به گزارش خبر ساز به نقل از thecradle، این تجارت که ریشه در فروپاشی دولتی و تقویت‌شده توسط گروه‌های مسلح دارد، اکنون خلیج فارس را به برخی از شکننده‌ترین مناطق آفریقا پیوند داده است.

داستان از سال ۲۰۱۲ آغاز شد، زمانی که سه مرد جوان با استفاده از فلزیاب، خاک ناحیه جلی را جست‌وجو می‌کردند. سیگنال ضعیفی آن‌ها را به سمت غرب هدایت کرد و پس از پیمودن ۲۰ کیلومتر به پای کوه جبل عامر رسیدند، کوهی که بعدها به «کوه طلا» سودان مشهور شد.

این کشف سرنوشت‌ساز بود. ظرف چند روز، خبر به سرعت در منطقه پیچید: جاده‌های خاکی مملو از مسافر شد، چادرها و کمپ‌ها در تپه‌ها افزایش یافت و هزاران کاوشگر وارد منطقه شدند. این کشف کوچک به سرعت تعادل در دارفور را تغییر داد و منجر به ادعاهای رقیب، ثروت‌های ناگهانی و خشونتی شد که همیشه همراه آن بود.

کوهی که دارفور را شعله‌ور کرد

جبل عامر یکی از بزرگ‌ترین ذخایر طلای قاره در محله السریف شمال الفاشر در دارفور شمالی قرار دارد و سالانه حدود ۵۰ تن طلا تولید می‌کند. این منطقه همچنین دارای معادن آهن، آلومینیوم و پلاتین است.

پس از جدایی سودان جنوبی در ۲۰۱۱ که حدود سه‌چهارم درآمد نفتی خارطوم را از بین برد، دولت شهروندان را به سوی معدن‌کاری سنتی سوق داد. با این حال، هجوم به طلای این منطقه ناپایداری را تشدید کرد و گروه‌های مسلح را وارد منطقه‌ای که از قبل شکسته بود، کرد.

وقتی ذخایر اصلی در آوریل ۲۰۱۲ آشکار شد، منطقه به مرکز ثروت و نفوذ – و همزمان میدان جنگ – تبدیل شد. شبه‌نظامیان جناجوید برای تصرف معادن وارد شدند، جوامع محلی را آواره کرده و درگیری را شعله‌ور کردند.

تا پایان سال، خشونت‌ها در منطقه گسترش یافت و در ژانویه ۲۰۱۳ درگیری‌های مسلحانه صدها نفر را کشت و ده‌ها کارگر در تونل‌های معدن جان باختند. آتش‌بس‌ها آمدند و رفتند، اما هر فروپاشی و درگیری آشکار کرد که این بحران تنها یک نزاع قبیله‌ای نیست، بلکه مبارزه‌ای بر سر کنترل یکی از باارزش‌ترین دارایی‌های سودان است.

تا سال ۲۰۱۷ تقریباً کنترل کامل جبل عامر در دست نیروهای حمایت سریع (RSF) بود که از طریق شرکت آلدجوناید متعلق به محمد حمدان دگالو (همدتی) اداره می‌شد و طلا به منبع اصلی قدرت مالی آن‌ها تبدیل شد و مستقیماً به توانایی آن‌ها در تأمین مالی فعالیت‌های نظامی و کنترل منطقه مرتبط بود.

طلای سودان: غول طلای جهان عرب

طلای سودان به امارات متحده عربی نیز کشیده شد، کشوری که جاه‌طلبی‌هایش در آفریقا رو به افزایش بود. طلای دارفور از مسیرهای قاچاق و پروازهای تجاری و بسته‌های شرکتی وارد بازارهای دبی شد و شبکه‌ای شکل گرفت که در آن جنگ سودان به سود دیگران تبدیل شد.

سودان بزرگ‌ترین تولیدکننده طلای عربی است، با بیش از ۴۰ هزار سایت اکتشاف و ۶۰ شرکت پالایش در ۱۳ ایالت، تمرکز اصلی بر نیل، شمال و دریای سرخ. امارات به سرعت به مقصد اصلی صادرات طلای سودان تبدیل شد. قراردادها از طریق شرکت‌های مرتبط با همدتی و خانواده‌اش جریان یافت، طلا از مسیر زمینی و هوایی به دبی منتقل شد و RSF از سود آن برای تهیه سلاح استفاده کرد.

برآوردها نشان می‌دهد که سودان سالانه حدود ۱۶ میلیارد دلار طلا به امارات صادر می‌کند. تولید رسمی در ۲۰۲۴ به ۶۴ تن رسید، اما تنها ۳۱ تن به‌عنوان صادرات قانونی ثبت شد. تقریباً نیمی از آن به کانال‌های موازی منتقل شد.

اسناد صادرات نشان می‌دهد شرکت‌های اماراتی مانند «کالوتی» در سال ۲۰۱۲ حدود ۵۷ تن طلا از سودان خریداری کردند، رقمی بسیار بالاتر از تولید رسمی کشور. در ۲۰۱۸، گروه آلدجوناید با شرکت «روسلا» مستقر در دبی شریک شد و حساب‌هایی در بانک ابوظبی افتتاح کرد.

با آغاز جنگ در ۲۰۲۳، تجارت طلا از یک ستون اقتصادی به یک خزانه جنگی تبدیل شد و آمریکا ۱۱ شرکت، بسیاری مستقر در امارات، را به دلیل تأمین مالی RSF از طریق طلا تحریم کرد.

