جاوید قربان اوغلی گفت: ایران پس از جنگ چندین بار از طریق واسطه‌ها برای مذاکره اقدام کرده بود، اما آمریکایی‌ها نمی‌پذیرفتند. حال با اظهارات اخیر ترامپ و اعلام آمادگی او برای مذاکره با ایران، می‌توان گفت احتمال شکل‌گیری مذاکره بین ایران و آمریکا با میانجی‌گری عربستان بسیار زیاد است.

قربان اوغلی با اشاره به اظهارات اخیر ایران و آمریکا در مورد مذاکرات با یکدیگر، یادآور شد: پس از جنگ، ایران اعلام کرد تا زمانی که آمریکا تضمین ندهد که مجددا در حین مذاکره به کشورمان حمله نمی‌کند، جمهوری اسلامی گفت‌وگو جدیدی را آغاز نخواهد کرد‌. البته من نمی‌دانم ایران دقیقا بر چه اساس چنین شرطی را مطرح کرده، زیرا اصولا در دنیای سیاست، ضمانت، بی‌معناترین مفهوم است و حتی اگر تضمینی داده شود هم نمی‌توان آن را قطعی و لازم‌الاجرا دانست.

وی با بیان اینکه اکنون آمریکا می‌خواهد تمرکز خود را بر روی مسائلی مانند جنگ اوکراین و مهار چین معطوف کند، افزود: لذا آمریکایی‌ها هم تمایل دارند که چالش‌های خود با ایران را به شکلی صلح‌آمیز تمام کنند. مسأله هسته‌ای ایران که عملا پایان یافته است، زیرا طبق نظر کارشناسان، با این میزان تخریب تأسیسات هسته‌ای، حداقل ۵ سال طول خواهد کشید تا ایران دوباره بتواند غنی‌سازی را آغاز کند. لذا اکنون ایالات متحده به دنبال این است که سایر مشکلات با ایران را به شکلی مسالمت‌آمیز حل کند.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: از طرف دیگر، ایران نیز می‌داند که بدون مذاکره با آمریکا، قادر به حل مشکلات خود نیست. خصوصا که کشورهای اروپایی نیز رویکرد خصمانه‌ای را در قبال جمهوری اسلامی در پیش گرفته‌اند و اصلا نمی‌توان روی آن‌ها حسابی باز کرد. ایران حتی می‌تواند در خلال مذاکره با آمریکا، بحث حمله غیرقانونی به تأسیسات هسته‌ای خود را پیش بکشد و از ایالات متحده طلب خسارت کند. بنابراین، اکنون هم ایران و هم آمریکا به توافق با یکدیگر نیاز دارند، اما هیچ کدام حاضر نیستند در برابر هم کوتاه بیایند.

قربان اوغلی با اشاره به اینکه اسرائیل یکی از موانع اصلی ایجاد توافق بین ایران و آمریکاست، بیان کرد: از دهه‌ها پیش، رژیم صهیونیستی هر کاری برای افزایش تنش‌ها بین ایران و آمریکا انجام داده است.‌ زمانی عربستان نیز در کنار اسرائیل، بر آتش نزاع ایران و آمریکا می‌دمید و در جریان مذاکرات برجام نیز تلاش‌های زیادی را برای عدم حصول این توافق انجام داد، اما اکنون رویکرد این کشور تغییر کرده و حتی اخیرا ولیعهد عربستان در دیدار با ترامپ، برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکا اعلام آمادگی کرد. پیش از سفر بن‌سلمان به آمریکا نیز رئیس‌جمهور کشورمان نامه‌ای به ولیعهد عربستان نوشت و برخی معتقدند در این نامه، ایران از عربستان برای میانجی‌گری درخواست کرده است.

وی اضافه کرد: در بین کشورهایی مانند عمان، قطر و مصر که برای میانجی‌گری ابراز آمادگی کرده‌اند، عربستان بهترین گزینه است. امیدواریم با توجه به روابط خوبی که هم ایران و هم آمریکا با عربستان دارند، این کشور بتواند زمینه را برای مذاکرات رودررو بین ما و ایالات متحده فراهم کند، زیرا این بزرگترین پیروزی برای ایران و آمریکا و بزرگترین شکست برای نتانیاهو خواهد بود. ایران پس از جنگ چندین بار از طریق واسطه‌ها برای مذاکره اقدام کرده بود، اما آمریکایی‌ها نمی‌پذیرفتند. حال با اظهارات اخیر ترامپ و اعلام آمادگی او برای مذاکره با ایران، می‌توان گفت احتمال شکل‌گیری مذاکره بین ایران و آمریکا با میانجی‌گری عربستان بسیار زیاد است.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل ادامه داد: البته هنوز نمی‌توان در این خصوص کاملا مطمئن بود، زیرا متأسفانه در کشور ما، سیاست خارجی به طوری غیرعقلانی به سیاست داخلی گره خورده است. لذا باید از همین الان برای خنثی‌سازی اقدامات عناصر تندرو برنامه‌ریزی کرد، زیرا گره اصلی مشکلات ما، در سیاست خارجی و عدم توانایی در ارتباط‌گیری با کشورهای مطرح جهان است‌ و اکنون چنانچه بتوانیم تصورات اشتباه در داخل را کنار زده و با ترامپ به توافق برسیم، بخش اصلی مشکلات‌مان حل خواهد شد.

قربان اوغلی با اشاره به اقدامات سیاسی‌کارانه آژانس در قبال ایران از جمله قطعنامه اخیر شورای حکام، عنوان کرد: اگرچه آقای گروسی ادعا می‌کند که فردی سیاسی نیست، اما اتفافا به شدت سیاسی‌کارانه عمل می‌کند، کما اینکه اظهارات او در خردادماه امسال و صدور قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام، به اسرائیل برای حمله به ایران بهانه داد. مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بدون اینکه حتی حمله به سایت‌های هسته‌ای ایران را محکوم کند، خواستار همکاری‌های بیشتر ایران است، در حالیکه ایران هیچ‌گاه همکاری‌های خود با آژانس را قطع نکرده است‌. ما پذیرفته بودیم که به صورت داوطلبانه، اقداماتی را فراتر از NPT انجام دهیم و حال تنها این اقدامات را تعلیق کرده‌ایم.

وی ادامه داد: مدیرکل آژانس انتظار هر نوع همکاری را از ما دارد، اما حتی در قالب همان پروتکل‌های آژانس هم حاضر نیست کاری را برای ما انجام دهد و به مسئولیت‌های خود عمل کند. ایران هیچ مشکلی با افزایش همکاری‌های خود با آژانس و رساندن آن به سطح سابق ندارد، اما انتظار می‌رود آژانس نیز به حداقل وظایف خود در برابر اعضایش عمل کند. بنابراین، نمی‌توان ایران را مقصر کاهش همکاری‌ها با آژانس دانست، بلکه این رویکردهای اشتباه گروسی بود که باعث شد ایران در انجام تعهدات داوطلبانه پیرامون برنامه هسته‌ای‌اش تجدیدنظر کند.

عربستان بهترین گزینه برای میانجی‌گری بین ایران و آمریکاست/ باید از همین الان برای خنثی‌سازی اقدامات عناصر تندروی داخلی برنامه‌ریزی کرد/ نمی‌توان ایران را مقصر کاهش همکاری‌ها با آژانس دانست