نه تنها برای همایون شجریان بلکه آرزوی تمام خواننده‌های ایرانی است که روزی در میدان آزادی کنسرت رایگان برای مردم برگزار کنند ولی مطرح شدن آن برای همایون شجریان حواشی بسیار زیادی را موجب شد که در نهایت هم این اتفاق رخ نداد و نادره رضایی معاونت هنری وزیر ارشاد هم از کار برکنار شد.

حال روز گذشته سیدعباس صالحی وزیر ارشاد، در رابطه با کنسرت همایون شجریان به صراحت اعلام کرد: «تلاش داریم آنچه مدنظر ایشان است، انجام دهیم که به نظر می‌رسید کار خوبی است که در فضای اجتماعی اتفاق بیفتد.

البته آقای شجریان سفری به دبی و بعد از آن سفر دیگری هم برای امور شخصی داشته است که امیدواریم بعد از برگشت او از سفر یک گفت‌وگوی مناسب برقرار کنیم و تمهیدات لازم برای برگزاری چنین کنسرتی را فراهم سازیم.»

ولی واقعا این اتفاق رخ خواهد داد یا اینکه وزیر ارشاد فقط برای آرام کردن فضای عمومی و حاشیه‌های که رخ داده، چنین گزاره‌ای را اعلام کرده است؟

داستان کنسرت همایون شجریان از کجا شروع شد؟

همایون شجریان ۱۰ شهریور ۱۴۰۴ طی یک نشست خبری اعلام کرد که قصد دارد به آرزوی چندین ساله خود؛ یعنی برگزاری کنسرت خیابانی جامه عمل بپوشاند و به گفته خود در شرایط بعد از جنگ در کنار مردم باشد.

آرزوی دیرینه همایون شجریان برای برگزاری کنسرت خیابانی، هشت سال پیش توسط او اعلام شد و قرار بود این اجرا جمعه ۱۴ شهریور ساعت ۱۰ شب در میدان آزادی برگزار شود که گفته می‌شد در آن ساعت تردد کمتر است.

اعلام شدن این خبر اما، کافی بود تا سیلی از انتقادات مثبت و منفی روانه این تصمیم و شخص همایون شجریان شود. درحقیقت بااعلام این خبر عده‌ای شدیدا چه در خارج و چه در داخل ایران، او را بخاطر این تصمیمش مورد نکوهش قرار دادند، از طرفی هم عده بسیاری از بین مردم عادی مشتاقانه منتظر برگزاری کنسرت همایون شجریان بودند.

شجریان در همان زمان اعلام کرد که معاون امور هنری وقت؛ نادره رضایی پیگیر برگزاری این برنامه بوده است و او اطلاعی ندارد که موانع چگونه برطرف شده است اما این اجرایی شدن برنامه بود که برای او اهمیت داشت.

حملات از داخل و خارج که نهایتا کنسرت لغو شد

دعواها بر سر برگزاری کنسرت خیابانی همایون شجریان جایی بالا گرفت که عده‌ای نفس برگزاری کنسرت رایگان را زیر سوال بردند و گفتند «کدام کنسرت رایگان؟ مگر قرار نیست بانک صادرات حامی مالی این برنامه شود! پس زمانی که تیم برگزاری حق‌الزحمه خود را برای برگزاری کنسرت دریافت می‌کنند این کنسرت رایگان نیست».

همایون شجریان صریحا در نشست خبری خود اعلام کرده بود: «هزینه برگزاری این اجرا بالاست و چند میلیارد هزینه اجرای این کنسرت خواهد بود. نوازندگان با جان و دل خواهند نواخت اما باید به هرحال دستمزد خود را دریافت کنند اما من دستمزدی برای این اجرا نخواهم گرفت.»

هجمه‌ها از داخل و خارج به قدری نسبت به همایون شجریان منفی بود که به یک باره شهرداری که انتظار می‌رفت برگزاری کنسرت با آن هماهنگ شده باشد، مانع ورود تجهیزات برگزاری کنسرت در میدان آزادی شد، همکاری برای ایجاد امکانات شهری برگزاری کنسرت انجام نشد و کسی هم پاسخگو نبود.

عاقبت همایون شجریان در بیانیه‌ای با قدردانی از مخاطبان، اعلام کرد که «امکان ورود تجهیزات فراهم نشده و توان مدیریت جمعیت وجود ندارد» و رسما کنسرت لغو شد که سخنگوی دولت هم اظهار تاسف کرد.

