فرستاده آمریکا در خاورمیانه، استیو ویتکاف، گفته است که از این پس گفت‌وگوها با ایران درباره راستی‌آزمایی برنامه هسته‌ای این کشور خواهد بود، بدون آنکه خواستار برچیده شدن کامل آن شود.
ویتکاف روز دوشنبه به فاکس نیوز گفت: «گفت‌وگو با ایرانی‌ها درباره دو نکته حیاتی خواهد بود؛ اولی راستی‌آزمایی غنی‌سازی اورانیوم است و در نهایت راستی‌آزمایی درباره تسلیحاتی شدن، که شامل موشک‌ها، نوع موشک‌هایی که انبار کرده‌اند و ماشه‌ای که برای بمب استفاده می‌شود، می‌باشد.»
وی به مانند برخی دیگر از مقامات آمریکایی، خواستار برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران نشد و فقط گفت که ایران برای داشتن یک برنامه غیرنظامی نیازی به غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصد ندارد. برخی مقامات دیگر دیدگاه تندتری نسبت به خواسته‌های آمریکا از ایران داشته‌اند. یک روز پس از آغاز گفت‌وگوهای ویتکاف با مذاکره‌کنندگان ایرانی در عمان، وزیر دفاع آمریکا، پیت هگست، روز یکشنبه از تهران خواست تا برنامه هسته‌ای خود را به طور کامل برچیند.
او در فاکس نیوز گفت: «ایران به پای میز مذاکره بیا، مذاکره کن و برنامه هسته‌ای‌ات را به طور کامل برچین.» این سخنان بازتاب‌دهنده اظهارات مشاور امنیت ملی آمریکا، مایکل والتز نیز هست که ماه گذشته به سی‌بی‌اس گفت که دونالد ترامپ خواهان «برچیدن کامل» برنامه هسته‌ای ایران است. مقامات ایرانی این پیشنهاد را از اساس رد کرده‌اند. تهران بر اساس یک معاهده سازمان ملل، حق داشتن برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای را دارد.
با این حال، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داده که ایران سرعت غنی‌سازی اورانیوم تا سطح ۶۰ درصدی را افزایش داده است، که به سطح تسلیحاتی حدود ۹۰ درصد نزدیک‌تر است.
اورانیوم یک سوخت قدرتمند است که در انرژی هسته‌ای و تسلیحات به کار می‌رود. زمانی که غنی‌سازی شود، بسته به میزان غنای آن، می‌تواند برای تولید برق یا ساخت بمب استفاده شود.
ایران پیش از گفت‌وگوها اعلام کرده که «خطوط قرمز»اش شامل «ادبیات تهدیدآمیز» دولت ترامپ و «خواسته‌های افراطی درباره برنامه هسته‌ای ایران» است. همچنین آمریکا باید از مطرح کردن موضوعات مربوط به برنامه دفاعی ایران خودداری کند.
ویتکاف روز شنبه گفت‌وگوها با وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی را آغاز کرد؛ گفت‌وگوهایی که هر دو طرف آن را مثبت توصیف کردند. استیو ویتکاف، رهبری هیأت آمریکایی را در مذاکرات هسته‌ای با جمهوری اسلامی بر عهده دارد که روز شنبه گذشته در پایتخت عمان، مسقط، آغاز شد. عمان نقش میانجی بین این دو رقیب دیرینه را ایفا می‌کند. دور بعدی مذاکرات قرار است در ۱۹ آوریل برگزار شود.
مشخص نیست توافقی که ترامپ در نظر دارد، چه تفاوتی با توافق سال ۲۰۱۵ دوران اوباما دارد، توافقی که ترامپ سه سال بعد از آن خارج شد. او وعده داده که این بار توافقی «قوی‌تر» به دست خواهد آورد.
آیت‌الله علی خامنه‌ای، روز سه‌شنبه در اولین اظهاراتش از زمان دیدار مذاکره‌کنندگان ایرانی و آمریکایی، هشدار داد که نباید «اشتباهی را که در گفت‌وگو با آمریکا قبلاً مرتکب شدیم، تکرار کنیم.» او گفت: «نباید مسائل کشور را به این مذاکرات گره زد.» او افزود: «ممکن است توافقی حاصل شود، ممکن است حاصل نشود.»
آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب گفت که دور اول گفت‌وگوها «به‌خوبی انجام شده است». رهبر عالی ایران گفت: «خطوط قرمز هم برای طرف مقابل روشن است و هم برای ما. مذاکرات باید ادامه پیدا کند. ممکن است به نتیجه برسد، ممکن است نرسد.» او افزود که «نه خوشبین است، نه بدبین.»
اسرائیل یکی از بلندترین صداها برای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران بوده است. نخست‌وزیر اسرائیل، بنیامین نتانیاهو، هفته گذشته در دیدار با ترامپ در دفتر بیضی‌شکل کاخ سفید، توافقی مشابه با لیبی را پیشنهاد داد. حالا طبق گفته فرستاده ارشد ترامپ در امور خاورمیانه، ایالات متحده تمرکز خود را بر محدودسازی توان موشکی ایران و غنی‌سازی اورانیوم خواهد گذاشت، نه برچیدن کامل برنامه هسته‌ای.
آمادگی دولت ترامپ برای پذیرش بخشی از غنی‌سازی، یک گام مهم دیپلماتیک به شمار می‌رود. این تصمیم برخلاف دیدگاه تندروهای آمریکا و اسرائیل است که خواهان برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران هستند و ضرورت بازگرداندن تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل (مکانیسم ماشه) که خواهان توقف کامل فعالیت‌های مرتبط با غنی‌سازی هستند را کاهش می‌دهد.
ویتکاف به فاکس نیوز گفت: «موضوع اصلی راستی‌آزمایی غنی‌سازی و در نهایت راستی‌آزمایی درباره تسلیحاتی شدن خواهد بود.» او افزود که ایران نباید توان غنی‌سازی بیش از ۳.۶۷ درصد را داشته باشد.
او تأکید کرد: «راستی‌آزمایی کلید اصلی است که این توافق را نگه می‌دارد. ما راستی‌آزمایی بسیار سخت‌گیرانه‌ای خواهیم داشت.» مقامات ایرانی، از جمله رئیس ‌جمهوری مسعود پزشکیان، پیش از این اعلام کرده‌اند که آماده ارائه تضمین‌ها و اجازه راستی‌آزمایی هستند تا نشان دهند که ایران به دنبال سلاح هسته‌ای نیست و مایل‌اند توافقی مشابه توافق ۲۰۱۵ موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) امضا شود، توافقی که ترامپ در دور اول ریاست ‌جمهوری‌اش از آن خارج شد.

