به گزارش خبر ساز از بجنورد، ما انسان‌ها معمولاً به سراغ کاری می‌رویم که به آن علاقه داشته باشیم، یک کودک وقتی می‌گوید می‌خواهم به مادرم کمک کنم منظورش این نیست باری از روی دوش مادرش بردارد؛ بلکه به دنبال رفع حس کنجکاوی و اشتیاق خود است و فقط اصرار دارد کاری را انجام بدهد که باب میل اوست نه هر کاری که به او سپرده شود.
کودک درون ما نیز که هنوز قصد بزرگ شدن ندارد، از این قاعده مستثنا نیست، هرکس در اجتماع حقی دارد و در مقابل آن تکلیفی بر گردنش است که کوتاهی در آن به خود و جامعه آسیب می‌زند. در جامعه اسلامی، تعیین‌کننده این حق و تکلیف، جایگاهی به نام رهبری است.
مقام معظم رهبری بارها در موارد مختلف وظایفی که باید جامعه‌ی متشکل از مردم و دولت انجام دهد را بیان کردند و این فرمایشات حالا بانام جهاد تبیین یا فریضه‌ی فوری رخ نشان داده است.
ایشان در سفر خود به خراسان‌شمالی نیز تکلیف مهمی را بر دوش این استان نه‌چندان پیشرفته گذاشتند که شاید بعد از گذر ۱۰ سال، آن موضوع همچنان مهجور و غریب مانده است.
اینکه دلیل مطرح کردن موضوع مهم سبک زندگی در خراسان‌شمالی چه بوده، معادله‌ای است که هنوز حل‌نشده اما شاید یکی از آن علت‌ها، وجود قومیت‌ها و قابلیت فرهنگ زایی بالای استان باشد؛ درهرصورت بازخوانی این مهم، شاید حکم همان فریضه‌ی فوری را داشته باشد که رهبری اخیراً به آن اشاره کردند.
حال بد، از زندگی بد می‌روید، چگونه خوب زندگی کنم؟
سؤال بی‌جواب این روزهای بشر این است که چگونه حال دلم را خوب کنم و در خلال امکانات از افسردگی و غم نجات پیدا کنم؟
ما شاهد کشورهای مدرنیته‌ای هستیم که در زندگی، رفاه دارند اما همان‌ها خالق بزرگ‌ترین نظریه‌های روانشناسی برای مبارزه با بیماری‌های روحی شده‌اند که معروف‌ترین آن‌ها فروید، یانگ، آدلر و کذا و کذا بودند و آخرین آن‌ها الله و اعلم!
یک جای کار می‌لنگد!
تمام رفتارها و شیوه‌ی زندگی که باعث می‌شود انسان احساس خوشبختی یا بدبختی داشته باشد تحت عنوان سبک زندگی در جهان مطرح است که نظریه‌ها و تعاریف مختلف دارد.
در این مرقوم، جای پرداختن به آن نظریه‌ها نیست و البته به لطف سیستم آموزشی فعلی، دانش آموزان ایرانی تمام نظریه‌های غربی را بهتر از خود آنان آموخته‌اند و در حال حاضر چیزی که گمنام و ناشناخته مانده نظریه‌ها و فرهنگ اصیل ایرانی و اسلامی خودمان است؛ لذا از پرداختن به نظرات جهانی عبور می‌کنیم.
یک‌بار هم بما گوش دهید!، سبک زندگی درست چیست؟
مقام معظم رهبری در سفر خود به استان خراسان‌شمالی ۲۸ سؤال اساسی درزمینه‌ی سبک زندگی مطرح کردند که پرداختن به آن‌ها ما را از بلایی که بر سر دنیای غرب آمده نجات خواهد داد؛ هرچند آن بلا برای خیلی از افراد هنوز غیرقابل‌باور بوده و نمی‌خواهند بپذیرند که تئوری غرب برای تسلط بر دنیا، شکست‌خورده و رو به افول است.
توسعه اقتصادی و سیاسی به‌تنهایی جوابگوی حیات بشر روی این کره‌ی خاکی پرماجرا نیست. در اسلام، آسایشی که فاقد آرامش باشد مذمت شده و به حال روحی افراد بیش‌ازپیش توجه شده است. تولید امکانات، حرفی است و نحوه استفاده از آن امکانات حرف دیگری است که البته همین مورد دوم باعث بسیاری از ظلم‌ها شده است.
