ظهر روز یکشنبه 30 اردیبهشت 1403 سید ابراهیم رئیسی و هیئت همراه پس از دیدار با رئیس‌جمهور آذربایجان در منطقه مرزی و افتتاح سد خداآفرین، عازم تبریز بودند. این گزاره می‌توانست یکی از عادی‌ترین خبرهای رسانه‌ای روز را تشکیل دهد اما در ساعت دو بعدازظهر خبر تلویزیون مبنی بر «شنیده‌ها» خبر از یک سقوط سخت برای بالگرد حامل سید ابراهیم رئیسی می‌دهد. خبری که هر چه می‌گذرد بد بودن شرایط این حادثه بیشتر نمود پیدا می‌کند.
زمان و مکان
سانحه در بعدازظهر روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت در نزدیکی روستای اوزی در جنگل دیزمار رخ داد. منطقه‌ای که به دلیل شرایط جوی نامناسب، مه غلیظ و صعب‌العبور بودن، عملیات جستجو را دشوار کرد.
رائفی‌پور در گفتگو با خبر ساز: چرا مقصر سانحه بالگرد رئیس‌جمهور معرفی نمی‌شود؟
سرنشینان بالگرد
در این هلیکوپتر علاوه بر سید ابراهیم رئیسی، حسین امیرعبداللهیان (وزیر امور خارجه)، مالک رحمتی (استاندار آذربایجان شرقی)، محمدعلی آل‌هاشم (امام جمعه تبریز)، مهدی موسوی (رئیس یگان حفاظت رئیس‌جمهور) و سه نفر از کادر پرواز حضور داشتند.
شرایط جوی
گزارش‌ها نشان می‌دهد که در زمان پرواز، منطقه با مه غلیظ و بارش باران مواجه بود. پیش‌بینی هواشناسی روز قبل نیز از بارندگی شدید خبر داده بود.
جستجو و امداد
عملیات جستجو به دلیل شرایط بد آب‌وهوایی و تاریکی شب بیش از ۱۶ ساعت طول کشید. نهایتاً در صبح روز دوشنبه ۳۱ اردیبهشت، لاشه هلیکوپتر توسط نیروهای امدادی و پهپادهای ایرانی پیدا شد. ترکیه نیز با اعزام پهپاد آکینجی و تیم نجات کوهستانی به کمک آمد، هرچند مختصات اعلام‌شده توسط این پهپاد دقیق نبود.
گزارش رسمی
ستاد کل نیروهای مسلح ایران در گزارش اولیه اعلام کرد که علت اصلی سقوط، شرایط جوی نامساعد، مه غلیظ و برخورد با کوه بوده است. بررسی‌ها نشان داد که هلیکوپتر از مسیر تعیین‌شده خارج نشده، آثار گلوله یا خرابکاری مشاهده نشده و تا یک و نیم دقیقه قبل از سانحه، ارتباط با دو هلیکوپتر دیگر برقرار بوده است.
ابهامات و شایعات
اظهارات متناقض برخی از مقامات (مثلا درباره وضعیت هوا یا ترتیب هلیکوپترها) و تأخیر در یافتن لاشه، به گمانه‌زنی‌هایی درباره خرابکاری یا دخالت خارجی دامن زد. با این حال، گزارش رسمی این فرضیه‌ها را رد کرد و بر عوامل جوی و فنی تأکید داشت. در نهایت، این سانحه به عنوان یکی از مهم‌ترین حوادث سیاسی ایران در سال‌های اخیر ثبت شد که پیامدهای داخلی و منطقه‌ای قابل توجهی به دنبال داشت.
شروع عملیات
عصر روز یکشنبه ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ پس از قطع ارتباط با هلیکوپتر رئیسی، دو هلیکوپتر دیگر همراه کاروان به تبریز بازگشتند و گزارش دادند که هلیکوپتر سوم به دلیل مه غلیظ از دید خارج شده و ارتباط رادیویی با آن قطع شده است. بلافاصله پس از اعلام سانحه، نیروهای امدادی از جمله هلال احمر، ارتش، سپاه و گروه‌های محلی کوهنوردی به منطقه اعزام شدند. ستاد بحران در تهران و تبریز تشکیل شد.
چالش‌های عملیات
منطقه با مه غلیظ، بارش باران و وزش باد مواجه بود که دید را به کمتر از چند متر کاهش داده بود. دمای پایین و تاریکی شب نیز کار را دشوارتر کرد. محل سقوط در جنگل دیزمار، نزدیک روستای اوزی در منطقه ورزقان، یک منطقه کوهستانی و پوشیده از درختان انبوه بود. مسیرهای دسترسی محدود و صعب‌العبور بودن منطقه، امکان استفاده از خودروهای امدادی را کاهش داد. به دلیل مه، امکان استفاده از هلیکوپترهای امدادی در ساعات اولیه وجود نداشت. نبود سیگنال دقیق از هلیکوپتر سقوط‌کرده (به دلیل آسیب احتمالی سیستم‌های مخابراتی) کار را پیچیده کرد. بیش از ۴۰ تیم امدادی هلال احمر با تجهیزات کوهنوردی و سگ‌های زنده‌یاب به منطقه اعزام شدند. نیروهای زمینی سپاه و ارتش و پهپادهای شناسایی از جمله پهپادهای بومی مجهز به دید در شب به کار گرفته شدند. کوهنوردان و اهالی روستاهای اطراف هم به صورت داوطلبانه به جستجو پیوستند. ترکیه هم یک پهپاد آکینجی با قابلیت دید حرارتی و تیم امدادی کوهستانی اعزام کرد. روسیه، قطر و چند کشور دیگر نیز پیشنهاد کمک دادند.
ویدئویی دراین‌باره را ببینید:
چهره‌های سالی که گذشت / سید ابراهیم رئیسی؛ گزارش یک حادثه
نظر شما