افزایش شهریه دانشگاه آزاد صدای دانشجویان را در آورده است. دانشجویان به محدودیت انتخاب واحد و اجبار به پرداخت شهریه زودهنگام گلایه دارند. حالا در آستانه اعلام نتایج کنکور، افزایش شهریه دانشگاه آزاد مساله ساز شده است.
افزایش ۲۴ تا ۳۵ درصدی شهریه دانشگاه آزاد، نگرانی داوطلبانی را که منتظر کارنامه کنکور هستند بیشتر کرده است. برخی که تأمین شهریه دانشگاه آزاد را با کار دانشجویی برنامه‌ریزی کرده بودند، حالا حساب‌وکتابشان به‌هم خورده است.
شهریه‌ها چقدر افزایش یافته؟
باران، داوطلب رشته انسانی، عدم قبولی در دانشگاه تهران یا سایر دانشگاه‌های دولتی را «شکستی بزرگ» می‌داند. حالا با دیدن کارنامه‌اش یک راه پیش روی اوست؛ دانشگاه آزاد که به زعم خود او یک کابوس بزرگ است. او و دیگر داوطلبان در جست‌وجوی شهریه هر ترم هستند و با افزایش ۲۴ تا ۳۵ درصدی مواجه شده‌اند که حساب و کتاب ذهنی‌شان را به هم ریخته است. سال گذشته نیز پس از افزایش شهریه دانشگاه آزاد دانشجویان با تجمع‌هایی در مقابل نهادهای مختلف نسبت به افزایش چند برابری شهریه اعتراض داشتند.
سخنگوی دانشگاه آزاد در پاسخ به نگرانی‌ها گفته است: «شهریه دانشگاه آزاد نه‌تنها یک‌پنجم تا یک‌ششم، بلکه چندین برابر کمتر از سرانه دانشجویی سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالی کشور است و حتی از شهریه بسیاری از مجموعه‌های آموزشی قبل از دیپلم نیز پایین‌تر است.»
وی به این موضوع اشاره داشته است که دانشجویان سنواتی با افزایش ۱۵ درصدی مواجه می‌شوند با این حال، یکی از دانشجویان می‌گوید که شهریه ثابت رشته‌های علوم انسانی در ترم گذشته حدود ۲ میلیون تومان بود، اما در ترم جدید به طور ناگهانی به ۱۱ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است.
دو راهی رفتن یا نرفتن!
با افزایش شهریه‌ها، این پرسش پیش می‌آید که آیا خانواده‌ها توان پرداخت هزینه دانشگاه آزاد را دارند و آیا داوطلبان از ورود به دانشگاه صرف‌نظر می‌کنند یا همچنان مصمم هستند؟
رضا، داوطلب کنکور هنر ۱۴۰۴، در این باره گفت: «اگر سر میز مصاحبه بنشینید از شما نمی‌پرسند کدام دانشگاه درس خوانده‌اید، از شما رزومه می‌خواهند و می‌پرسند چه کارهایی بلدی انجام دهی! بنابراین اگر قرار باشد وارد دانشگاه آزاد شوم، ترجیح می‌دهم این هزینه را صرف کلاس‌های آموزش تخصصی کنم.»
اما رشته هنری با سایر رشته‌ها متفاوت است. پونه، داوطلب رشته ریاضی، می‌گوید: «ترجیح می‌دهم یک سال دیگر پشت کنکور بمانم. رنکینگ دانشگاه برای من بسیار مهم است؛ چرا باید برای دانشگاهی هزینه کنم که در هیچ کجای دنیا اسم و رسمی ندارد؟» این نظر پونه در حالی مطرح شده است که طبق آخرین گزارش‌ها سهم دانشگاه‌های ایرانی در میان هزار دانشگاه برتر جهان کاهش پیدا کرده است.
در مقابل، امیر، داوطلب رشته تجربی، تصمیم متفاوتی دارد و می‌خواهد هر چه سریع‌تر وارد بازار کار شود. او به بازی‌سازی یا حرفه‌ای مثل تعمیرکاری یا نجاری روی می‌آورد و ادامه داد: «ابتدا فکر می‌کردم اگر دانشگاه آزاد قبول شوم می‌توانم همزمان با درس خواندن، کار کنم و از پس هزینه‌ها برآیم. اما در جریانید که وضعیت کشور چگونه است؟ برادر بزرگترم با ۱۵ سال سابقه کار تعدیل شده است. من چطور کار پیدا کنم؟ رقابت بین بچه‌های تجربی بسیار بالا است و شانس من به شدت کم است. نمی‌توانم به آینده شغلی‌ام قمار کنم.» آمارها نشان می‌دهد که بسیاری از داوطلبان پسر نگاهی شبیه امیر دارند. در آزمون کنکور امسال ۹۵۷ هزار و ۷۹۸ متقاضی ثبت نام کرده‌اند که از این تعداد ۶۳ درصد زن و ۳۷ درصد مرد هستند؛ این روند یعنی کاهش جمعیت پسران در کنکور طی سال‌های اخیر افزایشی بوده است.
