به گزارش خبر ساز به نقل از وانا، خود عروسک، یا طرح آن که روی اقلام مختلف چاپ شده، ویترین‌ها، قفسه‌ها و حتی غرفه‌های دست‌فروشان را پر کرده،همه جا هست. همه جا پر از لابوبو است. کودکان با هیجان به آن اشاره می‌کنند، نوجوانان آن را به کوله‌پشتی‌هایشان آویزان می‌کنند، و حتی بزرگسالان بی‌تفاوت از کنارش عبور نمی‌کنند. در ماه‌های اخیر، لابوبو از یک عروسک ناشناخته به یک پدیده اجتماعی در ایران تبدیل شده است.
از پساکرونا تا ضدکمالیسم
داستان لابوبو در واقع سال‌ها پیش آغاز شد. شرکت چینی پاپ مارت این عروسک را حدود نه سال پیش به بازار معرفی کرد، اما برای مدت طولانی نسبتاً ناشناخته ماند.
نقطه عطف در اواخر سال ۲۰۲۲، در پایان همه‌گیری کووید-۱۹ در چین رخ داد. پس از قرنطینه‌های طولانی، مردم به دنبال رهایی عاطفی و نمادی جدید بودند و در لابوبو، چیزی پیدا کردند که با روندهای معمول مغایرت داشت.
اگر باربی و انیمیشن‌های غربی بر بدن‌های لاغر و زیبایی بی‌نقص تأکید داشتند، لابوبو (با ظاهر نامرتب، کمی شیطنت‌آمیز اما دوست‌داشتنی) به عنوان نمادی از ضدکمالیسم ظاهر شد. برای نسل زد، این عروسک چیزی را تجسم می‌بخشید که می‌توان آن را در یک کلمه خلاصه کرد: بامزه.
موج جهانی با سوخت سلبریتی‌ها
موفقیت داخلی در چین به سرعت مرزها را درنوردید. در سال ۲۰۲۳، لابوبو به جنوب شرقی آسیا رسید و سپس به کانادا و ایالات متحده راه یافت. اما اوج در آوریل ۲۰۲۴ رخ داد، زمانی که لیزا، ستاره محبوب گروه کی‌پاپ بلک‌پینک، عکس‌هایی با لابوبو در اینستاگرام پست کرد. از آن زمان، همه چیز شتاب گرفت.
فرزاد، مغازه‌دار ایرانی که در خیابان ستارخان تهران کار می‌کند، برای خرید کالا (لابوبو) به بازار آمده و درباره روند لابوبو در ایران می‌گوید: «حدود ۸-۹ ماه است که مد شده است. داستان از یک سلبریتی در آمریکا شروع شد که آن را به کیفش آویزان کرد. بعد به ایران آمد و فروش لابوبو منفجر شد!»
همان‌طور که فرزاد گفت، یک سلبریتی پس از دیگری به این روند پیوست: ریحانا عروسک را به کیف لوئی ویتون خود آویزان کرد، کیم کارداشیان مجموعه ده‌تایی خود را به نمایش گذاشت، دوآ لیپا، و حتی دیوید بکهام عکس‌های خود با لابوبو را به اشتراک گذاشتند. این کافی بود تا صف‌های طولانی در مقابل فروشگاه‌های پاپ مارت در شانگهای، لندن و نیویورک تشکیل شود و لابوبو به یک آیکون فرهنگی جهانی تبدیل شود.
اقتصاد شگفت‌انگیز یک عروسک
پشت این محبوبیت، ارقام خیره‌کننده‌ای نهفته است. در تنها شش ماه اول سال ۲۰۲۴، فروش پاپ مارت در قاره آمریکا ۱۰۰۰ درصد رشد کرد. تخمین‌ها نشان می‌دهد درآمد جهانی این محصول به حدود ۴ میلیارد دلار خواهد رسید.
ایران: بازاری سرگرمی ناکافی
در ایران، داستان لابوبو لحنی متفاوت می‌گیرد. تخمین‌ها نشان می‌دهد که بیش از یک میلیون واحد (اصلی یا کپی) از این عروسک تاکنون در کشور فروخته شده و گردش مالی حدود ۷ میلیون دلار ایجاد کرده است.
با این حال، تقریباً همه فروشندگان تأکید می‌کنند که نسخه‌های اصلی پاپ مارت هنوز وارد بازار ایران نشده است. آنچه موجود است عمدتاً کپی‌های چینی با کیفیت‌های متفاوت است. بعضی‌ها تا هشت سطح کیفیت مختلف برای لابوبو را می‌شمارند. با وجود این، حتی این نسخه‌های غیراصلی بازار ایران را فتح کرده‌اند.
روند تکراری یا پدیده فرهنگی؟
لابوبو تنها مثال این موج نیست. پیش از این، محصولاتی مانند «کاکتوس سخنگو»، «بات همستر تلگرام»، «نوشیدنی‌های ماتچا» یا «شکلات دبی» در ایران مد شده بودند. همه این‌ها نشان می‌دهد که شرکت‌ها با بازی روی کنجکاوی و نیاز به متفاوت بودن، بازارهای جدیدی را فتح می‌کنند. تفاوت در ایران این است که ضعف در تولید داخلی باعث می‌شود چنین روندهایی سریع‌تر و شدیدتر گسترش یابند.
لابوبو: آینه‌ای در مقابل جامعه
نگاه به پدیده لابوبو فقط نگاه به یک اسباب‌بازی نیست. این عروسک بازتابی از شکاف‌های فرهنگی و اقتصادی است: از یک سو، نسلی جوان که به دنبال تنوع و هویتی جدید است، و از سوی دیگر، بازاری که قادر به پاسخگویی به این تقاضا نیست.
لابوبو، با ظاهر عجیب و ناکاملش، به مردم یادآوری می‌کند که جذابیت لزوماً در کمال نهفته نیست. شاید این پیام ناخودآگاه همان چیزی است که چنین موجودی را در دوران خستگی و فشارهای اجتماعی این‌قدر محبوب کرده است.
از ویترین‌های مغازه‌های تهران تا خیابان‌های شانگهای و فروشگاه‌های نیویورک، لابوبو داستانی جهانی روایت می‌کند: داستانی درباره مد، اقتصاد و فرهنگ. این محصولی است که مرزها را درنوردیده، توسط ستارگان جهانی ترویج شده، و حالا—حتی در بازاری مانند ایران که پر از نسخه‌های تقلبی است—به یک نماد تبدیل شده است.
چگونه یک عروسک، تهران را فتح کرد؟ | فروش ۷۰۰ میلیارد تومانی در ایران!
نظر شما