به نام ما به کام آن‌ها، اقتصاد التقاطی، عامل بدبختی‌هاست نه اقتصاد اسلامی
یکی از سرفصل‌های مهم سبک زندگی، اقتصاد و کسب‌وکار است. اگر به تاریخ کشورمان نگاهی کنیم خواهیم دید که هیچ‌کدام از تئوری‌های اجراشده در زمینه‌ی اقتصاد، مطابق فرهنگ و دین ما نبوده و تا همین حالا تقلیدی از نظریه‌های کشورهای توسعه‌یافته است.
به فرض مثال در استان خراسان‌شمالی که درآمد اصلی مردم از کشاورزی و دامداری است باید شاهد هزاران محصول مولد باشیم که در حال رشد ارزش‌افزوده‌ی استان است اما متأسفانه این استان محروم به دلیل تقلید برخی روش‌های غیربومی و نامتناسب از بایدهای خود به شایدهای نشدنی رسیده است.
درواقع یک‌عمر به سبک الگوی غربی پیش رفته‌ایم اما تصور کردیم این اسلام بوده که به ما ضرر رسانده درحالی‌که اگر سبک اسلام پیاده می‌شد شرایط متفاوت بود.
من جهان‌سومی نیستم، غرب نباید معیار حرکت جهان باشد
بااینکه کشور ما همیشه متهم به جهان‌سومی بودن و عقب‌افتادگی است اما باید بگوییم که ملاک غرب برای تقسیم کشورها به توسعه‌یافته و نیافته ملاک درستی نیست و سؤال اساسی این است که اصلاً چرا باید به تقسیم‌بندی کشورهایی که خود را برتر جلوه می‌دهند بها بدهیم؟
کشور توسعه‌یافته متشکل از استان‌های توسعه‌یافته است که خروجی‌اش تغییر سبک زندگی اقتصادی تک‌تک مناطق یک کشور است. حالا باید دید که این تغییر به نفع محله‌های بومی استان است یا خیر!
شاید خراسان‌شمالی جزو کمتر استان‌هایی باشد که در سبک زندگی آن کماکان اصالت به چشم می‌خورد و مردم هنوز از فرهنگ اصیل خود دور نشده‌اند تا گردباد فرهنگ غربی آن‌ها را نیز با خود ببرد؛ همچنان که اگر در خیابان‌ها قدم بزنیم شاهد افرادی بالباس‌های محلی ترکمن، مغازه‌هایی به نام تولید محصولات چرمی، فروشگاه‌های کوچک لبنیات محلی یا حتی پخش موسیقی‌های سنتی در حاشیه‌ی پیاده‌رو خواهیم بود.
توسعه یا پیشرفت، آسایش بدون آرامش یعنی تباهی
توسعه، جزو اولین سوغات‌ها از فرهنگ غرب است و جای تعجب دارد که برخی اقشار به‌ظاهر مذهبی لیبرال، آن را به نام ایدئولوژی اسلام به مردم معرفی کردند. منظور از توسعه در جهان امروز، صرفاً توسعه‌ی اقتصادی با موازین خاص است و اگر گاهی از فرهنگ سخن می‌گویند آن فرهنگی در خدمت توسعه اقتصادی است!
البته که این تقسیم‌بندی نه‌تنها با اسلام مخالف است بلکه با مسیر انسانیت نیز در تعارض است.
در همین مورد وحید ارشدی، استاد رشته‌ی اقتصاد دانشگاه فردوسی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد اظهار کرد: امر توسعه در غرب، طی دو الی سه قرن، مسیر رشد خود را زمینه‌سازی کرد و چالش‌ها و آزمون‌وخطای بسیاری را گذراند.
وی گفت: این توسعه تا جایی پیش رفت که رفاه و آسایش و همچنین آرامش لازم ایجاد شد؛ البته برخی کشورها، این آرامش را فراهم نکرده که می‌توان فرق اصلی معنای پیشرفت با توسعه را در آسایش بدون آرامش دانست.
این عضو پژوهشکده مطالعات اسلامی مشهد مقدس، در خصوص کشورهای توسعه‌یافته، افزود: پس‌ازآن، کشورهای توسعه‌یافته برای کشورهای توسعه‌نیافته نسخه‌ای پیچیدند که سازگار با بوم آن منطقه نبود و وضعیت آن‌ها را بدتر کرد؛ مثلاً یکی از نسخه‌های گفته‌شده این بود که اگر نیروی کار از روستا به شهر مهاجرت کند، آن کشور توسعه‌یافته خواهد شد.
