یافته های تکان دهنده دو مطالعه بزرگ علمی در سال های اخیر، یک حقیقت تلخ را آشکار کرده اند: چه با شکر شیرین شده باشند و چه با جایگزین های مصنوعی، مصرف روزانه این نوشیدنی ها می تواند به طور چشمگیری سلامت کبد شما را تهدید کند.

این مطالعات با ارقام قاطع، ثابت می کنند که عادت روزانه به مصرف نوشابه ها، ریسک ابتلا به بیماری کبد چرب، سرطان کبد و مرگ ناشی از نارسایی کبدی را به شدت بالا می برد و لزوم بازنگری فوری در رژیم غذایی روزانه ما را گوشزد می کند.

افزایش ۸۵ درصدی خطر سرطان کبد

در یک بررسی بزرگ مشاهده ای که در اوت ۲۰۲۳ توسط محققان دانشگاه هاروارد در مجله JAMA Network Open منتشر شد، ارتباط مستقیمی میان مصرف نوشیدنی های شیرین شده با شکر و افزایش خطر سرطان کبد مشاهده شد. این تحقیق، شرایط نزدیک به ۱۰۰۰۰۰ زن یائسه آمریکایی را در طول بیش از ۲۰ سال پیگیری کرد.

یافته ها حاکی از آن بود:

زنانی که روزانه یک وعده یا بیشتر نوشیدنی های شیرین شده با شکر (مانند نوشابه های معمولی و آبمیوه های قندی) مصرف می کردند، در مقایسه با افرادی که ماهانه سه وعده یا کمتر مصرف می کردند، ۸۵ درصد بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان کبد قرار داشتند.

همچنین، این گروه از مصرف کنندگان روزانه، با ۶۸ درصد خطر بالاتر مرگ ناشی از بیماری های مزمن کبدی (از جمله سیروز و فیبروز) مواجه بودند.

هشدار برای نوشیدنی های رژیمی

جدیدترین شواهد که در کنگره گوارش اروپا (UEG Week) ۲۰۲۵ ارائه شد، روی پیامدهای مصرف نوشیدنی های رژیمی تمرکز کرده است. این تجزیه و تحلیل گسترده روی داده های بیش از ۱۲۰۰۰۰ شرکت کننده از بیوبانک بریتانیا، به بررسی ارتباط میان این نوشیدنی ها و بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک (MASLD) پرداخت.

یافته های این مطالعه نشان داد که:

مصرف روزانه و بیش از ۲۵۰ گرم از هر دو نوع نوشیدنی، به طور قابل توجهی خطر ابتلا به بیماری کبد چرب مرتبط با اختلال متابولیک را افزایش می دهد.

افراد با مصرف بالای نوشابه های شیرین شده با شکر، تا ۵۰ درصد افزایش خطر ابتلا به MASLD داشتند.

نکته تعجب آور این بود که مصرف کنندگان نوشیدنی های شیرین شده مصنوعی (رژیمی) نیز تا ۶۰ درصد افزایش خطر ابتلا به MASLD را نشان دادند و این گروه به طور خاص با خطر بالاتر مرگ ناشی از نارسایی کبدی مرتبط بودند.

محققان نتیجه گرفتند که نوشیدنی های شیرین شده با شکر با ایجاد جهش های ناگهانی در قند خون و افزایش مقاومت به انسولین به کبد آسیب می رسانند، در حالی که نوشیدنی های رژیمی ممکن است از طریق اختلال در میکروبیوم روده باعث ایجاد استرس های متابولیک شوند.

نتیجه گیری و توصیه متخصصان

این دو مطالعه همواره بر یک اصل تاکید دارند: برای محافظت از سلامت کبد و کاهش چشمگیر ریسک ابتلا به بیماری های جدی، ضروری است که مصرف نوشیدنی های شیرین، اعم از شیری شده با شکر و رژیمی، به حداقل برسد. متخصصان توصیه می کنند که جایگزینی این نوشیدنی ها با آب آشامیدنی، امن ترین و موثرترین راه برای حفظ سلامت متابولیک و جلوگیری از آسیب های کبدی است.