روزنامه کیهان در مطلبی با عنوان «پاسخ فنی به یک سؤال مذاکره نکنیم، چه کنیم؟» به اظهارات اخیر رئیس دولت چهاردهم که «در صورت تصمیم گرفتن بر عدم مذاکره، چه باید کرد؟ جنگ!» واکنش نشان داده است.

این روزنامه در این زمینه نوشت: آقای پزشکیان در نشست اخیر مدیران رسانه‌ها درباره مذاکرات گفت: «من تصور نمی‌کنم با دعوا کردن بتوانیم به جایی برسیم. [امیر مؤمنان علیه‌السلام می‌فرماید] صلحی را که دشمن تو را به آن دعوت می‌کند، دفع نکن… حرف نمی‌زنم. گفت‌وگو نمی‌کنم. خب می‌خواهی چه کار کنی؟ می‌خواهی بجنگی؟! خب آمد و زد؛ الان برویم درست کنیم دوباره می‌آید می‌زند. یکی بگوید می‌خواهیم چه کار کنیم. اینها مسائلی نیست که بخواهیم احساسی برخورد کنیم. ما بدون هماهنگی و رضایت مقام معظم رهبری هیچ کاری نخواهیم کرد. حتی اگر مخالف نظر خودم باشد. چون از نظر علمی و اعتقادی به این اعتقاد دارم. ولی وقتی هماهنگ کردیم، بهتر است بقیه گیر ندهند که شما چرا این کار را کردید؟ بدون هماهنگی هم کاری نخواهیم کرد. و آنچه به مصلحت کشور و مردم است باید انجام بگیرد».

پاسخ نقضی به سؤال

این پرسش را که «مذاکره نکنیم، چه کنیم؟»، باید با حوصله و به شکل فنی پاسخ داد. البته پاسخ نقضی این است که مذاکره کردید، چه شد؟ تحریم‌ها لغو شد؟! آن‌گونه که رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت و روزنامه وی زینت می‌دادند، ترامپ شراکت کرد و ۲ هزار میلیارد دلار سرمایه خارجی آمد؟ «دعوا» (جنگ) نشد؟! کدام صلح؟ نقشه‌ای که ترامپ چیده بود و در پوشش مذاکره به اجرا گذاشت، برای صلح بود یا حمله؟!

ناظر به این واقعیت، استناد به کلام حضرت امیر علیه‌السلام (صلحی را که دشمن به آن دعوت می‌کند، دفع نکن) نادرست است؛ ضمن اینکه حضرت در ادامه می‌فرماید: «پس از صلح، از دشمن به طور کامل برحذر باش، چه بسا که از این طریق نزدیک شود تا غافلگیر کند». این غفلت بزرگ، وسط مذاکره رخ داد.

سنجیده سخن گفتن

رئیس‌جمهور اولین مقام اجرائی و دومین مقام رسمی کشور است. بنابراین نباید با بی‌دقتی و به نحوی سخن بگوید که پیام ضعف صادر کند. این، موجب تقویت تهدید و جنگ و دعواست و نه صلح و ثبات. فی‌البداهه سخن گفتن و متن سخنرانی نداشتن، تپق زدن، جا به جا گفتن و بعضا حتی اظهار اینکه «بلد نبودم و اشتباه و نابجا گفتم»، دون‌شان رئیس‌جمهور است. تعابیری مانند اینکه «ما را به دیپلماسی وادار می‌کنند که بلد نیستیم» (۲۱ شهریور ۱۴۰۳، در آستانه سفر به عراق)، پسندیده نیست و ضمنا نشان می‌دهد که آقای پزشکیان در این حوزه باید شمرده، سنجیده و ضابطه‌مند سخن بگوید.

۳۳ وزارتخانه و معاونت و سازمان

کابینه شامل ۱۹ وزیر (وزارتخانه) و ۱۴ معاونت و ریاست سازمان است. بر این اساس، دیپلماسی و مذاکره با همه اهمیت و الزاماتش در سیاست خارجی، یکی از صدها مسئولیت دولت است. حکایت برخی مدیران و مشاوران نااهل که اتفاقا نفوذ زیادی هم دارند، حکایت دانش‌آموزی است که از درس جغرافیا، فقط افغانستان را بلد بود و از مختصات هر یک از دویست کشور دیگر که سؤال می‌شد، بحث را به افغانستان برمی‌گرداند و می‌گفت: و اما افغانستان…! این طیف از مدیران و مشاوران، کلید بی‌دندانه مذاکره (آن هم منحصر به آمریکا) در دست‌شان است که به هر قفلی می‌خورد و هیچ قفلی را هم باز نمی‌کند. حکایت اینان، حکایت طبیب سرخودی است که برای هر دردها، یک نسخه بیشتر نداشت و آن «چایی‌نبات» بود! البته چایی‌نبات آنقدر خسارت ندارد که نسخه مذاکره به هر قیمت و در هر صورت!

