مجلس «الله اکبر»گویان استیضاح عبدالناصر همتی وزیر اقتصاد را اعلام کرد. ادبیات و لحن استیضاح کنندگان نیز در برخی موارد گویای آن بود که مساله نرخ ارز و سکه و اینها نیست، چرا که شاید حتی یک نوجوان هم بداند قیمت طلا و سکه جهانی است و با دلار محاسبه می شود. بلکه به نظر می رسید موضوع عمیق تر از این حرفهاست. همان موقعی که همتی در این مجلس می خواست رای آورد، احتمالش بود که از لیست پزشکیان بیفتد.

او همان کسی بود که سه سال پیش رو به روی سعید جلیلی، محسن رضایی و ابراهیم رئیسی نشسته بود و فهم آنها از اقتصاد را زیر سوال می برد. به یکی می گفت FATF را معطل نگه داشته اید و مدرک اقتصاد دیگری را زیر سوال می برد. خطاب به ابراهیم رئیسی هم می گفت شما اقتصاد نمی فهمید.

همتی اما شش ماه پیش با شعار وفاق پزشکیان توانست به عنوان وزیر اقتصاد وارد کابینه او شود. در حالی که رئیس دولت به افرادی از جناح مقابل خود نیز مسئولیت و سهم داده بود. اما آیا استیضاح همتی پایان وفاق است؟ پس از استیضاح همتی آن هم در شش ماهگی دولت، چنین سوالاتی مطرح می شود که آنها را با غلامحسین کرباسچی در میان گذاشته ایم.

کرباسچی، تحلیلگر سیاسی و دبیرکل پیشین حزب کارگزاران سازندگی، با اعتقاد به اینکه استیضاح همتی سیاسی بوده است، خطاب به پزشکیان می گوید وفاق هم حد و مرزی دارد و هرچقدر رئیس جمهور بخواهد کوتاه بیاید در واقع تندروها را جری تر می کند.

مشروح گفتگو با غلامحسین کرباسچی، فعال سیاسی اصلاح طلب در ادامه خواهید خواند.

*آقای همتی بعد از شش ماه وزارت، امروز استیضاح شدند. شما این استیضاح را سیاسی می بینید یا اقتصادی؟

به هرحال کشور مشکل اقتصادی دارد و زندگی مردم الان در فشار اقتصادی است. با توجه به وضعیت تحریم‌ها معلوم است که مشکلات اقتصادی وجود دارد. اما در مورد اینکه آقای همتی چقدر در این قضیه نقش داشته، به نظرم مجلس این حرکت را با دو بعد سیاسی انجام داد.

اول اینکه به هرحال نمایندگان به رای‌دهندگان خود بگویند که ما کاری انجام دادیم؛ در حالی که می‌دانند با رفتن و آمدن افرادی مثل همتی گشایشی در مشکلات ایجاد نمی‌شود. تا وقتی که ما مسائل خارجی و تنگناهای مبادلات ما حذف نشود، وضعیت اقتصادی بهبود پیدا نمی‌کند. مجلس اینها را بهتر از هرکسی می داند و نمایندگان نمی‌توانند منکر اینها شوند. ریشه مسائل همان‌جا است و هرکسی هم غیر از این بگوید چشم خود را بر واقعیت بسته است.

استیضاح همتی سیاسی بود و هیچ تاثیر مثبتی بر زندگی مردم نخواهد داشت

دوم اینکه به هر حال جمعی از نماینده‌ها، یعنی همان‌هایی که در ابتدای کابینه به آقای همتی رای نداده بودند جوسازی‌هایی کردند و وضعیتی که ایجاد کردند. من حتی شنیدم که بعضی از نماینده‌ها نگران این بودند که از طرف بعضی این افراد تندرو متهم به این شوند که در برابر مشکلات مردم بی‌حرکت و بی‌اعتنا هستند. به هر حال جو تبلیغاتی می‌تواند بر آرای نماینده‌ها تاثیرگذار باشد.

به طور کلی فکر می‌کنم حرکتی که انجام شد بیشتر یک حرکت سیاسی بود و هیچ تاثیر مثبتی بر زندگی مردم نخواهد داشت. حتی ممکن است وضعیت بدتر هم شود. امیدواریم که آقای پزشکیان بتواند سایر مسائلی که ریشه‌های مشکلات اقتصادی مردم است، را سامان دهد و به وضعیت اقتصادی کشور کمکی شود.

