او به دلیل شهادت‌هایش در محاکمه‌ای در آلمان که منجر به محکومیت دو مقام رژیم اسد شد، نقش مهمی در افشای جنایات سوریه ایفا کرده است.

نفیعه در این مصاحبه با میدل ایست آی جزئیات جدیدی از تجربه‌های خود ارائه می‌دهد و تأکید می‌کند که بشار اسد از تمام جنایات انجام‌شده در زندان‌ها و شاخه‌های اطلاعاتی آگاه بود. این مصاحبه در زمانی منتشر شده که حکومت بشار اسد در دسامبر ۲۰۲۴ سقوط کرده و نفیعه پس از سال‌ها زندگی مخفیانه به دمشق بازگشته است.

نقش نفیعه در دفن اجساد و گورهای جمعی

نفیعه از سال ۲۰۱۱، زمانی که جنگ داخلی سوریه آغاز شد، وظیفه‌ای هولناک بر عهده داشت: دفن صدها جسد در گورهای جمعی در نزدیکی دمشق، در مناطقی مانند نجها و قطیفه.

او توضیح می‌دهد که کامیون‌های یخچال‌دار پر از اجساد، معمولا دو بار در هفته و گاهی هر شب، به این مکان‌ها می‌رسیدند. اجساد متعلق به زندانیانی بودند که در بازداشتگاه‌های رژیم، به‌ویژه در زندان صیدنایا و شاخه‌های اطلاعاتی مانند شاخه ۲۹۱، تحت شکنجه کشته شده بودند.

نفیعه می‌گوید اجساد اغلب در کیسه‌های پلاستیکی قرار داشتند و نشانه‌های شکنجه مانند زخم‌های عمیق، کبودی، و حتی اجسادی که به نظر می‌رسید زنده‌به‌گور شده بودند، روی آن‌ها دیده می‌شد. برخی اجساد به دلیل گرمای داخل کیسه‌ها متورم شده و برخی دیگر به دلیل سرما یخ‌زده بودند.

او تخمین می‌زند که در برخی شب‌ها تا ۷۵۰ جسد را دفن کرده است. اجساد با شماره‌هایی روی پیشانی یا سینه مشخص می‌شدند، نه با نام، که نشان‌دهنده حذف هویت قربانیان بود.

فرآیند دفن اجساد

گورها توسط بیل‌های مکانیکی حفر می‌شدند و اجساد به‌صورت فشرده در آن‌ها قرار می‌گرفتند. نفیعه می‌گوید گاهی مجبور بود اجساد را با دست مرتب کند تا فضای بیشتری برای دفن باز شود. این کار تحت نظارت شدید نیروهای اطلاعاتی انجام می‌شد و گورکن‌ها اجازه نداشتند درباره آنچه می‌دیدند صحبت کنند.

نفیعه تأکید می‌کند که این کار برای او عذاب‌آور بود، اما به دلیل ترس از دستگیری یا اعدام، چاره‌ای جز ادامه نداشت. او می‌گوید: «هر شب دعا می‌کردم که کامیون بعدی نیاید، اما همیشه می‌آمد.»

بشار اسد خبر داشت؟

یکی از نکات کلیدی مصاحبه، این ادعای نفیعه است که بشار اسد از تمام جنایات انجام‌شده در زندان‌ها و شاخه‌های اطلاعاتی آگاه بود؛ ادعایی که البته در شرایط سقوط اسد راستی‌آزمایی آن ممکن نیست.

او می‌گوید: «بشار اسد همه‌چیز را می‌دانست. هیچ عملی بدون اطلاع او انجام نمی‌شد.» نفیعه توضیح می‌دهد که سیستم سرکوب او به‌گونه‌ای طراحی شده بود که گزارش‌های دقیق از شکنجه‌ها و اعدام‌ها به مقامات ارشد، از جمله رئیس‌جمهور، ارسال می‌شد. شاخه‌های اطلاعاتی اسد، مانند شاخه ۲۹۱، مستقیما تحت نظارت مقامات ارشد عمل می‌کردند.

نفیعه می‌گوید دستورات برای انتقال اجساد از این شاخه‌ها می‌آمد و همه‌چیز با دقت ثبت می‌شد. شهادت نفیعه با گزارش‌های دیگر، از جمله عکس‌های قاچاق‌شده توسط یک افسر پزشکی قانونی سوری معروف به «سزار» هم‌خوانی دارد. این عکس‌ها که شامل ده‌ها هزار تصویر از اجساد شکنجه‌شده بود، در سال ۲۰۱۹ به اعمال تحریم‌های اقتصادی آمریکا علیه رژیم اسد کمک کرد.

