گروه علم و پیشرفت خبر ساز، دنیای امروز بر مدار فناوری‌های نوین می‌چرخد و اگر کشوری بخواهد از گردونه رقابت در جهان عقب نماند ملزم به حضور در این چرخه است. فضا و صنعت فضایی یکی از جذاب‌ترین و استراتژیک‌ترین بخش‌های فناوری برای دولت مردان و مردم در تمام دنیا به شمار می‌رود و برای آن قوانین و راهبردهای مختلفی تدوین شده است.
در نقشه جامع علمی کشور، هوافضا به عنوان یکی از اهداف بخش نظام علم و فناوری تعیین شده و استفاده صلح آمیز از دستاوردهای علمی و استفاده از آن در راستای بهبود وضعیت عمومی زندگی اهمیت ویژه‌ای دارد و ایران فضایی با عضویت در مجامع بین‌المللی همچون فضای ماورای جو سازمان ملل متحد و سازمان همکاری‌های فضایی آسیا و اقیانوسیه گام بزرگی در این راستا برداشته است.
همانطور که گفته شد، یکی از بخش‌های راهبردی در سطح جهانی ارتقا امنیت ملی و دستیابی به اطلاعات مهمی است که امکان تهیه آن از زمین کم و یا ناممکن است در حالی که امروزه ایران به کمک ماهواره‌هایی که در فضا دارد توانسته علاوه بر داده‌های هوایی در حوزه نظامی در حوزه‌های انرژی، کشاورزی و محیط زیست نیز به اطلاعات متقنی دست یابد.
عزت و خودباوری دو عنصر مهم در توسعه صنعت فضایی کشور بود که به دست محققان ایرانی و در دل دانشگاه‌ها به ثمر نشست، هر چند رسیدن به نتیجه غایی نیازمند حمایت‌های همه جانبه دولتی و بخش خصوصی بوده و هست.
نگاهی به اخبار و آمارها نشان می‌دهد صنعت فضایی کشور در 2 سال گذشته حال بهتری داشته است؛ حسن سالاریه رئیس سازمان فضایی و دبیر شورای عالی فضایی کشور سال 1401 خبر از تهیه و تصویب برنامه ده ساله صنعت فضایی کشور داد؛ به بیان این مقام مسئول، جمهوری اسلامی ایران در ۱۰ سال آینده تبدیل به یک قطب منطقه‌ای در توسعه فناوری‌های فضایی و ارائه خدمات پرتاب‌های فضایی خواهد شد و اهدافی همچون طرح ریزی و اجرای ماموریت‌های فضایی در راستای بهره مندی شهروندان، کسب و کارها، دستگاه‌های اجرایی از فناوری‌های روز دنیا است که کمک شایان توجهی به رفع مشکلات مردم در حوزه‌های مختلف در دستور کار سازمان فضایی کشور قرار دارد.
درخشش «نور» ایران در پهنه تاریک فضا
شش پرتاب تحقیقاتی و عملیاتی فضایی موفق خبری بود که عیسی زارع پور وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات به مناسبت ۱۴۶ امین سالروز تاسیس وزارت ارتباطات، اعلام کرد. اتفاقی که موجب شد تا کام ایران از پرتاب موفق ماهواره‌های نور۲ و خیام، شیرین شود. امروز ایران می‌تواند در بین تمام صاحبان ماهواره در فضا حرف‌هایی برای گفتن داشته باشد. ماهواره خیام یک ماهواره سنجش از راه دور است که در ۶ حوزه کشاورزی، محیط زیست، بلایای طبیعی، تغییرات شهری، پایش منابع آبی و اکتشافت معدنی کاربرد دارد و یکی از نمونه‌های گزارش تصویری آن وضعیت آب هیرمند در راستای احقاق حق‌آبه ایران از افغانستان بود و ثابت کرد این کشور صداقتی در حق آبه هیرمند نداشته است.