همتی فکر نمی کرد روزی از جبهه پایداری رای اعتماد بخواهد

*آقای همتی فردی بود که از انتخابات ۱۴۰۰ رودرروی همین گروه‌ها قرار گرفت. مشخصا در رقابت انتخاباتی اش با آقای رئیسی که مورد حمایت این گروه‌ها بود، مستقیما گفت که شما اقتصاد نمی‌فهمید. از همان زمان رای اعتماد در اول دولت پزشکیان هم به نظر می‌رسید که بخشی از مشکلی که با همتی داشتند به ۱۴۰۰ برمی‌گردد. شما چقدر این مساله را در استیضاح امروز دخیلی می‌دانید؟

شاید آقای همتی بی‌تقصیر هم نبود؛ شاید هم هیچوقت فکر نمی‌کرد در مقابل این جناح درخواست رای اعتماد کند. به هرحال بعد از انتخابات ۱۴۰۰ آقای همتی منتقد فعال مسائل اقتصادی بود. خیلی از این مطالب صحیح هم بودند؛ اما آنها را با لحن و نوع بیانی مطرح می کرد که شاید باعث ناراحتی عده زیادی از این آقایان می‌شد. این در صحبت‌هایی هم که امروز از مجلس شنیدیم بروز داشت و به هر حال ریشه‌های این حرفها به همین مسائل برمی‌گشت. بعضی از آقایان اصلا به همان گفته‌ها اشاره می‌کردند.

آقای همتی، به عنوان شخصیتی که استاد دانشگاه است، اقتصاد خوانده و مسائل را می‌فهمد، حتما می‌توانست در درازمدت تاثیر اقدامات مثبت خود را به مردم و به مجلس و به همه نشان دهد. اما معلوم است در عرض شش ماه و آن هم با چنین سابقه‌ای، که همه اذعان دارند این تورم، گرانی نوسانات ارز که مربوط به این شش ماه نیست مسائل تشدید می شود.

البته بیشتر مشکلات هم بحث‌های خارجی است. تحولات و نوساناتی که بر روی نرخ ارز اتفاق می افتد ناشی از اقدامات اقتصادی نیست. همه این‌ها منبعث از بحث‌های خارجی و تبلیغات سیاسی و حرف‌هایی است که زده می‌شود. خیلی از همین شعارهایی که در مجلس داده می‌شود جو سیاسی را به‌هم می‌ریزد. این روالی است که در کشور وجود دارد و افراد با نظرات مختلف می‌توانند تاثیراتی بگذارند.

پزشکیان جایگزین همتی را از جبهه پایداری نمی آورد

* صحبت از FATF و دیگر موانع خارجی کردید. آقای همتی هم کسی بود که در این شش ماه و حتی پیش از آن، به این موانع پرداخته است. به نظر می‌رسد استیضاح ایشان می تواند راه را برای وزیر اقتصاد بعدی یا دیگرانی که در مسئولیت های مختلف قرار می‌گیرند، در مواجهه با این مسائل ببندد. شما اینطور فکر نمی کنید؟

راه برای افراد بسته نمی‌شود، بلکه برای مردم و نظام بسته می شود. به هرحال نظام و مجموعه دستگاه‌های مقننه، مجریه، قضاییه و نهادهای بالاسری می‌توانند مسائل اقتصادی را حل کنند. آقای همتی طرفدار حل شدن FATF بود و حالا رفت. فرضا یک نفر را بیاورند که اصلا بگوید محدودیت‌ها را دو برابر کنید یا بگوید FATF هم اصلا لازم نیست تایید شود. آیا مسائل حل می‌شود؟ دیگر درست می‌شود؟ شرایط زندگی مردم خوب می‌شود؟

این بحران‌هایی که کشور دارد بحث یک نفر و آقای همتی و آقای پزشکیان نیست؛ بحرانی است که همه مسئولین کشور از بالا به پایین به آن اذعان دارند. راه حل، آن هم راه حل شعاری و حرف‌های توخالی نیست. راهش خیلی مشخص است؛ تا وقتی ما بخواهیم خود را در یک محدوده یا در قفس در بسته نگه داریم، باید خیلی از مشکلات را هم تحمل کنیم. آن فردی هم که می‌آید، اگر هنری داشته باشد باید ببینیم روی زندگی مردم چه تاثیری می‌تواند بگذارد. مسلما آقای پزشکیان نمی‌رود یک نفر را از جبهه پایداری به جای همتی قرار دهد. مسلما کسی را می‌آورد که هم‌فکر خود او و آقای همتی باشد. اگر مجلس باز هم می‌خواهد برخورد کند، بکند. مسائل کشور بالاخره دچار همین اختلاف سلیقه‌ها و اینها است و نتایج آن را هم مردم می‌بینند.