این برنامه که قرار بود شبی خاطره‌انگیز برای هزاران علاقه‌مند موسیقی ایرانی رقم بزند، ناگهان با اعلام عدم صدور مجوز نهایی و موانع اجرایی متوقف شد. این رویداد، فراتر از یک تصمیم اداری، پرسشی جدی درباره رابطه هنر و سیاست، نقش نهادهای شهری و جایگاه میدان عمومی در جامعه ایرانی مطرح می‌کند.

واکنش نهادهای مختلف

معاون شهرداری تهران اعلام کرد روز دوشنبه ۱۰ شهریور خبر برگزاری این کنسرت به آنها ابلاغ شده است و پاسخ آنها نیز مثبت بوده است؛ زیرا گمان می‌کردند به علت فرصت کوتاهی که تا برگزاری کنسرت باقی است، تمهیدات اجرایی از قبل فراهم شده است، اما بعدا مشخص شده که اجرای این کنسرت از شورای تأمین تهران نیز مجوز نداشته است. حال به علت اینکه همه برسر ممکن نبودن برگزاری این کنسرت هم نظر بوده‌اند، پیشنهاد کرده‌اند کنسرت در ورزشگاه آزادی برگزار شود که در نهایت این تصمیم نیز رد شد.

شهردار تهران نیز در اظهار نظراتی درباره نقش آنها در این اتفاق گفت که دقیقه ۹۰ خبر برگزاری کنسرت به آنها ابلاغ شده است، تمامی دستگاه‌های دولت با برگزاری کنسرت در میدان آزادی مخالف بوده‌اند و شهرداری برای برگزاری این کنسرت در میدان آزادی به زمان بیشتری نیاز داشته است.

حال باوجود کلیه اظهارات دستگاه‌های مختلف، این بار نوک پیکان‌ها، به سمت معاونت هنری گرفته شد و همه متفق القول می‌گفتند که این اتفاق بخاطر یک سویه نگری معاونت ارشاد رخ داده است که می‌خواهد همه کارها را به نفع خود تمام کند.

و اما نادره رضایی در نخستین اظهار نظر خود درباره لغو کنسرت همایون شجریان گفت که از این هنرمند و مردم عذرخواهی می‌کنند ولی اینکه نهادهای مختلف می‌گویند از برگزاری کنسرت اطلاعی نداشتند، درست نیست؛ زیرا ۲۵ تیر به تمامی دستگاه‌ها نامه صادر شده است.

روایت‌های متفاوت از چرایی لغو کنسرت

نگرانی‌های امنیتی و مدیریت جمعیت: برخی منابع رسمی دلیل لغو را پیش‌بینی حضور جمعیت میلیونی و فقدان امکانات برای مدیریت آن عنوان کردند.

موانع شهرداری تهران: گزارش‌هایی وجود دارد که از اختلاف بر سر ورود تجهیزات و مسائل تبلیغاتی خبر می‌دهند.

نقص هماهنگی میان دستگاه‌ها: برخی تحلیلگران معتقدند هماهنگی لازم میان وزارت ارشاد، استانداری و شورای تأمین استان به‌موقع انجام نشد.

ابعاد سیاسی ماجرا: منتقدان باور دارند حساسیت نسبت به تجمعات گسترده در فضای باز، عامل اصلی لغو بوده است.

و در نهایت...

ماجرای لغو کنسرت میدان آزادی یادآور این نکته است که هنر، سیاست و اجتماع در ایران جدایی‌ناپذیرند. چنین رویدادهایی می‌توانند فرصتی برای بازنگری در سیاست‌های فرهنگی، بهبود فرآیند هماهنگی میان نهادها و بازسازی اعتماد میان هنرمندان و مردم و حتی حاکمیت باشد.

اگر قرار است میدان‌های شهری دوباره به میدان تجربه‌های جمعی تبدیل شوند، شفافیت، برنامه‌ریزی و احترام به حق مردم برای حضور در فضای فرهنگی ضروری است.

حال با تمام این ماجراها و اتفاقاتی که از سرگذشت باید دید واقعا وعده وزیر ازشاد عملی خواهد شد یا خیر؟

کنسرت رایگان همایون شجریان ؛ وعده وزیر ارشاد برای آزادی در میدان آزادی