ارنست هالووی اولدهام (Ernest Holloway Oldham) یکی از چهره‌های جنجالی تاریخ جاسوسی بریتانیا است که زندگی‌اش با خیانت، جاسوسی و تراژدی گره خورده است. او در ۱۰ سپتامبر ۱۸۹۴ در ادمونتون، لندن به دنیا آمد و پس از پایان تحصیلاتش به عنوان کارمند در وزارت خارجه بریتانیا مشغول به کار شد. در این دوره، او به عنوان یک کارمند معمولی در وزارت خارجه شناخته می‌شد، اما زندگی او در آینده با یک چرخش بزرگ روبرو شد.

ورود به جنگ جهانی اول

اولدهام در سال ۱۹۱۴ به ارتش پیوست و در جنگ جهانی اول به عنوان ستوان دوم در هنگ "لایت اینفنتری شروپ‌شایر" خدمت کرد. او در جبهه غربی جنگید و در نبردهای خونین پاشندل ( در این جنگ حداقل ۴۱۷ هزار نفر کشته و هشتصد هزار نفر مجروح شدند . نبرد پشندل ۶ ماه طول کشید و در خلال جنگ جهانی اول رخ داد) و حمله بهار آلمان در سال ۱۹۱۸ حضور داشت. این تجربه‌ها او را به یک قهرمان جنگی تبدیل کرد و به او فرصت داد تا در مذاکرات پس از جنگ نیز نقش داشته باشد.

بازگشت به وزارت خارجه

پس از پایان جنگ جهانی اول، اولدهام به وزارت خارجه بازگشت و به سمت مدیر بخشی که مسئول توزیع تلگرام‌های دیپلماتیک رمزگذاری‌شده بود، منصوب شد. او به عنوان یک کارمند با تجربه و قابل اعتماد شناخته می‌شد و به پیام‌های سری پادشاه دسترسی داشت. این موقعیت او را به یک منبع ارزشمند برای اطلاعات محرمانه تبدیل کرد.

ورود به دنیای جاسوسی

در سال ۱۹۲۷، اولدهام با لوسی کایزر ازدواج کرد، اما زندگی مشترک آن‌ها با مشکلات مالی و شخصی همراه بود. او که علاقه‌ای به ایدئولوژی کمونیستی نداشت، تنها برای پول حاضر شد اطلاعات محرمانه بریتانیا را به شوروی بفروشد. در سال ۱۹۲۹، او با نام مستعار "چارلی" وارد سفارت شوروی در پاریس شد و دو کتاب رمزگشایی اطلاعات محرمانه را به مبلغ ۱۰ هزار پوند فروخت. این مبلغ که معادل نیم میلیون پوند امروزی است، زمینه‌ساز زندگی لوکس اولدهام شد.

اطلاعاتی که اولدهام به شوروی منتقل کرد شامل کدهای رمزگذاری‌شده دیپلماتیک و نام‌های کارکنان کلیدی وزارت خارجه بود. این اطلاعات ارزشمند باعث شد شوروی بتواند موقعیت خود را در مذاکرات بین‌المللی تقویت کند و بعدها از آن‌ها برای پیشبرد اهداف سیاسی خود استفاده کند.

تأثیر بر جنگ جهانی دوم

ارنست در بخش خدمات مدنیِ وزارت امور خارجه بریتانیا مشغول به کار بود. مسئولان وزارتخانه نیز به ارنست اطمینان داشتند. به همین دلیل، او می‌توانست به پیام‌های کدگذاری شده‌ی بریتانیا به سفارت‌ها و کنسولگری‌های سراسر جهان دسترسی داشته باشد. او همچنین عضو تیم تنظیم پیمان ورسای در پایان جنگ جهانی اول بود. ارنست اولدهم اطلاعات دسته‌بندی‌شده‌ای را در اختیار داشت و شوروی‌ها را مجاب کرد تا بعدها با آلمان‌ها و بقیه کشورهای اروپایی مذاکره کنند. او در واقع با این کار راه مسیر رسیدن به جنگ جهانی دوم را هموارتر کرد.

برخی تاریخ‌نگاران معتقدند که خیانت اولدهام نقش مهمی در شکل‌گیری مسیر جنگ جهانی دوم داشت. اطلاعاتی که او به شوروی داد، زمینه‌ساز مذاکراتی شد که شکست خوردند و این شکست‌ها در آلمان باعث قدرت گرفتن آدولف هیتلر در سال ۱۹۳۳ شد. هرچند اولدهام چهار سال پیش از آغاز جنگ جان خود را از دست داد، اما برخی او را مسئول غیرمستقیم تلفات سنگین جنگ می‌دانند.