خطوط قرمز ایران
پس از خروج ترامپ از توافق هسته‌ای در دور اول ریاست‌ جمهوری‌اش، ایران به تدریج غنی‌سازی اورانیوم – فلزی شکافت‌پذیر که برای ساخت سوخت هسته‌ای ضروری است – را در سطحی فراتر از محدودیت ۳.۶۷ درصدی توافق ۲۰۱۵ آغاز کرد.
ویتکاف گفت: «در برخی شرایط در سطح ۶۰ درصد، و در شرایط دیگر ۲۰ درصد غنی‌سازی دارند. این قابل قبول نیست.» در حالی که اورانیوم غنی‌شده ۲۰ درصدی ایران فعلاً برای تولید ایزوتوپ‌های دارویی در راکتور تحقیقاتی تهران استفاده می‌شود، کشور سوخت کافی برای سال‌ها را دارد و می‌تواند منابع بیشتری از روسیه تهیه کند.
سپاه پاسداران انقلاب اسلامی روز سه‌شنبه تأکید کرد که برنامه موشکی ایران تحت هیچ شرایطی قابل مذاکره نیست.
رسانه‌های دولتی ایران گزارش دادند که «امنیت ملی و توان دفاعی و نظامی، از خطوط قرمز جمهوری اسلامی است و تحت هیچ شرایطی قابل مذاکره یا بحث نیستند.»
ایران دارای زرادخانه گسترده‌ای از موشک‌های بالستیک است که اخیراً در نبرد مستقیم با اسرائیل مورد استفاده قرار گرفت؛ نبردی که برای اولین بار، از سایه خارج شده و به رویارویی مستقیم میان دو طرف انجامیده است. توافق سال ۲۰۱۵ برجام نیز فقط به برنامه هسته‌ای ایران محدود بود و هیچ بخشی از توان دفاعی یا فعالیت‌های منطقه‌ای ایران را شامل نمی‌شد.
اظهارات ویتکاف در شرایطی بیان می‌شود که گزارش‌ها درباره محل دور بعدی مذاکرات متناقض است. بلومبرگ گزارش داد که دیدار ۱۹ آوریل در رم برگزار خواهد شد، اما وزارت خارجه ایران شامگاه دوشنبه اعلام کرد که مسقط دوباره میزبان مذاکرات خواهد بود. ویتکاف در گفت‌وگو با فاکس نیوز تأکید کرد که دولت ترامپ می‌خواهد از اقدام نظامی علیه ایران پرهیز کند و مذاکرات اولیه را «مثبت، سازنده و قانع‌کننده» توصیف کرد.

منبع: CNN-Bloomberg

برش

ضد و نقیض‌های آقای فرستاده
استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه، ظاهراً با تشدید موضع آمریکا در مذاکرات هسته‌ای با ایران، ادعا کرد که هرگونه توافق با تهران باید منجر به توقف و حذف برنامه غنی‌سازی و تسلیحات ایران شود.
ویتکاف این بیانیه را پس از آن صادر کرد که او در گفت‌و‌گو با فاکس نیوز نشان داد که ایالات متحده به دنبال محدود کردن غنی‌سازی اورانیوم به جای برچیدن کامل برنامه هسته‌ای ایران است. فرستاده ترامپ در بیانیه خود گفت: «توافق با ایران تنها در صورتی تکمیل می‌شود که توافق ترامپی باشد. هر ترتیب نهایی باید چهارچوبی برای صلح، ثبات و رفاه در خاورمیانه ایجاد کند، به این معنی که ایران باید برنامه غنی‌سازی و تسلیحات هسته‌ای خود را متوقف کرده و حذف کند.»
او مدعی شد برای جهان ضروری است که ما یک توافق سخت و منصفانه ایجاد کنیم که پایدار بماند و این همان چیزی است که رئیس‌جمهوری ترامپ از من خواسته است.