خیام ایرانی از روسیه به فضا رفت اما تمام داده‌های آن متعلق به ایران است و برای ثبت آن نیاز بود تا «نخستین مرکز کنترل و پایش ماهواره‌های سنجشی» در داخل کشور راه اندازی شود. سالاریه رییس سازمان فضایی ایران همزمان با افتتاح این مرکز با بیان اینکه این مرکز قابلیت ارتباط همزمان با 3 تا ۱۰ ماهواره سنجشی و ارسال و دریافت پیام را دارد از برنامه‌های بلندمدت این سازمان برای افزایش و توسعه ماهواره‌های سنجشی خبر داد و یادآور شد: برای توسعه این ماهواره‌ها نیاز است تا تعداد ایستگاه‌های زمینی افزایش یابد؛ از این‌رو مراکز کنترل و عملیات ماهواره‌های سنجشی دیگری در طی سال‌های آتی در کشور راه‌اندازی خواهد شد.
امروز دیگر تمام کشورهای صاحب صنعت فضایی ایران را جزئی جدا ناپذیر از این صنعت می‌دانند و کشور ما نیز تلاش می‌کند تا همکاری‌های بین‌المللی فضایی با کشورهای صاحب فناوری را توسعه دهد.
سیستان و بلوچستان قلب تپنده فضایی ایران
«پایگاه فضایی چابهار» پایگاه ملی پرتاب ماهوارهٔ ایران است؛ این عنوان بیش از 10 سال پیش مطرح شد اما آغاز ساخت آن تا سال 1401 به طول انجامید. سید احمد حسینی سخنگوی گروه فضایی وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح در خصوص علل انتخاب منطقه چابهار برای ساخت پایگاه فضایی می‌گوید: پایگاهی که ما از آن پرتاب‌های فضایی خود را انجام می‌دهیم در منطقه سمنان قرار دارد؛ زاویه میل پرتاب ما و زاویه میل ماهواره‌هایی که در مدار قرار می‌گیرند ۵۵ درجه از این پایگاه است در حالی که لازمه پرتاب در زوایای مختلف این است که کریدور پروازی امن و پاک باشد و تنها نقطه‌ای که در کشور این ویژگی را برای ما ایجاد می‌کند منطقه چابهار است، از لحاظ اینکه پرواز ماهواره‌بر از بالای دریای عمان و اقیانوس هند انجام می‌شود یک محدوده‌ای با زاویه باز را برای ما ایجاد می‌کند تا بتوانیم این ویژگی را در مجموعه پایگاه پرتاب داشته باشیم.
پژوهشگران حوزه فضایی می‌گویند برای پرتاب‌ها در مدار ۳۶ هزار کیلومتر هر میزان ما به سمت جنوب و خط استوا نزدیک شویم انرژی کمتری مورد نیاز خواهد بود؛ این دو ویژگی در کنار هم باعث شده تا منطقه چابهار به عنوان یک منطقه مناسب برای پرتاب‌های فضایی انتخاب شود.
نام شهید سلیمانی در مسیر کهکشان
دستیابی به داده‌های ارسال شده توسط ماهواره‌ها یکی از نکات کلیدی در دسترسی سریع‌تر و دقیق‌تر است؛ برای این منظور سازمان‌های فضایی از یک مدل ماهواره با تعداد بالا به فضا ارسال کرده و در یک مدار قرار می‌دهند. سازمان فضایی ایران سال گذشته خبر داد که «عملیات طراحی و ساخت منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی» آغاز شده است. حسین دلیریان سخنگوی سازمان فضایی ایران با بیان این خبر، اعلام کرد که رویکرد جدی سازمان فضایی ایران حمایت از شرکت‌های دانش بنیان است و منظومه که اولین منظومه ماهواره‌ای ایران است، به شرکت‌های دانش بنیان سپرده خواهد شد.
منظومه ماهواره‌ای شهید سلیمانی یکی از مهمترین پروژه‌های فضایی کشور است که در برنامه ۱۰ فضایی کشور نیز تحقق آن قید شده و فرایند اجرایی این پروژه از بهمن ماه سال 1401 آغاز شده است.
پایان پیام/
