با وجود آنکه برای سال جاری در لایحه بودجه ۱۴۰۴ رقم ۶.۵ همت برای اجرای طرح «شیر مدرسه» پیش‌بینی و منابع مالی نیز رسماً تخصیص یافته است، اما هنوز اقدام عملی و سراسری برای آغاز توزیع شیر در مدارس کشور انجام نشده است. این تعلل در حالی رخ می‌دهد که کارشناسان تغذیه بارها نسبت به ضرورت اجرای مستمر طرح و نقش حیاتی آن در تأمین ریزمغذی‌ها و کاهش فقر غذایی در میان دانش‌آموزان - به‌ویژه در مناطق کم‌برخوردار - هشدار داده‌اند.

روز گذشته انتشار گسترده خبری در فضای مجازی مبنی بر «آغاز توزیع شیر مدارس از امروز» موجی از امید و انتظار میان خانواده‌ها و مدارس ایجاد کرد؛ با این حال، وزارت آموزش و پرورش امروز این موضوع را رسما تکذیب کرد. «حسین اسداللهی»، دبیر کمیته ملی شیر ، اعلام کرد که برخلاف تصور عمومی و وعده‌هایی که از تریبون تلویزیون مطرح شده، توزیع شیر مدارس فقط در چهار استان لرستان، خوزستان، گیلان و زنجان آغاز شده و هنوز برای اجرای سراسری، موانع جدی وجود دارد. او تصریح کرد که شرکت‌های لبنی، علیرغم برنامه‌ریزی قبلی، بار دیگر از همکاری امتناع کرده‌اند و وزارت آموزش و پرورش همچنان در تلاش است تا آن‌ها را پای کار بیاورد.

در حالی که سخنگوی وزارت آموزش و پرورش شب گذشته از آمادگی برای آغاز توزیع از امروز خبر داده بود، اسداللهی این ادعا را نادقیق دانست و توضیح داد که آموزش و پرورش در اجرای این طرح عملاً تنها مانده است؛ زیرا وزارت جهاد کشاورزی، به‌عنوان مسئول اصلی تأمین شیر خام، تاکنون حاضر نشده در جلسات هماهنگی طرح شرکت کند و آموزش و پرورش ناچار است مسائلی را پیگیری کند که اصولاً در حوزه اختیارش نیست؛ از تنظیم بازار شیر خام گرفته تا تأمین پاکت، قیمت‌گذاری و هماهنگی با کارخانه‌ها - اموری که همگی به ساختارهای تخصصی خارج از این وزارتخانه وابسته است.

از سوی دیگر، بررسی‌های ایسنا و گفت‌وگو با مسئولان انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی تصویری روشن‌تر از آنچه پشت صحنه توقف طرح می‌گذرد ارائه می‌دهد. میر اسلام تیموری - رئیس این انجمن - در گفت‌وگویی با ایسنا، با یادآوری نقش تاریخی طرح شیر مدرسه گفت: حذف این برنامه در سال ۱۳۸۹ یکی از بزرگ‌ترین خسارات دوران هدفمندی یارانه‌ها بود. به گفته او، شیر مدرسه هدفمندترین یارانه کشور محسوب می‌شد؛ چون دقیقاً به دست نیازمندترین کودکان می‌رسید، انحراف نداشت و حتی به عنوان یک تجربه موفق ایرانی در مجامع بین‌المللی ارائه می‌شد. او تأکید کرد استمرار حذف یا اجرای ناپیوسته این طرح، آسیب جدی به فرهنگ مصرف شیر و سلامت نسل آینده وارد کرده است.

