در فرهنگ عامیانه به کسی که مرتکب دزدی شود می‌گویند دستش کج است و باور عامیانه این است که چنین فردی هیچ گاه نمی‌تواند از کرده خود برای همیشه فاصله بگیرد.

اما باور عامیانه در مقایسه با داستان‌های سارقان چندان هم بیراه نیست. تا جایی که موارد متعددی از زندانی شدن سارقان سابقه دار گزارش می‌شود.

در برخی مواقع اقدام مجدد به سرقت در مدت کوتاهی بعد از آزادی از زندان انجام می‌شود.

به طوریکه این باور را به وجود می‌آورد که ترک دزدی شبیه به ترک اعتیاد و کاری بسیار سخت و سنگین است و اغلب مرتکبین قادر به ترک این عمل خود نیستند.

معاشرت با شرکای جرم، مشکلات اقتصادی، انتقام گیری از مجازات اعمال شده و شاید یک عادت روانی موجب شده تا سرقت معمولاً جرمی ‌تکرار شونده باشد. اما سرقت چیست و چه تفاوتی با دزدی دارد؟

تفاوت سرقت و دزدی

سرقت به معنای ربودن مال دیگری است و شامل طیف گسترده‌ای از اعمال از جمله دزدی، جیب‌بری، اختلاس و... می‌شود.

دزدی نیز نوعی سرقت است که به معنای ربودن مال دیگری از محل نگهداری آن به صورت پنهانی و معمولاً بدون استفاده از زور یا تهدید است.

بنابراین، هر دزدی یک سرقت محسوب می‌شود، اما هر سرقتی لزوماً دزدی نیست. به طور خلاصه، دزدی زیرمجموعه‌ای از سرقت است.

بیشتر بخوانید: ماجرای طلا دزدی زن سابقه دار از زائران

سرقت بر حسب نوع میزان مجازات و ماهیت آن به اشکال مختلف تقسیم دسته بندی شده است :۱ – سرقت تعزیری ۲ – سرقت حدی

انواع سرقت های تعزیری :

• سرقت مقرون به آزار
• سرقت مسلحانه گروهی در شب
• سرقت مقرون به ۵ شرط مشدّده
• راهزنی
• کیف زنی یا جیب بری
• سرقت وسایل و متعلقات مربوط به تاسیسات مورد استفاده عمومی

شرایط سرقت حدی : به موجب ماده ۲۶۸ قانون مجازات اسلامی ‌سرقت در صورتی که دارای تمام شرایط زیر باشد موجب حد است :

• مال مسروقه شرعا مالیت داشته باشد.
• مال مسروق در حرز باشد. منظور از حرز عبارتست از محل نگهداری مال به منظور حفظ از دستبرد، مثلاً قرار دادن پول در گاوصندوق
• سارق هتک حرز کند.
• سارق مال را از حرز خارج کند.
• هتک حرز و سرقت مخفیانه باشد.
• ارزش مال مسروق در زمان اخراج از حرز، معادل چهار و نیم نخود طلای مسکوک باشد.
• مال مسروق از اموال دولتی یا عمومی، وقف عام و یا وقف بر جهات عامه نباشد.
• سرقت در زمان قحطی صورت نگیرد.
• صاحب مال از سارق نزد مرجع قضایی شکایت کند.
• صاحب مال قبل از اثبات سرقت سارق را نبخشد.
• مال مسروق قبل از اثبات سرقت تحت ید مالک قرار نگیرد.
• مال مسروق قبل از اثبات جرم به ملکیت سارق در نیاید.
• مال مسروق از اموال سرقت شده یا مغضوب نباشد.

بیشتر بخوانید: معتاد سابقه‌دار در دامغان دستگیر شد/ اعتراف به ۵۲ فقره سرقت

مجازات سرقت ساده

طبق قوانین جرایم کیفری ایران، مرتکب جرم سرقت ساده به حبس و شلاق محکوم می‌شود. ماده ۶۶۱ قانون مجازات اسلامی، حکم این جرم را مشخص کرده است. بر اساس این ماده، دادگاه می‌تواند فرد مجرم را به حبس از سه ماه و یک روز تا دو سال محکوم کند.

مدت دقیق حبس بسته به نظر قاضی و شرایط پرونده تعیین می‌شود. علاوه بر حبس، مجازات دیگری نیز برای این جرم در نظر گرفته شده است که شامل ۷۴ ضربه شلاق است.

سرقت از منازل بسته به نوع سرقت ممکن است حدی باشد یا تعزیری که تشخیص آن با قاضی است.

