دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، سهشنبه لغو دیدار برنامهریزیشده خود با ولادیمیر پوتین، همتای روسی در بوداپست را اعلام و دلیل آن را «نامناسب بودن» این ملاقات عنوان کرد. او توضیح داد که اگرچه گفتوگو بین دو طرف «لذتبخش» بود، اما به «پیشرفتی» منجر نشد. وی همچنین برای نخستین بار بهطور عمومی اعلام کرد زمان اعمال تحریمها علیه روسیه فرا رسیده است.
در مقایسه، واکنش طرف روسیه آرامتر بود. دمیتری پسکوف، سخنگوی رئیسجمهور روسیه، گفت هیچ برنامه جدیدی برای «تماس» وجود ندارد. با این واکنش، مسکو عملاً عدم تحقق دیدار رهبران دو کشور در مجارستان را کمرنگ جلوه داد.
دلیل این لغو ناگهانی چیست؟ پیامهای قبلی از کاخ سفید ممکن است پاسخ را فاش کرده باشد: ترامپ «نمیخواهد جلسهای بیمعنا برگزار و وقت را تلف کند». این تصمیم پس از تماس تلفنی مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا، با سرگئی لاوروف، همتای روسیاش روز دوشنبه گرفته شد و مشخص است که نتیجه این گفتوگو راه را برای یک ملاقات سطح بالا هموار نکرد.
این دیدار لغوشده بخشی از تلاشهای ترامپ برای «متقاعد کردن» دو طرف اوکراینی و روسی بود. پیش از این، هنگام ملاقات ترامپ با ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین در کاخ سفید، رئیسجمهور آمریکا از دو طرف خواست بلافاصله آتشبس برقرار کنند و هر دو خود را پیرز اعلام کنند. با این حال، بر اساس گزارش رسانههای آمریکایی، ترامپ در این گفتوگو در واقع به زلنسکی فشار آورد تا کییف در مورد مسائل ارضی کوتاه آمده و برای دستیابی سریع به آتشبس رضایت دهد. پس از خودداری زلنسکی، دو طرف بدون دستیابی به نتیجهای رضایتبخش از هم جدا شدند.
از سوی دیگر، موضع مسکو نیز بسیار قاطع است. سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه، در تماس تلفنی با مارکو روبیو به وضوح هرگونه طرح «آتشبس پیشدستانه» و پیشنهاد حفظ خطوط جبهه موجود را رد کرد و بر موضع خود مبنی بر کنترل کامل منطقه دونباس در ازای یک «توافقنامه صلح جامع» تأکید ورزید. او حتی در ۳۰ مهرماه تأکید کرد که از زمان اجلاس رهبران روسیه و آمریکا در ماه اوت، موضع مسکو بدون تغییر باقی مانده است. بنابراین، میتوان دریافت دلیل مستقیم لغو دیدار رهبران دو کشور در مجارستان، عدم تحقق شرایط از پیش تعیینشده آمریکا برای «متقاعد کردن» روسیه بود که منجر به نارضایتی واشنگتن شد.
پاسخ آمریکا سریع و مستقیم بود. بلافاصله پس از اعلام لغو دیدار توسط ترامپ، وزارت خزانهداری آمریکا روز سهشنبه به بهانه «عدم تمایل روسیه برای پایان دادن به درگیری»، دو شرکت عمده روسی از جمله روسنفت و لوکاویل را تحریم کرد. این اقدام به وضوح نشان میدهد که حتی در اوج ادعاهای میانجیگری، واشنگتن نتوانسته از وابستگی خود به ابزار تحریم چشمپوشی کند.
ایالات متحده فردای آن روز، نوزدهمین دور از تحریمها علیه روسیه را به طور رسمی تصویب کرد که شامل ممنوعیت واردات گاز طبیعی مایع روسیه و اعمال محدودیتهای سفر برای دیپلماتهای روس میشود. این اقدام با ارزیابی قبلی رابرت فیکو، نخستوزیر اسلواکی، همخوانی دارد که گفته بود در درون اتحادیه اروپا یک تصور سادهلوحانه وجود دارد مبنی بر این که با حمایت از اوکراین میتوان روسیه را «تضعیف یا حتی شکست داد».
برخی تحلیلگران بر این باورند که برای پایان دادن به درگیری روسیه و اوکراین، آمریکا نمیتواند حمایت اروپا را نادیده بگیرد و باید همبستگی فراآتلانتیکی در قبال اوکراین را حفظ کند. همکاری آمریکا و اروپا در تحریم روسیه، دقیقاً نشانهای واضح از این همبستگی است.
با این حال، به وضوح میتوان دید که موقعیت دشوار واشنگتن در میانه روسیه، اوکراین و اروپا، ناشی از همپوشانی نقشهای متعارض آن به عنوان «میانجی» و «تحریمکننده» است. این دوگانگی، بیطرفی اقدامات میانجیگرانه آمریکا را تا حد زیادی زیر سؤال برده است. این وضعیت در «میانجیگری» واشنگتن بین فلسطین و اسرائیل نیز مشهود است. به هر روی، جهان در جستوجوی صلحی پایدار است، نه توقفی موقت در درگیریها.
تحریم به جای دیپلماسی؛ پایان نمایش میانجیگری آمریکا بین روسیه و اوکراین


نظر شما