از زمانی که در سال 1344 به ریاست فرح پهلوی و مدیریت لیلی امیر ارجمند کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان کلید خورد، تا به امروز این مجموعه خود را راهبر مسائل مرتبط به کودکان و نوجوانان می‌داند.

در حال حاضر کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان دارای گسترده‌ترین شبکهٔ کتابخانه‌های کودکان و نوجوانان است و همچنین از برجسته‌ترین تولیدکنندگان و ناشران کتاب‌های کودکان و نوجوانان در ایران به‌شمار می‌رود. کانون همچنین تهیه‌کنندهٔ فیلم و سایر فراورده‌های فرهنگی برای کودکان و نوجوانان هم بوده‌است.

کانون پرورش فکری کودک و نوجوان پس از انقلاب ۱۳۵۷ ایران، به‌عنوان شرکت دولتی و وابسته به وزارت آموزش و پرورش ایران به فعالیت خود ادامه می‌دهد.

با وجود اینکه در حوزه سینمایی کانون پرورش فکری در طول دهه‌ها فعالیت خود آثار خوب و بد بسیاری داشته اما در نهایت توانست بهره خود را اثبات کند.

انیمیشن در سایه سرو از تولیدات این مجموعه در حالی توانست اسکار را از آن خود سازد که در مقایسه با رقبایش داستان مورد نیاز بشر امروز را مطرح کرده و تکلیف کودکان را در بحران‌های ناشی از حوادث تلخ مشخص کرده است.

مروری خواهیم داشت به داستان‌های انیمیشن‌های کوتاهی که با «در سایه سرو» رقابت کردند.

«آب نبات جادویی» (دایسوکه نیشیو و تاکاشی واشیو)

آب نبات جادویی داستان پسری به نام دانگ‌دانگ (Dong-Dong) است که به تنهایی بازی می‌کند و با دیگر بچه‌ها ارتباط برقرار نمی‌کند. یک روز، او به جای خرید تیله‌های جدید، یک بسته آب‌نبات رنگارنگ می‌خرد. وقتی اولین آب‌نبات را در دهانش می‌گذارد، مبل قدیمی‌اش شروع به صحبت کردن می‌کند! این آغاز سفر جادویی اوست که در آن اشیاء، حیوانات و افراد اطرافش شروع به صحبت می‌کنند و دیدگاه‌های جدیدی را به او نشان می‌دهند. این انیمیشن کوتاه، داستانی ساده اما عمیق و تأثیرگذار است که بیننده را به تفکر درباره نحوه برخورد با اشیاء و اطرافیانش دعوت می‌کند.

«سرگردانی تا شگفتی» (نینا گانتز و استینت بوسکلوپر)

در دهه 1980، مری، بیلی‌باد و فامبلتون در برنامه تلویزیونی کودکان Wander to Wonder بازی کردند. آنها پس از مرگ مبتکر سریال در استودیو تنها می‌مانند.

این فیلم استاپ موشن جذاب به کارگردانی نینا گانتز، فیلمساز برنده جایزه، عواقب نمایش محبوب کودکان و سه شخصیت آن را در پی مرگ خالقشان دنبال می‌کند.

شخصیت‌های مری، بیلی‌باد و فامبلتون که در دهه 80 اتفاق می‌افتد، پس از ادامه کار در استودیو پس از مرگ سازنده نمایششان، مجبور می‌شوند خودشان به زندگی خود ادامه دهند. دنیای این سه نفر، که زمانی پر از لحظات دلپذیر بود، به آرامی‌از بین می‌رود. یافتن وعده‌های غذایی نادرتر می‌شود، لباس‌ها شروع به خراب شدن می‌کنند و خانه که زمانی شاد بود مورد هجوم مگس‌های بزرگ واقع می‌شود.

«آخه!» (لوئیک اسپوچه و ژولیت مارکت)

یک فیلم انیمیشن کوتاه فرانسوی محصول 2024 به نویسندگی و کارگردانی لویک اسپوچه است. این انیمیشن ۱۳ دقیقه‌ای درباره دوران کودکی و کشف عشق برنده جوایزی در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی فیلم از جمله جشنواره فیلم آنیما ۲۰۲۴در بلژیک شد. همچنین در جشنواره‌های سراسر جهان، از جمله جشنواره بین‌المللی فیلم انیمیشن انسی، جشنواره بین‌المللی فیلم رود آیلند یا جشنواره بین‌المللی فیلم برلین ارائه شد. این فیلم همچنین نامزد جایزه سزار برای بهترین انیمیشن کوتاه شد. در 23 ژانویه 2025، این فیلم همچنین نامزد جوایز اسکار 97 در بخش بهترین فیلم کوتاه انیمیشن شد.

«مردان زیبا» (نیکلاس کپنز و برشت ون السلند)

مردان زیبا یک انیمیشن کوتاه محصول سال ۲۰۲۳ به نویسندگی و کارگردانی نیکلاس کپنز است. در 23 ژانویه 2025، این فیلم نامزد نود و هفتمین دوره جوایز اسکار در بخش بهترین فیلم کوتاه انیمیشن شد.

سه برادر - استیون افسرده، بارت مستضعف و کوئن مهربان - در مراحل مختلف ریزش مو هستند و برای کاشت مو به ترکیه سفر می‌کنند. با این حال، استیون به اشتباه تنها یک عمل جراحی را رزرو کرد، و آنقدر عصبی است که به برادرانش اعتراف می‌کند که نمی‌توانند طبق برنامه پیش بروند.

همانطور که سفر آنها آشکار می‌شود، ناامنی بارت و استیون افزایش می‌یابد: بارت نگران یک توده احتمالی در بیضه‌های خود است (حتی از استیون می‌خواهد تا آن را برای او بررسی کند)، اعتراف می‌کند که از عمل جراحی برای همسرش در خانه می‌ترسد، و در اتاقی جدا از برادرانش می‌ماند و تمایلی به صرف وقت بیشتر با آنها ندارد. استیون با اشتباه خود دست و پنجه نرم می‌کند و نمی‌تواند احساسات خود را بیان کند یا از خود دفاع کند. به نظر می‌رسد کوئن تنها کسی است که از بین آنها راضی است و با هر دو برادر با مهربانی و درک رفتار می‌کند.

«در سایه سرو» (شیرین سوهانی و حسین ملایمی)

و اما در سایهٔ سرو انیمیشن کوتاه ایرانی محصول ۱۴۰۲ به کارگردانی مشترک شیرین سوهانی و حسین ملایمی ‌محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است. این انیمیشن روایتگر زندگی یک ناخدا و دختر اوست که در خانه‌ای کوچک دور از مردم زندگی می‌کنند.

در سایه سرو در نود و هفتمین دورهٔ جوایز اسکار در سال ۲۰۲۵ برندهٔ جایزهٔ اسکار بهترین انیمیشن کوتاه شد. این انیمیشن پس از جدایی نادر از سیمین (۱۳۸۹) و فروشنده (۱۳۹۴)، سومین اثر تاریخ سینمای ایران است که جایزهٔ اسکار را به دست آورده است.

یک ناخدا که از اختلال استرس پس از سانحه رنج می‌برد، با دخترش در خانه‌ای کوچک در کنار دریا و دور از مردم زندگی می‌کند. آن‌ها باید با چالش‌های یک زندگی سخت روبرو شوند.

این اثر، توانسته با استفاده درست از عناصر فرهنگ بومی، پیامی در سطح جهانی را منتقل کند.

مقایسه داستان « در سایه سرو» با رقبایش/کانون پرورش فکری در سن 59 سالگی بهره داد