1) مطابق ماده 651 قانون مجازات اسلامی‌، اگر سرقت از منازل تمام پنج شرط ذیل را داشته باشد مجازات آن از 5 تا 25 سال حبس و تا 74 ضربه شلاق می‌باشد.

• سرقت در شب باشد.
• سارقین دو نفر یا بیشتر باشند.
• یک یا چند نفر ازآنها حامل سلاح ظاهر یا مخفی باشند .
• سارقین از دیوار بالا رفته یا حرزرا شکسته باشند یا این که سارقین از عنوان و یا از لباس مستخدم دولت اختیار کرده باشند و یا خود را مامور دولتی قلمداد نمایند یا در جایی که محل سکونت و یا مهیا برای سکونت باشد سرقت کرده باشند .
• سارقین در ضمن سرقت کسی را آزار یا تهدید کرده باشند.

2) مطابق ماده 655 قانون مجازات اسلامی‌، اگر سرقت در محل سکنی یا مهیا برای سکونت یا در توابع آن باشد به 6 ماه تا 3 سال و تا 74ضربه شلاق محکوم می‌شود.

بیشتر بخوانید: سرقت ۲ میلیاردی با همان روش همیشگی

مجازات سرقت حدی

مجازات سرقت حدی به موجب ماده 278 قانون مجازات اسلامی‌حد سرقت به شرح زیر است :

در مرتبۀ اول قطع چهار انگشت دست راست سارق از انتهای آن است، به طوری که انگشت شست و کف دست باقی بماند.

در مرتبه دوم، قطع پای چپ سارق از پایین برآمدگی است، به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی بماند.

در مرتبه سوم، حبس ابد است.

در مرتبه چهارم، اعدام است هرچند سرقت در زندان باشد.

تبصره : هر گاه سارق، فاقد عضو متعلق قطع باشد، حسب مورد مشمول یکی از سرقت های تعزیری می‌شود.

شرایط تعلیق مجازات

در خصوص جرایم سرقت تعزیری، امکان تعلیق اجرای مجازات وجود دارد. ماده ۴۶ و ۴۰ قانون مجازات اسلامی‌ به قاضی اجازه می‌دهد که در شرایط خاصی، اجرای حکم حبس را برای مدت معینی به تعویق اندازد.

مطابق ماده ۶۵۵ قانون مجازات اسلامی، افرادی که اقدام به ارتکاب جرایم سنگینی مانند سرقت‌های مسلحانه، سرقت همراه با آزار و اذیت و یا سرقت‌های گروهی شبانه می‌کنند اما در مرحله اجرا دستگیر می‌شوند و سرقت نافرجام می‌ماند، به حبس تا پنج سال و شلاق تا ۷۴ ضربه محکوم خواهند شد.

بیشتر بخوانید: تا به حال 2 بار و ظرف یک ماه در خیابان‌های تهران از من سرقت شده است/ این قلچماق ها اگر کار هم باشد، نمی روند/ ویدئو

مجازات تکرار سرقت

ماده ۶۶۶ قانون مجازات اسلامی‌(تعزیرات): در صورت تکرار جرم سرقت، مجازات سارق حسب مورد حداکثر مجازات مقرر در قانون خواهد بود.

تبصره - در تکرار جرم سرقت در صورتی که سارق سه فقره محکومیت قطعی به اتهام سرقت داشته باشد دادگاه نمی‌‌تواند از جهات مخففه در ‌تعیین مجازات استفاده نماید.

در این ماده، عدم وجود عدالت احساس می‌شود زیرا تشدید مجازات در تکرار سرقت از حداکثر مجازات قانونی فراتر می‌رود درحالی که قاضی می‌تواند حداکثر مجازات را در مورد کسی که برای بار اول مرتکب سرقت شده است طبق قانون اعمال کند، بنابراین بهتر بود برای تکرار سرقت، مجازات بیشتری مقرر کند.

به نظر می‌رسد قانون در ابتدا نهایت زور بازوی خود را به سارق نشان می‌دهد. بعد از اینکه ترس از سر او ریخت تکرار جرم به مانند این است که به همان زندانی که رفته بود بازگردد. حالا چند روز بیشتر.

آیا ترک سرقت مانند اعتیاد سخت و ناشدنی است؟/ سابقه دار، یعنی سارقانی که در زندان نقشه سرقت بعدی را می‌کشند/ مجازات تکرار سرقت بازدارنده نبوده است