهانی ارائه می‌دهد. به‌عنوان نمونه، ابتکار مذکور بر «تقویت نمایندگی و صدای کشورهای درحال‌توسعه» تأکید دارد که بازتابی از خواست جنوب جهانی برای نظم عادلانه‌تر است. همچنین مخالفت آن با «استانداردهای دوگانه و تحمیل قوانین داخلی چند کشور» رد صریح یکجانبه‌گرایی به شمار می‌رود.

چین نه تنها آغازگر ابتکارات در حوزه حکمرانی جهانی است، بلکه نقشی فعال در اجرای آنها نیز دارد. برای نمونه، همزمان با آغاز این ابتکار، شی جین‌پینگ اعلام کرد که سه پلتفرم همکاری میان چین و سازمان همکاری شانگهای ایجاد خواهد شد: انرژی، صنایع سبز و اقتصاد دیجیتال. همچنین سه مرکز همکاری در زمینه‌های نوآوری علمی و فناوری، آموزش عالی و آموزش فنی و حرفه‌ای راه‌اندازی می‌شود. این سازوکارها علاوه بر ترویج تبادل فناوری، به کشورهای در حال توسعه کمک می‌کنند تا از طریق پروژه‌های انرژی پاک، از جمله «ده‌ها میلیون کیلووات انرژی خورشیدی» و «ده‌ها میلیون کیلووات انرژی بادی»، بر چالش‌های انرژی غلبه کنند.

چین همچنین تعهد کرده است که طی پنج سال آینده برای کشورهای عضو سازمان همکاری شانگهای 5 هزار عمل جراحی آب مروارید و 10 هزار غربالگری سرطان انجام دهد و پروژه‌های معیشتی را با روند تحول سبز پیوند بزند. این اقدامات فلسفه «مردم‌محور» چین در حکمرانی جهانی را به شکل ملموس نشان می‌دهد.

ابتکار حکمرانی جهانی از چارچوب‌های سنتی ژئوپلیتیک فراتر می‌رود، یکجانبه‌گرایی را با همبستگی و همکاری جایگزین می‌کند و به جای رقابت‌های مجموع صفر، بر توسعه مشترک تأکید دارد. چین در جهانی که با تحولات سریع و تغییرات عمیق بی‌سابقه در یک قرن اخیر روبه‌رو است، از سازمان همکاری شانگهای می‌خواهد نقش رهبری بر عهده گیرد و در اجرای این ابتکار الگو باشد.

چین با تقویت همکاری‌های عمیق‌تر در قالب سازوکارهای چندجانبه‌ای همچون «سازمان همکاری شانگهای پلاس» و همکاری گسترده بریکس، همراه با دیگر کشورها برای شکل‌دادن به نظام حکمرانی جهانی عادلانه‌تر و متوازن‌تر تلاش می‌کند و در پی ایجاد جامعه‌ای بشری با آینده‌ای مشترک و ترسیم چشم‌اندازی روشن از صلح و توسعه جهانی است.