تلاسری: دیگ ذوب فرهنگ‌ها

تلاسری، شهری آرام در سواحل مالابار، روزگاری مرکز تجارت جهانی ادویه بود. از قرن سیزدهم، پرتغالی‌ها، هلندی‌ها و بریتانیایی‌ها برای کنترل این شهر رقابت کردند و ترکیبی از فرهنگ‌های عربی، پارسی، اروپایی و هندی را به ارمغان آوردند. این تنوع، تلاسری را به یکی از غنی‌ترین مراکز آشپزی هند تبدیل کرد. اما در میان این میراث چندفرهنگی، مپیلاهای مسلمان با سنت پویاپلا پروکال، اثری بی‌نظیر بر جای گذاشتند.

این آیین، که از سیستم زن‌سالار «مارومکاتایام» الهام گرفته، داماد را به مدت ۴۰ روز مهمان خانه عروس می‌کند. مادرزن و دیگر زنان خانواده، با تهیه تا ۱۰۰ غذای متنوع که به‌ندرت تکرار می‌شوند، از او پذیرایی می‌کنند. عدد ۴۰ در فرهنگ اسلامی محلی نماد برکت و تأمل است و این سنت، پیوندهای خانوادگی را تقویت می‌کند. به گفته پی‌ام جابر از خانواده مشهور مالیاکال، این رسم از تلاسری به دیگر شهرهای اطراف گسترش یافته است.

سفره‌ای از طعم‌های بی‌پایان
صبح روز پس از عروسی، داماد با نان داغ آغشته به کره حیوانی، موز سرخ‌شده (پازام واتی) و تخم‌مرغ آب‌پز پذیرایی می‌شود. صبحانه با انواع پاتری (نان مسطح آرد برنج)، آری روتی یا نای پاتری طلایی (نان برنج سرخ‌شده در کره) همراه با کاری بره ادامه می‌یابد. برای ناهار و شام، غذاهای سنگین‌تری مانند الیسا (خورش گندم و مرغ با شیر نارگیل)، موتامالا (رشته‌های شیرین زرده تخم‌مرغ در شیره شکر)، کاکا روتی (نان برنج پرشده) و بریانی گوشت سرو می‌شود.

روبینا کلاتیات، آشپز رستوران «هریتیج ۱۸۶۶» در تلاسری، می‌گوید: «من از مادرم و مادربزرگم این غذاها را آموختم. این عشق به آشپزی سنتی است که مرا به اینجا کشاند.» او با استفاده از گرام ماسالای خانگی، این غذاها را برای میهمانان آماده می‌کند. در هفته دوم، کباب مرغ و خورش گوشت غالب می‌شود. کلاتیات می‌خندد: «غذاها آن‌قدر متنوع‌اند که نمی‌توان همه را نام برد.»

آیین‌های احترام و بده‌بستان
سنت پویاپلا پروکال با رسوم جالبی همراه است که احترام متقابل را تقویت می‌کند. یکی از این رسوم، «مین پانام» (پول ماهی) است. ماهی، غذایی ویژه محسوب می‌شود و داماد برای سرو آن باید مبلغ ناچیزی به مادرزنش بپردازد. این پول، گاهی از طریق عروس و گاهی با گذاشتن زیر تشک، به مادرزن می‌رسد. به همین ترتیب، برای چای، «چایا پایسا» (پول چای) پرداخت می‌شود. این رسوم، که ریشه در فرهنگ احترام دارند، زندگی روزمره را با آیین‌های معنادار پیوند می‌زنند.

خدیجه تی‌سی، یک زن خانه‌دار محلی، می‌گوید: «اگر غذا باب میل داماد نبود، گاهی در اعتراض خانه را ترک می‌کرد، اما خویشاوندان او را بازمی‌گرداندند. این‌ها سنت‌های سرگرم‌کننده‌ای بودند.»

سنتی که کم‌رنگ می‌شود اما زنده است
زافیرا امین، که کلاس‌های آشپزی در تلاسری برگزار می‌کند، می‌گوید با مهاجرت زوج‌ها به شهرهای بزرگ و جدایی از خانواده‌های گسترده، این سنت ۴۰ روزه کم‌رنگ شده است. با این حال، برخی خانواده‌ها آن را به‌صورت فشرده، با سرو ۴۰ غذا در یک وعده، حفظ کرده‌اند. گردشگران می‌توانند طعم این غذاها را در رستوران‌هایی مانند «هریتیج ۱۸۶۶» در تلاسری، «پاراگون» در شهرهای کرالا یا «مالابار جانکشن» در لندن بچشند. همچنین، کارگاه‌های آشپزی خانگی ابیدا رشید در کوزیکود و کتاب «آشپزی مسلمانان مالابار» اثر امی عبدلله، راه‌هایی برای تجربه این فرهنگ هستند.

پویاپلا پروکال، حتی پس از آخرین بشقاب، با طعم و ایمان، نسل‌ها را به هم پیوند می‌دهد و میراثی ماندگار از عشق و احترام به جای می‌گذارد.


سنت ۷۰۰ ساله «نازپروردن داماد» در هند!