پزشکیان هرچقدر کوتاه بیاید طرف مقابل جری تر می شود

* می گویید پزشکیان از جبهه پایداری وزیر انتخاب نمی کند. ما در شش ماه گذشته دیده ایم که پزشکیان این همه صحبت از وفاق کرد و به نیروهای آن جناح مسئولیت و سهم داد. اما نهایتا پس از شش ماه وزیر اقتصاد او را استیضاح کردند. به تعبیر برخی افراد پزشکیان به جای وفاق با مردم با مخالفانش مثل پایداری ها میخواست وفاق کند. آیا این آغاز یک درگیری بلندمدت‌تر نیست؟ آیا آقای پزشکیان نباید پایان وفاق خود را با این گروه‌ها اعلام کند؟

به هرحال این سلیقه آقای پزشکیان است. ما آقای پزشکیان را آدم صادق، خوش‌قلب و پاکی می دانیم که دلش می‌خواهد خدمت کند. منتها تجربیات سیاسی نشان داده که شعارهایی مثل وفاق در کشور آنقدر تاثیر متقابل ندارد. یعنی یک نفر هرچقدر کوتاه بیاید، طرف مقابل آن جری‌تر شود. متاسفانه یک دوگانگی سیاسی این‌چنینی در کشور وجود دارد. آقای پزشکیان با عنوان اینکه بتواند همکاری جناح‌های سیاسی را جلب کند خیلی کوتاه آمده است. فقط هم بحث آقای همتی نیست. آنها در همه مسائل و همه‌جا تریبون‌های مذهبی و غیر مذهبی دارند و تبلیغ و سخنرانی‌ می کنند و اینطور نیست که وفاق را جدی گرفته باشند.

حالا امیدواریم که برای آقای پزشکیان هم تجربه شود که این شعار وفاق و اینها تا حدی می‌تواند مفید باشد اما در عمل کسی که مردم با یک سلیقه سیاسی انتخابش کرده اند و از او می‌خواهند برنامه‌هایی را اجرا کند باید از تمام توان خود برای تحقق وعده‌هایی که به مردم داده استفاده کند. بحث وفاق و اینها تا یک حدی در کشور برد دارد، بعد از آن تبدیل می‌شود به ضد خود.

اصولگرایان معتدل در مجلس می توانستند جلوی استیضاح را بگیرند

*سوال آخر را در ارتباط با عملکرد آقای قالیباف در استیضاح می‌پرسم،در جلسه امروز یک مقدار خنثی بود، شما از عملکرد ایشان چه تحلیلی دارید؟

من در مجلس حضور نداشتم و از دور مجلس را گوش می‌دادم. من فکر می‌کنم که آقای قالیباف و یاران ایشان در مجلس در مقابل آن جناح تندرو آنقدر ضعیف نیستند که تندروها بتوانند چنین جوی تبلیغاتی‌ درست کنند. به هرحال در این آرا یک سازماندهی به چشم می‌خورد. به نظر من مجموعه نیروهای تندرویی مثل جبهه پایداری چنین توانی ندارند. اگر همان همت و تلاشی که جناح اصول‌گرایان معتدل در رای آوردن کابینه یا مسائل دیگر به کار گرفتند امروز صورت می گرفت شاید سرنوشت جلسه استیضاح این چنین نمی شد. به نظر من این حالت که به نوعی بی‌تفاوتی در مجموعه نیروهای معتدل وجود داشت آن جناح را بیشتر تقویت کرد.

کشور شرکت سهامی نیست که پزشکیان به تندروها سهم بدهد

*این باعث سهم‌خواهی بیشتر تندروها هم می‌شود از دولتی که به اسم وفاق آمده.

اینها دیگر به خود آقای پزشکیان برمی‌گردد. ایشان هرچقدر به افراد سهم بدهد، آنها جری‌تر می‌شوند. آقای پزشکیان به هرحال رئیس جمهور است و باید با تمام قدرت، برای تحقق وعده هایی که به مردم داده تلاش کند و از همه ابزارها استفاده کند. اما اگر بخواهد به افراد سهم بدهد، کشور که با شرکت سهامی اداره نمی‌شود. بلکه باید ببیند چه کسانی می‌توانند مسائل کشور را حل کند و از آنها استفاده کند.

کرباسچی: استیضاح همتی سیاسی بود، ممکن است وضعیت بدتر شود / پزشکیان هرچقدر کوتاه بیاید و سهم بدهد، طرف مقابل جری تر می شود