بن‌بست خطرناک مذاکرات هسته‌ای ایران و سایه جنگ | احترام منطقه به قدرت ایران | حمله اسرائیل اجتناب‌ناپذیر است
به گزارش خبر ساز به نقل از نیویورک تایمز، دونالد ترامپ اصرار دارد که حملات آمریکا در تابستان، برنامه غنی‌سازی هسته‌ای ایران را «کاملاً نابود کرده»، اما مقامات منطقه‌ای و تحلیلگران در ماه‌های اخیر کمتر قانع شده‌اند و هشدار می‌دهند که وقوع دوباره جنگ میان اسرائیل و ایران فقط در مسأله زمان آن است.
توافق ۲۰۱۵ که هدف آن محدود کردن غنی‌سازی هسته‌ای ایران بود، ماه گذشته منقضی شد. تحریم‌های سخت علیه ایران بازگردانده شده و به نظر می‌رسد مذاکرات درباره برنامه هسته‌ای ایران حداقل فعلاً متوقف شده است. ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران، یا طبق ادعای ایران زیر آوار دفن شده یا به ادعای اسرائیل به مکان امنی منتقل شده است.
ایران همچنین به نظر می‌رسد روی یک سایت غنی‌سازی جدید به نام «پیکس ماین» کار می‌کند و از دادن دسترسی بازرسان بین‌المللی به آن یا هر سایت هسته‌ای مشکوک دیگر جز سایت‌های اعلام‌شده خودداری کرده است.
(ایران بارها ادعاهای مشابه با چنین اخباری را رد کرده است).
نتیجه این وضعیت، یک بن‌بست خطرناک است؛ بدون مذاکرات، بدون اطمینان درباره ذخایر ایران و بدون نظارت مستقل. بسیاری در خلیج فارس بر این باورند که حمله دوباره اسرائیل به ایران تقریباً اجتناب‌ناپذیر است، چرا که مقامات اسرائیلی برنامه هسته‌ای ایران را تهدیدی وجودی می‌دانند.
علی واعظ، مدیر پروژه ایران در گروه بحران بین‌المللی، می‌گوید ایران احتمالاً به هر حمله اسرائیل پاسخ بسیار شدیدتری نسبت به واکنش محدود در ژوئن خواهد داد . به گفته او، کارخانه‌های موشکی ایران به‌صورت ۲۴ ساعته فعال هستند و در صورت وقوع جنگ جدید، «آن‌ها امیدوارند ۲ هزار موشک همزمان شلیک کنند تا دفاع اسرائیل را تحت فشار قرار دهند، نه ۵۰۰ موشک در طول ۱۲ روز» مانند جنگ گذشته.
هیچ شواهدی مبنی بر حمله قریب‌الوقوع وجود ندارد، اما «اسرائیل احساس می‌کند کار ناتمام است و دلیلی برای توقف مجدد درگیری نمی‌بیند، بنابراین ایران خود را برای دور بعدی آماده می‌کند.»
منطقه به قدرت ایران احترام می‌گذارد
ایران در حال حاضر ارتباط مهمی با غرب ندارد. کشورهای عربی منطقه مانند عربستان سعودی، مصر و امارات، نفوذ خود بر واشنگتن و ترامپ را افزایش داده‌اند، بخشی از طریق روابط اقتصادی و بخشی از طریق تمایل به همکاری با آمریکا برای یافتن راه‌حلی پایدار برای جنگ غزه. رئیس‌جمهور جدید سوریه نیز روز دوشنبه برای جلب حمایت آمریکا به کاخ سفید رفته است.
در عین حال، این کشورها تلاش می‌کنند روابط خود با ایران را حفظ کنند. آن‌ها جنگ مجدد در منطقه را نمی‌خواهند و به توانایی ایران، احترام می‌گذارند.
به گفته سوزان مالونی، کارشناس ایران، «ایران به قدری ضعیف نیست که بی‌اهمیت باشد. ایران ضعیف‌تر برای کشورهای خلیج فارس فرصتی است تا با آن تعامل داشته باشند، اما ایران در شرایط ناامیدی می‌تواند خطرناک‌تر شود.