رضا باکری - دبیر انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی - در ۵ شهریور ماه از زاویه‌ای اجرایی‌تر به مشکلات طرح نگاه کرده و گفته بود: هر چند بودجه اجرای طرح امسال تصویب شده، اما آموزش و پرورش از اردیبهشت‌ماه تاکنون هیچ اقدام عملی برای عقد قراردادها انجام نداده است؛ در حالی‌ که کارخانه‌ها باید حداقل دو ماه پیش از آغاز سال تحصیلی قراردادهای رسمی در دست داشته باشند تا فرصت کافی برای خرید شیر خام، سفارش مواد اولیه بسته‌بندی، آماده‌سازی خط تولید و تخصیص ظرفیت داشته باشند. باکری تأکید می‌کند که در سال‌های گذشته نیز تعلل در عقد قراردادها باعث شد کارخانه‌ها بسیاری از سفارش‌ها را با کار شبانه‌روزی، شیفت فوق‌العاده و حتی تحویل اضطراری تأمین کنند؛ از جمله موردی که سال گذشته در تهران رخ داد و صنایع لبنی را به تولید شبانه ۳۵ هزار بطری شیر واداشت - محموله‌ای که هنوز مطالبات مالی‌اش پرداخت نشده است.

در طرف مقابل، وزارت آموزش و پرورش نیز از فقدان همکاری سایر دستگاه‌ها گلایه دارد. اسداللهی می‌گوید نه‌تنها وزارت جهاد کشاورزی در جلسات حاضر نشده، بلکه مسئولیت‌های کلیدی تأمین شیر خام اکنون با مصوبه جدید ستاد تنظیم بازار به استانداران واگذار شده است و هر استان موظف است به هر شیوه ممکن، تأمین شیر مدرسه را تضمین کند. این تصمیم می‌تواند اجرای طرح را از حالت متمرکز خارج کرده و آن را وابسته به ظرفیت اجرایی استان‌ها کند؛ مسئله‌ای که احتمالاً منجر به نابرابری در سرعت و کیفیت اجرای طرح در استان‌های مختلف خواهد شد.

۸ ماه پیش اعلام آمادگی کردیم

محمد فربد - سخنگوی انجمن صنایع فرآورده‌های لبنی ایران - در واکنش به خبر منتشر شده به نقل از دبیر کمیته شیر وزارت آموزش و پرورش مبنی بر امتناع شرکت‌های لبنی از توزیع شیر مدرسه اظهار کرد: انجمن صنایع فرآورده های لبنی ایران از ۸ ماه پیش اعلام آمادگی کرده تا مدیریت این امر را در سطح کشور بعهده بگیرد، اما مقامات ذیربط تصمیم گرفتند که این امر به استانداری‌ها با هماهنگی وزارت آموزش و و پرورش منتقل شود تا عقد قرارداد با شرکت های لبنی هر استان صورت گیرد.

وی بر تعلل وزارت آموزش و پرورش در عقد قرارداد تأکید کرد و افزود: وزارت آموزش و پرورش در ماه‌های نیمه اول سال قرارداد را منعقد نکرد و باعث بحران شد.

فربد ادامه داد: بیماری تب برفکی و اختلال در علوفه به دامداران کاهش شیر تولیدی و افزایش قیمت آن و همچنین عدم اختیار در تعیین قیمت مناسب جهت تولید و عرضه شیر مدارس باعث از دست رفتن امکان عقد قرارداد با آموزش و پرورش شد.

به گفته سخنگوی انجمن لبنی، افزایش قیمت هر کیلو شیر خام از ۲۳ هزار تومان به حدود ۳۲ هزار تومان موجب افزایش ۲ هزار تومانی در قیمت هر بسته شیر مدرسه شده است.

وی در پایان تأکید کرد: آموزش و پرورش به توصیه‌های انجمن صنایع لبنی در خصوص تولید به موقع و عقد قرارداد در زمان مقرر (حداکثر تا پایان مرداد ماه) عمل نکرد و نتیجه آنی شد که اکنون شاهدش هستیم. ضمن اینکه دو عامل باعث بی اعتمادی صنعت لبنیات نسبت به وزارت آموزش و پرورش شده که این موارد شامل عدم تصمیم گیری به موقع و عدم پرداخت به موقع مطالبات صنعت لبنیات در گذشته بوده است.