در حالی‌که یک مؤسسه تحقیقات واکسن و سرم‌سازی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی و تولیدی کشور شناخته می‌شود، طی ماه‌های اخیر گزارش‌های متعدد از درون این مؤسسه، نگرانی‌های جدی درباره مدیریت پروژه‌ها، نحوه هزینه‌کرد بودجه‌ها و وجود شبکه‌های حمایتی غیررسمی را مطرح کرده است.

۱) پروژه «نوترکیب» در دوران کرونا؛ بودجه‌ای که هنوز گزارش شفافی ندارد

در اوج بحران کرونا، بودجه سنگینی برای احداث ساختمان «نوترکیب» تخصیص یافته بود؛

اما این پروژه:

• به بهره‌برداری نرسیده

• پیشرفت قابل اتکایی ندارد

• و اسناد مالی آن در دسترس عموم و حتی بسیاری از کارشناسان داخلی مؤسسه قرار نگرفته است.

این سؤال جدی و ملی باید پاسخ داده شود:

بودجه‌ای که برای مقابله با کرونا اختصاص یافت، کجا هزینه شد؟

⸻

۲) پروژه مرند؛ ۶۰۰ میلیارد تومان بودجه، ۲۰۰ میلیارد هزینه، ۴۰۰ میلیارد بلاتکلیف

پروژه احداث ساختمان این مؤسسه در مرند با بودجۀ تقریبی ۶۰۰ میلیارد تومان تعریف شد.

طبق اطلاعات موجود، تنها بخش کم از آن هزینه شده و پروژه متوقف مانده است.

ضروری است مراجع نظارتی مشخص کنند:

۴۰۰ میلیارد تومان باقی‌مانده چه وضعیتی دارد؟

موانع ادامه پروژه چیست و گزارش مالی آن چرا منتشر نمی‌شود؟

⸻

۳) صادرات سرم‌های حیاتی مار و عقرب؛ سازوکار قیمت‌گذاری و توزیع نامشخص

سرم‌های ضد مار و عقرب جزو محصولات حیاتی و استراتژیک کشورند.

گزارش‌های غیررسمی از وجود مسیرهای محدود و غیررقابتی در صادرات این سرم‌ها خبر می‌دهند؛ مسیری که نیازمند شفاف‌سازی فوری است.

نهادهای نظارتی باید بررسی کنند:

• قیمت‌گذاری این محصولات چگونه انجام شده؟

• چرا صادرات آن‌ها تنها از یک کانال مشخص انجام شده؟

• نقش نظارت‌های حاکمیتی در این فرآیند چه بوده است؟

⸻

۴) پرسش اساسی: چه کسانی مانع شفاف‌سازی هستند؟

با وجود این حجم از ابهامات، برخی گزارش‌های داخلی از وجود حلقه‌هایی از حمایت غیررسمی در سطح برخی نهادها و مدیران سابق خبر می‌دهند؛ حلقه‌هایی که طی سال‌های گذشته مانع:

• انتشار گزارش‌های دقیق

• باز شدن پرونده برخی پروژه‌ها

• و ورود جدی نهادهای نظارتی شده‌اند.

برخی از این حامیان، طبق اطلاعات منابع داخلی، امروز دیگر در مسئولیت نیستند؛

اما آثار مداخلات و حمایت‌های گذشته آن‌ها همچنان بر مدیریت مؤسسه سایه انداخته است.

این موضوع خود نیازمند بررسی دقیق‌تر توسط:

• کمیسیون کشاورزی و بهداشت مجلس

• سازمان اطلاعات

• حراست کل وزارتخانه

• و نهادهای نظارتی دولت

می‌باشد.

⸻

۵) مطالبه ملی برای شفافیت

مؤسسه‌ای با اهمیت ملی، نه‌تنها باید در حوزه واکسن‌سازی پیشرو باشد، بلکه باید در پاک‌دستی، شفافیت مالی و پاسخ‌گویی مدیریتی نیز الگوی کشور باشد.

اکنون از مسئولان عالی‌رتبه انتظار می‌رود که:

• اسناد مالی پروژه‌ها را منتشر کنند

• وضعیت بودجه‌های تخصیص‌داده‌شده را روشن کنند

• سازوکار صادرات محصولات استراتژیک را شفاف کنند

• و با افرادی که در مسیر شفافیت اخلال کرده‌اند برخورد کنند

تا اعتماد عمومی به این مؤسسه و سایر نهادهای مهم مشابه، دوباره تقویت شود.

ابهامات مالی و مدیریتی در یک مؤسسه دارویی؛ مطالبه جدی برای ورود نهادهای نظارتی کشور