از زمانی که پوشاک داخلی در حد پارچه‌های پلاستیکی بی‌کیفیت شد و درست از همان زمانی که کارخانه‌های نساجی یا ظرفیت تولید را کاهش دادند و یا متوقف شدند، خرید البسه دست دوم رونق گرفت.

واردات لباس در ایران تازگی ندارد. دهه‌ها است به دلیل ضعف صنعت پوشاک لباس‌های خارجی به ایران وارد می‌شود و در کمال تأسف ایرانی جماعت به پوشیدن برند خارجی به یکدیگر فخر فروشی کرده‌اند.

این یکی پارچه‌اش ترک است آن یکی رویش نوشته جرمنی. مهم نام کشور است که کیفیت را تعریف می‌کند و هرقدر اروپایی‌تر، گران‌تر و متعلق به اقشار مرفه‌تر.

اما تهیه لباس خارجی دست دوم در گذشته به این اندازه رواج نداشت. در واقع به منزله فقر و نداری محسوب می‌شد و مثلاً برای مناسبت‌های خاص مانند لباس شب عید یا عروسی از سوی خانواده‌ها حتی کراهت هم داشت.

اما چه شد که ما حتی برای کفش کهنه‌های چینی‌ها سر و دست می‌شکنیم؟

گرانی پوشاک و کاهش کیفیت و کمیت تولید داخلی

اصلی‌ترین آن به تعبیر خود خریداران کیفیت پایین پوشاک ایرانی است. نه تنها طی دهه‌ها با انقلاب نساجی، مد و لباس در دنیا همراه نشدیم بلکه همچنان در تولید حداقل‌ها وابسته و دست به دامن آن ورآبی‌ها هستیم.

یکی از فروشندگان لباس مردانه می‌گوید: این کیفیت از تارو پود و بافت پارچه در نمونه‌های ایرانی نیست. مشتری دوبار پیراهن ایرانی را می‌شوید و دیگر ظاهر اولیه خود را ندارد. حتی اگر جنس ایرانی با کیفیت باشد، خریدار ترجیح می‌دهد جنس خارجی بخرد. به همین دلیل است که برخی فروشنده‌ها به راست یا دروغ می‌گویند فلان لباس ترک است.

فروشندگان البسه کودک نیز معتقدند فروشنده‌ها ترجیح می‌دهند جنس خارجی بخرند تا در شستشوی مداوم لباس آسیب نبیند.

اما مسئله فقط کیفیت نیست. گاهی لباس کیفی باید با قیمت بالاتری خریداری شود. اما یکی داشته باش و زیاد بپوش به جای چند تا به درد نخور داشته باش، الگوی رفتاری در خرید لباس است. پوشاک به مانند سایر کالاهای مصرفی تورم قابل توجهی به خود دیده است. خریدار می‌بیند وقتی کفش کتانی ایرانی هفتصد هزار تومان قیمت خورده و نمونه دست دوم خارجی یک میلیون تومان، ترجیح می‌دهد جنس دست دوم بخرد.

پوشیدن لباس کهنه مد شده است

چنین شرایطی موجب شده تا ورود قاچاق لباس دست دوم با افزایش همراه شود و فروش آن صرفاً در فروشگاه‌های تاناکورا محدود نباشد. اجناس چینی، ترکیه، تایوانی، کره‌ای و حتی لباس‌های اروپایی دست دوم به حدی رواج یافته که در پاساژ‌ها، بساط دست فروش‌ها، ایستگاه‌های مترو و هر جایی که ذره‌ای فرصت دایر کردن بساط لباس است، دیده می‌شوند.

آگهی های دیوار پر از لباس‌های رسمی و مجلسی است که فروشنده می‌گوید یکبار آن را برای مهمانی و عروسی پوشیده و حالا دارد با نصف قیمت بازار می‌فروشد.

مردم دیگر از پوشیدن لباس کهنه کراهتی ندارند و حتی به یکدیگر پیشنهاد می‌دهند که برای صرفه‌جویی در هزینه‌ها لباس دست دوم بخرند. در حالی که کارخانه‌های نساجی داخلی خاک می‌خورد، مردم کهنه پوش شده‌اند و در کمد لباس هر ایرانی لباس دست دوم دیده می‌شود.

در عین حال اجناس دکوراسیون دست دوم منزل نیز رونق یافته و تعبیر دست دوم دیگر در هیچ کالایی حس و حال منفی به خریدار نمی‌دهد.

سخنگوی اتحادیه پوشاک در اظهارات اخیر خود با تایید این مسئله گفت: لباس‌هایی که در بنگلادش و کشورهای دیگر نقص و ایراد دارد و برگشت خورده به برخی کشورها مثل ایران قاچاق می‌شود.

ابوالقاسم شیرازی افزود: انتظار می‌رود مردم لباس ایرانی بخرند اما مردم لباس استوک با قیمت پایین‌تر را ترجیح می‌دهند.

وی اضافه کرد: علاوه بر این دست دوم‌ها در کشورهایی مانند برزیل بسته‌بندی شده و به شکل عدل عدل به کشورها از جمله ایران می‌فرستند. شاید مثلاً کاپشنی که از بسته‌بندی خارج می‌شود یکبار پوشیده شده است اما خریدار می‌گوید این برند خوبی دارد و نوی نو است، چرا نباید بخرم.

به تعبیر فروشنده‌ها، لباس‌های اهدایی کشورهای خارجی نیز به ایران قاچاق می‌شود تا به فروش برسد.

این وضعیت موجب شده تا قاچاق لباس یکی از مشاغل جدی در ایران باشد. حتی اگر قانون آن را تایید نکند، تقاضای ایجاد شده در بازار عرضه آن را مقرون به صرفه کرده است.به تعبیری رواج کهنه پوشی برآیند سیاست‌های غلط در تولید لباس است.

فروش لباس اهدایی کشورها از آگهی دیوار تا ایستگاه مترو/ مردم جنس کهنه خارجی را ترجیح می‌دهند