انتشار پست اخیر «بلا حدید»، یکی از چهرههای شناختهشده در دنیای فشن و مد که فلسطینیتبار است، با نمایشِ مجموعهای از عناصر آشنا برای مخاطب ایرانی، از جمله فرش، گلاب، تخته نرد یا خوراکیها و نمادهای خاورمیانهای در پسزمینۀ آن، بار دیگر بحث قدیمی اما مهمی را زنده میکند؛ اینکه چطور عناصر فرهنگی، تاریخی، نمادهای سنتی و هویتی ایران، در زندگی روزمره چهرههای بینالمللی حضور پیدا میکند و چه معنا و پیامدهایی را میتوان برای این حضور قائل شد؛ معنایی فراتر از یک انتخاب صرفاً دکوراتیو یا تصویری و حتی سوغاتگونه.
حضور فرش، گلاب، بافتهای سنتی، خوراکیها و عناصر کوچک اما نمادین از فرهنگهای منطقهای در تصاویر آنها، غالباً بهعنوان نوعی «مُد فرهنگی» دیده میشود اما پشت این مُد یک حقیقت عمیقتر نهفته است، اینکه فرهنگها، وقتی از مرزهای محلی عبور میکنند و در زندگی چهرههای جهانی جا میگیرند، در واقع وارد مرحلهای تازه از زندگی و تداوم میشوند.
اما واقعاً این حضور چه معنایی دارد؟ آیا دیدن فرش ایرانی، گلاب، شیرینی یا الگوهای شرقی در خانه و زندگی چهرههایی مانند بلا حدید، بیانگر اثرگذاری فرهنگ ایران است؟ و مهمتر از آن، آیا این دیده شدنها کمکی به حفظ و تقویت میراث فرهنگی و عناصر ناملموس ایرانی در جغرافیایی گستردهتر میکند؟
بر اساس تعریف یونسکو، «میراث ناملموس» به مجموعهای از آداب، مهارتها، هنرهای سنتی، آیینها، روشهای تولید و روایتهایی گفته میشود که از نسلهای پیش به ما رسیده و همچنان در زندگی امروز نقش دارند. این میراث، برخلاف آثار تاریخی، جسم و کالبد ثابتی ندارد؛ بلکه در رفتارها، مهارتها، تجربههای روزمره و اشیای ساخته شده با دست انسان حضور مییابد.
گلاب، فرش ایرانی و تخته نرد در خانه بلا حدید
نظر شما