الزامات هماهنگی با رهبری

آقای پزشکیان می‌گوید به هماهنگی و تبعیت از رهبر انقلاب و رضایت ایشان باور دارد. این، سرمایه مغتنمی است و در عین حال، این امر الزاماتی دارد. نسخه رهبری مانند نسخه یک طبیب دلسوز، برای اجراست. نباید این‌گونه باشد که نسخه دلبخواه خودمان را بپیچیم و از طبیب حکیم بخواهیم مطلوب ما را تایید کند! اقتضای زعامت دینی، تبعیت است و اگر این اقتضا بجا آورده نشود، نتیجه‌اش رنج و گرفتاری و خسارت است. «…لَوْ یُطِیعُکُمْ فِی کَثِیرٍ مِنَ الْأَمْرِ لَعَنِتُّمْ».

رهبر انقلاب در این یک سال در کنار حمایت دائمی از دولت و رئیس‌جمهور، تذکرات و رهنمودهای دلسوزانه‌ای را هم مطرح کرده‌اند که نسخه شفابخش برای دولت است اما متاسفانه بعضا مورد اهتمام دولت واقع نشده است

غفلت از رهنمودهای راهگشا

رهبر انقلاب در این یک سال در کنار حمایت دائمی از دولت و رئیس‌جمهور، تذکرات و رهنمودهای دلسوزانه‌ای را هم مطرح کرده‌اند که نسخه شفابخش برای دولت است اما متاسفانه بعضا مورد اهتمام دولت واقع نشده است. از جمله ۱۰ رهنمود راهگشا که در دیدار اعضای دولت چهاردهم بیان فرمودند:

«- یکی از شرایط کارآمدی کارگزاران دولت این است که داشته‌های خودشان، ثروت‌های موجود خودشان را بشناسند. ما داشتیم مسئولینی را – در این سال‌های طولانی – که نمی‌شناختند، نیروی انسانی کشور را نمی‌شناختند، نیروهای طبیعی کشور را نمی‌شناختند.

- این ایمانی که مردم دارند ایمان مذهبی و ایمان سیاسی این خیلی با ارزش است این جزو ظرفیت‌هاست.

- رجوع به کارشناس، حکمرانی را خردمندانه، و ملت را راضی می‌کند، اما مراقب تحمیل نظرات غلط با لباس کارشناسی باشید. کارشناسی را انتخاب کنید که به دنبال نسخه‌های نسخ شده خارجی نباشد.

- رعایت اولویت‌ها ضروری است. حل مسئله گرانی و تورم جزو اولویت‌های فوری است.

- من چند سال قبل از این پیوست عدالت را مطرح کردم، گفتم شما هر قانونی، هر تصمیمی می‌خواهید بگیرید تصمیم مهم، قانون مهم یک پیوست عدالت برایش تهیه کنید. پیوست عدالت یک کار تشریفاتی نیست، یک امر واقعی است.

- به اینکه به شما بگویند پوپولیست یا عوامگرا اعتنا نکنید. با حضور بین مردم از خود آن‌ها واقعیت را بشنوید و بر اساس آن تصمیم بگیرید.

- به دشمن امید نبندیم. برای برنامه‌هایمان منتظر موافقت دشمن نباشیم.

- از همکاران با خصوصیاتِ جوان، مؤمن، انقلابی و باانگیزه بیشتر استفاده کنید.

- باید در فضای مجازی حکمرانی قانونمند وجود داشته باشد. نقض حکمرانی کشور در فضای مجازی قابل قبول نیست. بر اساس قانون، زمام کار را به دست بگیرید. اگر فضای مجازی قانونمند شود، تبدیل به فرصت خواهد شد.

- اگر به لایه‌های زیرساختی هوش مصنوعی نرسیم ممکن است در دنیا آژانسی برای هوش مصنوعی مثل انرژی اتمی تشکیل دهند و مانع پیشرفت کشور شوند».

