مرتضی آقاتهرانی عضو اتحادیه بین‌المجالس جهانی مجلس و رییس کمیسیون فرهنگی مجلس شورای اسلامی در در کمیته دائمی دموکراسی و حقوق بشر یکصد و پنجاه و یکمین نشست مجمع اتحادیه بین‌المجالس جهانی (IPU) با بیان اینکه فرزندخواندگی، در اصل، باید نمادی از حمایت انسانی و پناهی برای کودکان بی‌سرپرست باشد، گفت: این موضوع در شکل غیرقانونی و بین‌المللی خود، به بستری برای فساد، قاچاق انسان، جعل هویت و نقض حقوق کودک تبدیل شده است.

متن سخنرانی این نماینده مجلس به شرح زیر است:

«به نام خداوند بخشنده مهربان

خانم رییس

همکاران گرامی

از جناب رئیس و سایر همکاران گرامی به‌دلیل اظهارنظرهای ارزشمندشان سپاسگزاری می‌کنم.

ما امروز گرد هم آمده‌ایم تا پدیده‌ای را بررسی کنیم که نه تنها حقوق کودکان را نقض می‌کند، بلکه خانواده‌ها و جوامع را در چرخه‌ای از رنج و بی‌عدالتی گرفتار می‌سازد.

فرزندخواندگی در اصل، باید نمادی از حمایت انسانی و پناهی برای کودکان بی‌سرپرست باشد اما در شکل غیرقانونی و بین‌المللی خود به بستری برای فساد، قاچاق انسان، جعل هویت و نقض حقوق کودک تبدیل شده است. این روند، به‌ویژه در شرایط درگیری، بی‌ثباتی و فقر، کودکان را در معرض بهره‌کشی‌هایی چون گدایی، فحشا، قاچاق مواد مخدر و حتی جذب در گروه‌های مسلح قرار می‌دهد.

در جمهوری اسلامی ایران، برای جلوگیری از سوءاستفاده در فرزندخواندگی، چارچوب‌های قانونی روشنی وضع شده است.

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست و بدسرپرست مصوب ۱۳۹۲ با استناد به اصول ۲۱ و ۲۹ قانون اساسی، فرزندخواندگی را عمدتاً به خانواده‌های ایرانی محدود کرده و اولویت را به زوج‌های بدون فرزند، زنان مجرد بالای ۳۰ سال و خانواده‌های دارای فرزند می‌دهد.

با وجود این، ایران در حال بازنگری و تقویت این چارچوب‌ها است تا آنها را کارآمدتر و هم‌راستا با تحولات جهانی سازد.

به عنوان نماینده هیئت پارلمانی جمهوری اسلامی ایران و با الهام از مفاد پیش‌نویس قطعنامه، پیشنهادهای زیر را برای حمایت از قربانیان و پیشگیری از فرزندخواندگی غیرقانونی ارائه می‌کنم:

۱) الزام دولت‌های مبدأ و مقصد به پاسخگویی درباره وضعیت کودکان تا چند سال پس از بلوغ و ایجاد بانک اطلاعاتی جهانی تحت نظارت نهادهای بین‌المللی حقوق کودک برای پیگیری سرنوشت آنان

۲) استقرار نظام نظارتی چندلایه بر فرایندها و اسناد حقوقی فرزندخواندگی بین‌المللی و پاسخگو ساختن آژانس‌های مرتبط در زمینه فعالیت‌های مالی

۳) تعهد کشورهای مقصد به شناسایی، ثبت و گزارش وضعیت کودکان پذیرفته‌شده و ارائه خدمات درمانی، روانی و مالی به قربانیان

۴) گنجاندن موضوع فرزندخواندگی غیرقانونی در آموزش‌های تخصصی قضات، پلیس، مددکاران اجتماعی و دیپلمات‌ها و اجرای کمپین‌های آگاهی‌بخشی عمومی

۵) جمع‌آوری داده‌های مستند و معتبر با همکاری نهادهای بین‌المللی جهت سیاست‌گذاری مؤثرتر و مبتنی بر شواهد

جناب رئیس

در ارتباط با پیش‌نویس قطعنامه حمایت از قربانیان فرزندخواندگی بین‌المللی غیرقانونی و اقدامات پیشگیرانه، جمهوری اسلامی ایران بر این باور است که نمایندگان پارلمان‌ها باید با تصویب قوانین ملی حمایتی، نقش فعال‌تری در تحقق عدالت برای قربانیان ایفا کنند.

با این حال، تأکید داریم که هرگونه تفسیر یا بند از قطعنامه که به‌گونه‌ای ساختارهای اخلاقی و مذهبی جوامع را عامل تبعیض قلمداد کند، غیرمنصفانه و غیرسازنده است.

از این‌رو، پیشنهاد می‌کنم بند ۱۶ پیش‌نویس قطعنامه که به‌اشتباه تبعیض مبتنی بر جنسیت را ریشه در باورهای مذهبی می‌داند، به‌طور کامل حذف شود؛ زیرا تقویت ارزش‌های اخلاقی و مذهبی، خود یکی از مؤثرترین ابزارهای حمایت از کودکان و مقابله با خشونت و بهره‌کشی است.

به گزارش خانه‌ملت؛ یکصد و پنجاه و یکمین اجلاس مجمع اتحادیه بین‌المجالس جهانی (IPU) با موضوع «حفظ هنجارهای انس انی و حمایت از اقدامات بشردوستانه در زمان بحران و دموکراسی فراگیر برای جهانی پایدار» در ژنو در حال برگزاری است و هیات پارلمانی جمهوری اسلامی ایران به ریاست حمیدرضا حاجی‌بابایی نایب رئیس مجلس شورای اسلامی و با همراهی شمس‌الدین حسینی عضو هیات رئیسه کمیته دائمی امور سازمان ملل اتحادیه بین‌المجالس (IPU) و عضو شورای اجرایی IPU مجلس، حجت‌الاسلام والمسلمین آقاتهرانی نماینده مردم تهران در مجلس، رحیم زارع نماینده آباده در مجلس، رحمت‌الله نوروزی نماینده مردم علی آباد کتول در مجلس و خانم الهام آزاد نماینده مردم نایین در مجلس و عضو شورای اجرایی اتحادیه بین‌المجالس (IPU) مجلس شورای اسلامی در این اجلاس حضور بهم رساندند.»