مسیرهای طلای RSF به دبی

طلای دارفور پیش از گسترش جنگ، به آرامی از جبل عامر به چاد منتقل می‌شد و سپس از طریق پروازهای تجاری و بسته‌های شرکتی به دبی می‌رسید.

RSF به سرعت بازیگر اصلی این شبکه شد، با استفاده از شرکت‌های پوششی و مسیرهایی که از چاد، سودان جنوبی، لیبی و مصر عبور می‌کرد.

مسیر چاد سودآورترین است: طلا از جبل عامر و سانگو از طریق مسیرهای مخفی وارد نجامینا می‌شود و سپس به عنوان طلای «چادی» صادر می‌شود. شرکت‌های پوششی آلدجوناید و ارتباطات آن‌ها با شرکت‌های دبی در مرکز این سیستم قرار دارند.

پس از تخریب فرودگاه خارطوم و از دست رفتن بندر سودان، شبه‌نظامیان تاکتیک‌های جدیدی اتخاذ کردند. موتورسیکلت‌ها طلا را از مرزها عبور می‌دهند، محموله‌های هوایی از نیالا با برچسب کالاهای کشاورزی و دام ارسال می‌شوند و پروازهای شبانه کمتر از ۹۰ دقیقه طول می‌کشند تا شناسایی نشوند.

یک گروه کارشناسان سازمان ملل زنجیره‌ای آفریقایی را افشا کرد که شامل ارسال طلای سودان و تحویل سلاح‌ها است: سلاح‌ها از فرودگاه ام گراس وارد شده و به موقعیت‌های RSF منتقل می‌شوند و تأمین مالی آن‌ها از فروش طلا در دبی انجام می‌گیرد. اکنون یک اقتصاد جنگی یکپارچه از معادن دارفور تا پالایشگاه‌های امارات شکل گرفته است.

اشتیاق ابوظبی به طلا

امارات ذخایر داخلی اندکی دارد اما یک اکوسیستم طلای گسترده شامل پالایشگاه‌ها، بازرگانان، شرکت‌های لجستیکی و مناطق آزاد ایجاد کرده است. سودان دو مزیت به امارات می‌دهد: تأمین مواد خام برای پالایشگاه‌های دبی و گسترش نفوذ سیاسی در سیستم‌های اقتصادی آفریقا.

با افزایش عدم اعتماد به دلار آمریکا، بانک‌های مرکزی جهانی به سمت دارایی‌های غیر دلاری حرکت می‌کنند و طلا به نقطه ثبات تبدیل شده است. در ۲۰۲۳، امارات پس از سوئیس دومین مرکز جهانی طلا شد و با پیوستن به بریکس در ۲۰۲۴ جایگاه خود را مستحکم کرد. برای حفظ این نقش، نیاز به طلای آفریقا دائمی و گسترده است.

امپریالیسم طلا: ایجاد هاب بدون معادن

در دو دهه، امارات از واردکننده حاشیه‌ای به بازیگر اصلی تجارت جهانی طلا تبدیل شد و اکنون حدود ۱۱ درصد صادرات جهانی را در اختیار دارد، با بیش از ۴۰۰۰ شرکت جواهرسازی و ۱۲۰۰ فروشگاه خرده‌فروشی. پیش از ۱۹۹۶، امارات حتی جزو ۱۰۰ واردکننده بزرگ طلا نبود.

اما این رشد بر پایه ساختارهای شفاف نیست. در ۲۰۲۴، امارات ۱۴۰۰ تن طلا وارد کرد که ارزش آن ۱۰۵ میلیارد دلار بود و بیش از نیمی از آن از کشورهای آفریقایی منشأ می‌گرفت، بسیاری مرتبط با گروه‌های مسلح.

حفره‌های قانونی در امارات این روند را ممکن می‌کند؛ مسافران نیازی به اظهار طلا ندارند و خریداران می‌توانند فرم‌های پرشده ارائه دهند. مقادیر بزرگ طلا به‌طور علنی در بازارهای دبی فروخته می‌شود و هویت خریداران خارجی محفوظ می‌ماند.

این شیوه‌ها موجب شد امارات در مارس ۲۰۲۲ به فهرست خاکستری FATF اضافه شود، اگرچه دو سال بعد حذف شد، اما نگرانی‌ها همچنان پابرجاست.

امارات از جنگ‌ها، ضعف دولت‌ها و همکاری با شبه‌نظامیان بهره می‌برد. طلا به سرمایه سیاسی، ابزار نفوذ و راهی برای دسترسی به آسیب‌پذیری‌های عمیق کشورهای آفریقایی تبدیل شده است. آنچه از فقیرترین مناطق گرفته می‌شود، باز می‌گردد و در دستان یکی از جسورترین کشورهای منطقه به نفوذ تبدیل می‌شود.

از معادن دارفور تا برج‌های دبی، طلا اکنون از سیستمی عبور می‌کند که بر قدرت نابرابر بنا شده و درگیری‌ها را شکل می‌دهد، قدرت کسانی که از ناپایداری سود می‌برند را تقویت می‌کند و اثر خود را بر مسیرهای سیاسی و اقتصادی آفریقا می‌گذارد.

امپراتوری طلا | بازی قدرت در قلب معادن سودان | امارات طلای خونین سودان را به برج‌های دبی بدل می‌کند