جنگ جهانی دوم بیش از شصت میلیون نفر کشته داد و به خونین‌ترین نبرد تاریخ تبدیل شد. تخمین زده می‌شود که در سال شروع جنگ، جمعیت جهان حدود دو میلیارد نفر بود. با این حساب، حدود ۳ درصد از جمعیت جهان در این جنگ کشته شدند. اگرچه نمی‌توان تأثیر مستقیم اولدهام بر این تلفات را اثبات کرد، اما خیانت‌های او بی‌شک پیامدهای گسترده‌ای برای تاریخ جهان داشت.

سقوط اخلاقی و مرگ مشکوک

زندگی شخصی اولدهام در دهه ۱۹۳۰ دچار بحران شد. او به الکل معتاد شد، رفتارهای خشونت‌آمیز نسبت به همسرش داشت و از کار خود اخراج شد. فشارهای ناشی از جاسوسی برای شوروی باعث شد او در سپتامبر ۱۹۳۳ در خانه‌اش در کنزینگتون لندن مرده پیدا شود. علت مرگ او "مسمومیت با گاز زغال‌سنگ" اعلام شد و خودکشی گزارش شد، اما برخی معتقدند که ممکن است توسط MI5 یا عوامل شوروی کشته شده باشد تا اطلاعات بیشتری فاش نشود.

میراث جاسوسی

ارنست اولدهام اولین جاسوس بریتانیایی بود که برای شوروی کار می‌کرد و خیانت او الگویی برای نفوذ شوروی به حلقه‌های جاسوسی بریتانیا شد.

خیانت اولدهم هشتاد سال بعد توسط پسر نوه‌ برادرش «نیک بارات» مشخص شد. نیک پژوهشگر تبارشناسی اشخاص نامدار با عنوان «فکر می‌کنی کی هستی؟» است. او می‌گوید: «در این چند ماه اخیر ما به اهمیت ارنست اولدهم پی برده‌ایم. اگر او نبود شوروی‌ها کور بودند. اگر اولدهم و امثال او نبودند، خط جنگ جهانی دوم به طور کلی تغییر می‌کرد. ما اطمینان داریم اگر بیشتر در مورد زندگی او اطلاعات به دست آوریم، تاریخ اوایل دهه 30 میلادی باید بازنگری شود.»

نیک می‌گوید: «ارزش این اطلاعات برای شوروی فوق‌العاده زیاد بود. با کمک همین اطلاعات بود که شوروی‌ها توانستند موقعیت خود را پیش و پس از جنگ جهانی دوم تثبیت کنند. بریتانیایی‌ها می‌دانستند که برنامه‌هایشان مرتب به هم می‌ریزد اما نمی‌دانستند که منشا این مشکلات بیخ گوش خودشان است.»

کتاب جاسوس فراموش شده نوشته نیک بارات است و توسط انتشارات بلینک به چاپ رسیده است.

پس از مرگ او، شوروی سیاست جذب نخبه‌های دانشگاه کمبریج را آغاز کرد و جاسوسانی مانند کیم فیلبی را تربیت کرد. این جاسوسان بعدها به عنوان حلقه جاسوسان کمبریج شناخته شدند و به یکی از بزرگ‌ترین رسوایی‌های جاسوسی تاریخ بریتانیا تبدیل شدند.

زندگی اولدهام ترکیبی از قهرمانی در جنگ جهانی اول، خیانت ملی و سقوط اخلاقی بود. هرچند نمی‌توان تأثیر مستقیم او بر مرگ میلیون‌ها نفر را اثبات کرد، اما خیانت‌های او بی‌شک پیامدهای گسترده‌ای برای تاریخ جهان داشت. این داستان نشان می‌دهد که چگونه یک فرد می‌تواند با خیانت خود تاریخ را تغییر دهد و چگونه عواقب چنین اقداماتی می‌توانند بسیار گسترده و ویرانگر باشند.

جاسوسی که تاریخ را تغییر داد / دیپلمات انگلیسی، هیتلر را بر تخت نشاند / جنگ جهانی دوم چگونه اتفاق افتاد؟