کسری چندصدمیلیاردی
دغدغه امیر، داوطلب رشته تجربی، دغدغه بسیاری از رقبایش در رشته پزشکی نیز هست. به نظر می‌رسد قانون عرضه و تقاضا در دانشگاه‌ها کاملاً مشهود است؛ به طوری که برای مثال ظرفیت پذیرش دانشجویان پزشکی از سال گذشته دو برابر شده است، در حالی که زیرساخت‌های لازم فراهم نیست.
معاون آموزشی وزارت بهداشت در این خصوص گفت: «بر مسئولان اقتصادی کشور واجب است که هرچه سریع‌تر بودجه لازم برای ایجاد زیرساخت‌های آموزشی را فراهم کنند، در غیر این صورت آینده خوبی برای فارغ‌التحصیلان پزشکی و دندانپزشکی متصور نخواهیم بود.»
این مشکل تنها به رشته‌های پزشکی و دانشگاه‌های دولتی محدود نمی‌شود؛ زیرساخت‌ها در دانشگاه آزاد نیز فراهم نیست. هرچند امسال شهریه رشته پزشکی در دانشگاه‌های آزاد ۲۴ درصد افزایش داشته، سخنگوی دانشگاه آزاد تاکید کرد: «در مقطع دکتری عمومی (پزشکی، دندان و دارو) و پیراپزشکی، هزینه‌های مترتب بسیار بالا است و حتی در بخش هزینه‌های عرصه (بیمارستان‌های دانشگاه) هر سال با کسری چند صدمیلیاردی مواجهیم.»
شهریه برابر کیفیت نابرابر
در این میان، برخی داوطلبان حاضرند به هر طریقی امسال وارد دانشگاه شوند. برخی پسران نیز برای به تعویق انداختن زمان سربازی‌شان اصرار دارند و حاضرند هر دانشگاهی که قبول شوند، بروند. علیرضا در این باره به خبرنگار فرارو گفت: «شهریه در دانشگاه‌های آزاد شهرستان ارزان‌تر است. من دانشگاه آزاد چالوس را مد نظر دارم، اما مطمئنم که قرار نیست به جای خاصی برسم. در حالتی از ابهام قرار داریم و همه کارهایمان را معلق در هوا نگه داشته‌ایم.»
اما چرا علیرضا این تصور را دارد؟ این مسئله جدید نیست. سال‌هاست که درباره کیفیت آموزشی دانشگاه آزاد، به ویژه واحدهای دوردست، انتقادهایی مطرح شده است. به عنوان مثال، یک خبرگزاری دولتی در سال ۱۴۰۲ نوشت: «کیفیت پایین آموزش در دانشگاه آزاد، با وجود افزایش سالانه ۲۰ تا ۲۵ درصدی شهریه، همواره مورد انتقاد دانشجویان و صاحب‌نظران حوزه آموزش عالی بوده است.»
سخنگوی دانشگاه آزاد نیز در خصوص شهریه کمتر واحدهای دوردست گفت: «میزان شهریه در مقطع کارشناسی رشته حقوق واحدهای پیشرو در تهران و مراکز استان‌ها با میزان شهریه همان رشته در یک واحد دانشگاهی در یک شهر دوردست با امکانات کمتر، با رویکرد عدالت‌محور متفاوت و تا ۵۰ درصد کمتر است.»
کشمکش حقوق اساتید و کیفیت آموزشی
اما پرسش این است که چرا یک دانشگاه باید امکانات کمتری داشته باشد؟ آیا عدالت به این معنا نیست که همه دانشجویان در سراسر ایران از امکانات یکسان برخوردار باشند؟
یک استاد دانشگاه در این زمینه به خبرنگار فرارو گفت: «از دانشگاه‌های شهرهای کوچک درخواست می‌شود که به عنوان استاد مدعو تدریس کنیم، اما میزان حقوق به قدری پایین است که حتی کفاف هزینه رفت‌وآمد را هم نمی‌دهد. عدالت آموزشی تنها وقتی معنا پیدا می‌کند که امکانات و کیفیت برابر باشد.»
مشکلات اساتید تنها به دانشگاه آزاد محدود نمی‌شود. کارن ابری‌نیا، استاد دانشگاه تهران، در گفت‌وگویی اشاره کرده است: «استادان حتی با ۳۰ سال سابقه خدمت، درآمدی کمتر از هزار دلار دارند؛ در حالی که در کشورهای همسایه مانند عراق و عربستان، حقوق اساتید چند برابر است و امکانات پژوهشی چشمگیری ارائه می‌شود.»
به نظر می‌رسد بسیاری از اساتید ترجیح می‌دهند فضای آکادمیک ایران را ترک کنند و نه تدریس در واحدهای دوردست دانشگاه آزاد.
اینجا ادامه تحصیل گران است
نظر شما