ارشدی بیان کرد: نوع نسخه‌ی غرب ما را به استقلال نرساند و بلکه وابسته‌تر کرد؛ همچنان که چالش‌های فعلی ما در بخش‌های مختلف نتیجه‌ی همان نسخه است.
طبق گفته‌های این کارشناس اقتصادی معلوم می‌شود، چیزی که ما احتیاج داریم فقط رشد امکانات نیست و اگر ندانیم که رفتار صحیح با آن امکانات چیست ما دچار توسعه‌ی بدون آرامش شده‌ایم؛ چنانچه مقام معظم رهبری نیز تأکیددارند از واژه‌ی پیشرفت به‌جای توسعه استفاده شود.
مشکل از کجاست؟ چاه را که پیدا کنند راه پیدا می‌شود
این استاد دانشگاه در ادامه، علت اقتصاد بیمار فعلی را این‌گونه عنوان کرد: آنچه امروز شاهد آن هستیم، ناشی از نوع سیاست‌گذاری بعضی از دولت‌ها و اتکا به درآمدهای نفتی است که اجازه نداد این اقتصاد درون‌زا باشد و حالا برای اصلاح آن، باید اقتصاد اسلامی را از نقطه‌ای شروع کنیم که قدم اول اصلاح نظام پولی، بانکی‌مان است؛ پولی که در رگ‌های کشور در حال چرخش است اگر درست جریان نداشته باشد موجب بیماری تن جامعه خواهد شد.
وی افزود: اقتصاد باید بر روی بخش واقعی مانند دانش‌بنیان، کشاورزی و صنعت بچرخد که ارزش‌افزوده ایجاد می‌کند درحالی‌که الآن بر روی بانک و بورس و غیره می‌چرخند؛ این موارد باید از محوریت خارج شود و در کنار تولید کمک کند و نه اینکه بخش واقعی اقتصاد را به دنبال خود بکشد.
ارشدی ضمن اشاره به نام سال بیان کرد: دانش‌بنیان یعنی از دانشی که در دوران مختلف شکل‌گرفته، بتوان ارزش‌افزوده ایجاد کرده و تجاری‌سازی کند که به زمان نیاز دارد.
روایت‌های اقتصادی را دریابیم!
وحید رشیدی در خصوص تفاوت اقتصاد غربی با اقتصاد اسلامی، خاطرنشان کرد: سیر اقتصادی معمول، شامل مکتب اقتصادی، نظام سازی اقتصادی، رفتار اقتصادی بوده که مکاتب متشکل از اندیشمندانی هستند و بر اساس شرایط مکانی و زمانی نظام سازی کردند؛ سپس از دل نظام سازی، رفتار اقتصادی شکل‌گرفته است.
این کارشناس اقتصادی در ادامه اظهار کرد: اسلام نیز آموزه‌هایی دارد که باید متخصصان آن را نظام سازی کرده و رفتار اقتصادی متناسب به بوم کشور روییدن بگیرد؛ اوایل انقلاب زحمات زیادی کشیده شد و آموزه‌ها توسط علمایی مانند علامه مصباح، شهید مطهری و غیره به مبنا رسید اما عده‌ای که باید نقش خود را در این نظام سازی ایفا می‌کردند دانش‌آموخته‌ی غرب بودند.
وی گفت: ما نیازمند متخصص بومی بودیم که با آن مکتب مذکور در یک راستا حرکت کند اما متأسفانه با فقر اطلاعاتی مواجه بودیم و البته تمدن سازی یک‌شبه حاصل نخواهد شد چون کاری بلندمدت است.
ارشدی تصریح کرد: دغدغه‌ای شکل‌گرفته اما تا به نتیجه برسد شاید یک قرن زمان احتیاج داشته باشد و در اقتصاد روایت‌ها، نیز گفته می‌شود که روایت‌ها، رفتار اقتصادی را می‌سازند و دهه‌های بعدی خود را نشان می‌دهد و اوج بگیرد.