شهادت در محاکمه بین‌المللی

نفیعه به‌عنوان شاهد کلیدی در محاکمه‌ای در آلمان که منجر به محکومیت دو مقام حکومت اسد، انور رسلان و ایاد الغریب، شد، نقش داشت. این اولین محاکمه بین‌المللی در مورد جنایات رژیم اسد بود که در آن شواهد شکنجه‌های سیستماتیک ارائه شد.

در دادگاه کوبلنز آلمان، نفیعه با هویت مخفی شهادت داد و جزئیات دفن اجساد در گورهای جمعی را شرح داد. شهادت او به اثبات جنایات علیه بشریت توسط اسد کمک کرد. شهادت نفیعه، همراه با شواهد دیگر مانند عکس‌های سزار، نقش مهمی در محکومیت این دو مقام داشت. انور رسلان، افسر ارشد اطلاعاتی، به حبس ابد محکوم شد.

زندگی مخفیانه و بازگشت به دمشق

نفیعه سال‌ها تحت فشار روانی شدید زندگی کرد. او به دلیل ترس از شناسایی توسط رژیم، مجبور بود هویت خود را مخفی نگه دارد و حتی پس از فرار از سوریه، در تبعید نیز با احتیاط زندگی می‌کرد. او پس از اینکه احساس خطر کرد، از سوریه گریخت و به اروپا پناهنده شد.

او در این مدت با سازمان‌های حقوق بشری همکاری کرد تا شواهد جنایات رژیم را جمع‌آوری کند. پس از سقوط اسد در دسامبر ۲۰۲۴، نفیعه برای اولین بار به دمشق بازگشت. او می‌گوید بازگشت به وطنش مانند رهایی از یک کابوس بود، اما همچنان با خاطرات دردناک گذشته دست‌وپنجه نرم می‌کند. نفیعه در دمشق با خانواده‌هایی دیدار کرد که عزیزانشان در زندان‌های سوریه ناپدید شده بودند. او تلاش کرد اطلاعات محدودی که درباره مکان گورهای جمعی داشت، با آن‌ها به اشتراک بگذارد، اما می‌گوید شناسایی اجساد به دلیل نبود نام و ثبت دقیق تقریباً غیرممکن است.

پیامدها و درخواست‌های نفیعه

نفیعه در این مصاحبه تأکید می‌کند که عدالت برای قربانیان رژیم اسد هنوز محقق نشده است. نفیعه از جامعه جهانی می‌خواهد که تحقیقات گسترده‌ای برای شناسایی گورهای جمعی و قربانیان انجام دهد.

او معتقد است که بدون این کار، خانواده‌های قربانیان هرگز آرامش نخواهند یافت. او خواستار محاکمه تمام مقامات ارشد دولت سابق، از جمله بشار اسد، است که اکنون در روسیه به سر می‌برد. نفیعه می‌گوید: «آن‌ها باید پاسخگوی خون‌هایی باشند که ریخته شد.» نفیعه همچنان نگران است که با تغییرات سیاسی در سوریه، شواهد جنایات گذشته از بین برود. او از سازمان‌های بین‌المللی می‌خواهد که اسناد و شواهد را حفظ کنند.

بدبین به جولانی

مصاحبه در زمانی منتشر شده که سوریه پس از سقوط اسد در حال گذار به یک دولت جدید تحت رهبری احمد الشرع و گروه هیئت تحریر الشام است. اما نفیعه نسبت به آینده خوش‌بین نیست، زیرا معتقد است که سایه جنایات گذشته همچنان بر کشور سنگینی می‌کند.

نفیعه اشاره می‌کند که بسیاری از عاملان جنایات گذشته هنوز آزاد هستند یا در ساختارهای جدید قدرت نفوذ دارند. این موضوع می‌تواند تلاش‌ها برای عدالت را تضعیف کند. او درباره تأثیر روانی کار خود صحبت می‌کند و می‌گوید هنوز با کابوس‌هایی از اجساد و گورهای جمعی مواجه است. با این حال، احساس می‌کند که افشای حقیقت وظیفه او نسبت به قربانیان است.

گورکن سوری بدون نقاب افشا می‌کند: بشار اسد همه چیز را می‌دانست / جولانی همدست جنایات گذشته است