وبگاه ارث در گزارشی آورده است: سفرهای فضایی طولانی‌مدت بر سلامت چشم تأثیر می‌گذارد و فضانوردان پس از ۶ تا ۱۲ ماه در ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) این مشکل را تجربه می‌کنند.

ایستگاه فضایی بین‌المللی یک ایستگاه فضایی است که با مشارکت بیش از ۱۵ کشور ساخته می‌شود. این ایستگاه فضایی در مدار نزدیک زمین و در ارتفاع ۳۳۰ تا ۴۳۵ کیلومتری از سطح زمین در حرکت است.

این تغییرات که با بیماری سندرم عصب ‌چشمی مرتبط با پرواز فضایی (SANS) همراه است، پژوهشگران و آژانس‌های فضایی را نگران کرده است.

تأثیر ریزگرانش روی چشم

ریزگرانش به شرایطی گفته می‌شود که همانند بی‌وزنی و گرانش صفر (zero-g) است با این تفاوت که نیروی گرانش دقیقاً صفر نیست و مقدار کوچکی دارد.

سانتیاگو کوستانتینو (Santiago Costantino)، چشم‌پزشک دانشگاه مونترال کانادا و سرپرست گروه پژوهشی بیمارستان مِزونُو- رُزمون (Maisonneuve-Rosemont)، کشف کرد که بیش از ۷۰ درصد فضانوردان در ایستگاه فضایی بین‌المللی مبتلا به نوعی بیماری به نام سندرم عصب چشمی مرتبط با پرواز فضایی (SANS) هستند.

هدف گروه پژوهشی یادشده تعیین دقیق تغییرات بیومکانیکی دخیل در اختلال خاص بود. اعضای این گروه، داده‌های ۱۳ فضانوردی را که بین ۱۵۷ تا ۱۸۶ روز را در ایستگاه فضایی بین‌المللی سپری کرده بودند، تجزیه‌وتحلیل کردند. این فضانوردان از نظر سن، ملیت، جنسیت و تجربه مأموریت فضایی، متفاوت بودند؛ این موضوع، گروهی متنوع را برای مطالعه فراهم می‌کرد.

وضعیت چشمان فضانوردان در اثر ریزگرانش تغییر می‌کند

پژوهشگران سه پارامتر (متغیر) مهم چشمی از جمله سختی چشم (ocular rigidity)، فشار داخل چشمی و دامنه پالس چشم را قبل و بعد از مأموریت‌های فضایی مقایسه و بررسی کردند. آن‌ها برای به‌دست آوردن این داده‌ها، از توموگرافی انسجام نوری (نوعی روش تصویربرداری) و تونومتری (فشارسنجی چشم) استفاده کردند.

یافته‌های این پژوهش حیرت‌آور بود: سختی چشم فضانوردان ۳۳ درصد، فشار داخل چشمی آنان ۱۱ درصد و دامنه پالس چشم آنان ۲۵ درصد کاهش یافته بود.

نقش بی‌وزنی

کوستانتینو درباره دلیل اصلی این تغییرات توضیح داد: بی‌وزنی توزیع خون را در بدن تغییر و جریان خون را در سر افزایش می‌دهد و گردش خون وریدی را در چشم کُند می‌کند؛ این احتمالاً همان عاملی است که به انبساط لایه مَشیمیه، که مسئول تغذیه شبکیه چشم است، منجر می‌شود.

بازگشت به حالت عادی با برگشت به زمین

این تغییرات ممکن است هشداردهنده به نظر برسد؛ اما معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. چشمان ۸۰ درصد از فضانوردان شرکت‌کننده در پژوهش که حداقل دچار یک مشکل شده بودند، پس از بازگشت به زمین به حالت عادی بازگشت.

در بیشتر موارد، استفاده از عینک اصلاحی برای رفع علائم ایجادشده در طول مدت حضور در ایستگاه فضایی کافی بود؛ با این حال، مأموریت‌های فضایی طولانی‌مدت آینده، مانند سفر به مریخ، نیازمند احتیاط است.