تهدید اسرائیل و آماده‌باش ایران
مقامات اسرائیلی از ژوئن هشدار داده‌اند که اگر این کشور به تولید سلاح هسته‌ای نزدیک شود آماده حمله دوباره به ایران هستند ، چیزی که ایران همواره انکار کرده است. آن‌ها برنامه هسته‌ای ایران را تا حدی تضعیف‌شده اما نه نابود شده می‌دانند.
به گفته ه.ا. هلایر، تحلیلگر آمریکایی و بریتانیایی، «اسرائیل می‌خواهد برنامه هسته‌ای ایران محدود شود و از طریق مذاکرات به هدف خود نمی‌رسد، بنابراین احتمالاً قصد حمله دوباره دارد.»
کشورهای عربی نیز تلاش می‌کنند با ترامپ همکاری کنند تا برخی محدودیت‌ها بر اسرائیل اعمال شود، در حالی که اسرائیل پس از حمله به غزه و ایران، به دنبال سلطه منطقه‌ای است. آن‌ها مذاکرات هسته‌ای غیرمستقیم میان ایران و آمریکا را تشویق می‌کنند، اما امید زیادی به موفقیت فعلاً وجود ندارد.
مواضع ایران و بن‌بست دیپلماتیک
رهبر معظم انقلاب گفته است که خصومت آمریکا با ایران عمیق است و وزیر امور خارجه ایران، عباس عراقچی، نیز شروط آمریکا برای مذاکره مستقیم و توقف کامل و قابل راستی‌آزمایی غنی‌سازی اورانیوم را «غیرقابل قبول» دانسته و رد کرده است.
با این حال، او بار دیگر اعلام کرد که ایران آماده مذاکره غیرمستقیم تحت شرایط مشخص است، از جمله تضمین عدم حمله نظامی یا فشار اقتصادی و جبران خسارت‌های جنگ، که آمریکا حاضر به پذیرش آن نیست. عراقچی همچنین اسرائیل را از هر حمله احتمالی آینده هشدار داد.
با بن‌بست دیپلماتیک، در ایران بحثی درباره چگونگی ادامه مسیر هم در جریان است. برخی مقامات خواستار مصالحه و توافق با ترامپ هستند و استدلال می‌کنند که مقاومت بیشتر به نفع اسرائیل است. برخی دیگر روی مقابله مستقیم با آمریکا تأکید دارند و معتقدند معامله با ترامپ غیرممکن است، زیرا او از توافق ۲۰۱۵ خارج شد و با بمباران ایران بار دیگر کشور را خشمگین کرد.
هر دو گروه اما در این باور مشترکند که دور بعدی تقابل با اسرائیل اجتناب‌ناپذیر است. به گفته واعظ، ایران خود را برای این دور آماده می‌کند تا تعادلی جدید ایجاد کرده و حس ضعف کشور را از بین ببرد.
رافائل گروسی، مدیر آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، نیز گفته است که بیشتر ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران پس از جنگ باقی مانده اما بدون بازرسی‌ها وضعیت آن مشخص نیست. او برآورد کرده که ایران حدود ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد غنی‌شده دارد که نزدیک به سطح سلاح است.
فرصت‌ها و ملاحظات منطقه‌ای
کشورهای عربی منطقه فعلاً تمرکز خود را بر غزه گذاشته‌اند، اما همچنان نگران وضعیت ایران هستند. عربستان با امضای پیمان دفاع متقابل با پاکستان و امید به تضمین‌های امنیتی آمریکا، تلاش می‌کند امنیت خود را تقویت کند.
به گفته سانام واکیل، عقب‌نشینی ایران می‌تواند فرصت بیشتری برای مذاکره ایجاد کند و کشورهای خلیج فارس در بلندمدت به دنبال کاهش حمایت تهران از نیروهای مقاومت هستند. پنجره‌ای برای مصالحه بیشتر با ایران وجود دارد، اما نگرانی این است که در دور بعدی جنگ ایران و اسرائیل، ایران کمتر محدودیت نشان دهد.»
گفتنی است، ترجمه این گزارش به معنای تأیید ادعاهای مطرح شده در آن نیست.
بن‌بست خطرناک مذاکرات هسته‌ای ایران و سایه جنگ | احترام منطقه به قدرت ایران | حمله اسرائیل اجتناب‌ناپذیر است
نظر شما