وی در خصوص اینکه اقتصاد ایران یک اقتصاد رانتی است توضیح داد: سال‌های متمادی رفتار اقتصادی کشور ما، بر اساس درآمدهای نفتی بوده که موجب تضعیف فرهنگ تولیدشده و ترویج فرهنگ سفته‌بازی را حاکم کرده است؛ لذا بخش مولد ضعیف شده و نهایتاً باعث تورم‌زایی و فقر زایی است.
الگوسازی غربی رها شود، الگوها بومی‌سازی شود
استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی با تأکید بر این موضوع که نسخه توسعه‌ی مذکور مناسب ادبیات غرب است، اضافه کرد: ما باید نسخه ویژه خود که آرامش و آسایش باهم حاصل شود طراحی کنیم و به مدلی تابع فرهنگ خودمان برسیم که همه‌ی اقوام و نژادها در این مدل دیده شوند.
وی ادامه داد: بعد فرمایشات مقام معظم رهبری، مدل‌هایی در سال ۹۶ به بعد، تحت عنوان مدل پایه‌ی الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت که قرار بود توسط نخبگان نقد و بررسی شود طراحی شد.
ارشدی خاطرنشان کرد: کارهای خوبی در این راستا صورت گرفته اما به نظر نتوانستیم به آن الگوی مطلوب همه‌جانبه و سامان‌دهی شده برسیم؛ در حال حاضر باید مشخص شود که از کجا شروع کنیم، چه بازیگرانی استفاده کنیم، نحوه ارتباط این بازیگران چه باشد و چقدر آینده‌پژوهی در نظر گرفته شده است.
نجات کشور از وابستگی با توجه به تولیدات دانش‌بنیان
سید محمد پاک مهر، نماینده مردم پنج شهرستان خراسان‌شمالی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار فارس در بجنورد با اشاره به نام‌گذاری سال ۱۴۰۱ با عنوان تولید، دانش‌بنیان و اشتغال آفرین، اظهار داشت: باید به محصولات دانش‌بنیان رویکرد صنعتی داده شود و این محصولات به تولید انبوه برسند و تنها به‌عنوان طرحی تحقیقاتی دیده نشود.
وی با تأکید بر اینکه فعالیت‌های دانش‌بنیان باید خروجی داشته باشند، ادامه داد: باید با بهره‌گیری از حضور سرمایه‌گذاران محصولات به تولید انبوه برسند و ایجاد اشتغال و درآمدزایی داشته باشند.
نماینده مردم پنج شهرستان خراسان‌شمالی بابیان اینکه مجلس توجه ویژه‌ای به تولیدات دانش‌بنیان داشته و طرح آن به قانون تبدیل‌شده است، افزود: به‌عنوان محور کار، نوآوری، خلاقیت و صنعتی شدن محصولات، تسهیلاتی نیز در نظر گرفته‌شده است که باید برای جذب آن‌ها پیگیری و تلاش کرد.
وی با تأکید بر حرکت به سمت طرح‌های دانش‌بنیان، خاطرنشان کرد: نجات کشور از وابستگی و حرکت به سمت استقلال، با تکیه‌بر دانش بومی، نیروهای متعهد، متدین و دلسوز بومی، توجه به جامعه نخبگان محقق می‌شود.
پاک مهر بابیان اینکه جذب سرمایه‌گذاران، زمینه تولید محصولات دانش‌بنیان را فراهم می‌کند، تصریح کرد: باید در این بخش نیز اقداماتی انجام شود، برای تأمین تجهیزات آزمایشگاهی و تجهیزات مرکز دانش‌بنیان دانشگاه علوم پزشکی استان پیگیری‌های لازم را خواهیم داشت.
اول مطالعه، بعداً مطالبه، اقتصاد بیمار، با اسلام مداوا می‌شود
اقتصاد بخش‌های مختلفی ازجمله، مصرف، تولید، کسب‌وکار، کارآفرینی و مشتری مداری دارد که هرکدام باید به منصه‌ی ظهور و تحلیل برسد، در استان‌های کوچکی مانند خراسان‌شمالی که تولید، محور درآمد مردم است رفتار اقتصادی مردم نیز باید مطابق همان باشد و التقاط سبک زندگی ایرانی با غربی اصلی‌ترین مشکل فعلی استان ما و یا تمامی کشور است.
امید است که بافهم معنا و مفهوم این دو، راهی برای اجرای صحیح اقتصاد اسلامی گشوده شود.
انتهای پیام/ج/ی
