بانک مرکزی تاکنون چهار مرحله پیش‌فروش سکه را از طریق مرکز مبادله اجرا کرده است.

مرور مراحل پیش فروش سکه توسط مرکز مبادله طی ماه های اخیر نشان می‌دهد که در هر بار و در فاصله کوتاهی پس از آغاز عرضه، بازار آزاد شاهد جهش‌های سنگین قیمتی بوده و همین موضوع، روایت این پیش‌فروش‌ها را به مسئله‌ای قابل‌تأمل بدل کرده است.

مرحله اول؛ افزایش ۲۲ میلیون تومانی!

۲۸ بهمن ۱۴۰۳، بانک مرکزی نخستین مرحله پیش‌فروش را آغاز کرد. سکه تمام بهار آزادی ضرب ۱۳۸۶ برای سه موعد تحویل خرداد، مرداد و مهر ۱۴۰۴ به‌ ترتیب با قیمت‌های ۶۴ میلیون و ۵۰۰ هزار، ۶۲ میلیون و ۵۰۰ هزار و ۵۹ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان عرضه شد. این در حالی بود که در همان روزها، سکه تمام طرح جدید در بازار تهران حدود ۷۴ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان معامله می‌شد. تنها یک ماه بعد و در پایان سال، بازار تهران رکورد تاریخی ۹۷ میلیون تومان را ثبت کرد؛ یعنی جهشی بیش از ۲۲ میلیون تومان نسبت به زمان آغاز پیش‌فروش.

مرحله دوم؛ جهش ۲۸ میلیونی

۱۱ اسفند ۱۴۰۳، مرکز مبادله دومین مرحله را کلید زد. سکه با موعد تحویل اردیبهشت ۱۴۰۴ به قیمت ۶۵ میلیون و ۷۰۰ هزار و با موعد تیرماه همان سال ۶۳ میلیون و ۱۵۰ هزار تومان پیش‌فروش شد؛ در حالی که بازار آزاد در محدوده ۷۵ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان بود. اما مشابه مرحله نخست، بازار تنها یک ماه بعد واکنش نشان داد. در میانه نوروز، قیمت سکه طرح جدید به بیش از ۱۰۳ میلیون تومان رسید؛ جهشی ۲۸ میلیونی نسبت به زمان پیش‌فروش.

مرحله سوم؛ رشد دوباره سکه پس از پیش فروش

۲۰ اسفند ۱۴۰۳، سومین دور پیش‌فروش سکه رقم خورد. قیمت تعیین‌شده برای موعد شهریور ۱۴۰۴، ‌۶۱ میلیون و ۷۵۰ هزار تومان و برای آبان امسال، ۵۹ میلیون و ۳۵۰ هزار تومان بود. این ارقام در حالی اعلام شد که بازار آزاد سکه در همان روزها حوالی ۷۸ میلیون تومان می‌چرخید. تنها یک ماه بعد، قیمت بازار به ۹۰ میلیون و ۵۰۰ هزار تومان رسید؛ باز هم جهشی معنادار همزمان با پیش‌فروش.

مرحله چهارم؛ روایت تکراری در تابستان

۱۷ شهریور ۱۴۰۴، چهارمین مرحله آغاز شد. بانک مرکزی این بار سکه تمام بهار آزادی ضرب ۱۳۸۶ را با موعد تحویل آذرماه ۱۴۰۴ به قیمت ۸۳ میلیون و ۲۲۲ هزار تومان عرضه کرد. بازار آزاد همان روز حوالی ۹۳ میلیون تومان بود. اما تا پایان تابستان، سکه بار دیگر جهش کرد و به ۱۰۳ میلیون تومان رسید.

بررسی چهار مرحله اخیر نشان می‌دهد که بانک مرکزی همواره در بزنگاه‌هایی وارد عمل شده که ظرف چند هفته، بازار آزاد جهش چشمگیر را تجربه کرده است. نتیجه این روند روشن است: تنها افرادی که نقدینگی و سرمایه سنگین برای ورود به پیش‌فروش‌ها داشته‌اند، از این اختلاف قیمت‌ها سودهای قابل‌توجهی به جیب زده‌اند.

اکنون که مرکز مبادله از مرحله پنجم پیش‌فروش خبر داده، پرسش کلیدی این است: این بار بانک مرکزی چه قیمتی را برای سکه تعیین می کند و بازار آزاد پس از آن چه مسیری را طی می کند؟ تجربه چهار مرحله گذشته، پاسخی تلخ اما روشن به همراه دارد؛ پیش‌فروش‌های سکه بیش از آنکه ابزار کنترل بازار باشند، به سیگنالی برای سرمایه‌داران بزرگ تبدیل شده‌اند تا در کنار حفظ ارزش پولشان، حداقل سود خوبی کسب کنند.