شیاطین فقط یک‌جا عقب می‌نشینند

تغییر ماهیت شیاطین مستکبر، امتناع عقلی دارد؛ مگر جایی که عزت و اقتدار ببینند و مأیوس شوند. سزاوار است دولتمردان، ظرفیت‌ها و توانمندی‌های مغفول بسیار را در کشور بشناسند و برای به‌کارگیری یا به فعلیت درآوردن آن‌ها پای کار بیایند. از منابع و معادن تا فرصت‌های مهم ترانزیتی، و از انبوه جوانان تحصیلکرده و کارآفرینان تا نخبگان و صاحب ظران، انبوه فرصت‌هایی هستند که معطّلند تا پیشران‌های مربوط در دولت به حرکت بیایند و آن‌ها را برای هم‌افزایی در برنامه‌های ملی هم افق کنند. با جهل یا تجاهل، نمی‌توان از این فرصت‌ها تولید قدرت کرد.

دو شرط لازم، بازنگری در صلاحیت برخی مدیران دولت، و بازنگری جدی در مشاوران رئیس‌جمهور و مدیران دولتی در بخش‌های مختلف است. مشاوران ترسو و بی‌اعتماد به کشور و ملت خود که امید و اعتماد یا دل به دشمن بسته‌اند یا آلودگی‌های پیشینی دارند، نمی‌توانند آدرس درست و سازنده ارائه بدهند.

ستاد مرکزی پایش تحول و پیشرفت

دولت، ستاد مرکزی پایش روندهای حرکت ملی است: تولید ملی به عنوان رگ حیات و استقلال و اقتدار کشور، در بخش‌های مختلف، در چه وضعیتی قرار دارد و چقدر حمایت می‌شود یا نمی‌شود؟ روندهای

«ضد تولید چقدر فعال هستند؛ و وزارتخانه‌ها و معاونت‌ها با این شبکه مافیایی مخرب، چقدر مقابله هوشمندانه می‌کنند یا خدای ناکرده هم‌افزایی (!) دارند؟ اهتمام به ترویج خودکفایی و کاهش وابستگی به واردات است یا شکستن کمر تولید؟! حرف‌های حساب و دغدغه‌های قابل تامل تولیدکنندگان و کارآفرینان و مردم در بخش‌های اقتصادی چقدر خریدار دارد و به شکل هوشمندانه شنیده می‌شود، در دستور کار قرار می‌گیرد و از متن این گفت‌وگوها، برنامه‌های عملیاتی به اجرا در می‌آید؟

دولت شهید رئیسی چگونه توانست؟

باید از اینکه آمریکا دشمنی می‌کند و به هیچ صراطی مستقیم نمی‌شود و میز مذاکره را بمباران می‌کند، یک نتیجه عملیاتی گرفت و آن اینکه باید از دشمن لجوج و عنود و مستکبر، ناامید شد تا سپس، بتوان کمر همت بست. کشور در دوره سه‌ساله ریاست شهید رئیسی، هم با دو برابر شدن تحریم‌ها مواجه بود، هم با خزانه خالی که از سوی دولت قبل تحویل داده شد، هم با روند رشد اقتصادی رو به افول، و هم با آشوب‌افکنی در سال دوم دولت و تحمیل فشار منفی به اقتصاد. دولت با این وجود، در کنار ترک نکردن میز مذاکره و اهتمام به توسعه آن به دیگر کشورها، (و بدون برجام و FATF) توانست: واکسیناسیون کرونا را با موفقیت انجام دهد؛ صادرات نفت را از ۳۰۰ هزار بشکه به بیش از یک و نیم میلیون بشکه برساند؛ خودکفایی را احیا و واردات

۸ میلیون تن گندم را متوقف کند؛ ۸ هزار کارخانه تعطیل و نیمه‌تعطیل را احیا کند؛ ساخت بیش از ۲ میلیون و ۵۱۸ هزار واحد مسکونی را به اجرا بگذارد؛ رشد اقتصادی ۴ تا ۵ درصد را به ثبت برساند و امید را به فضای کسب‌وکار و تولید برگرداند؛ تورم را به کانال ۳۰ درصد تنزل دهد و حال آنکه باید با چالش بدهکاری انباشته، خزانه خالی و کسری شدید بودجه، و تعهدات مالی سررسید شده هم دست و پنجه نرم می‌کرد؛ قطع گسترده برق در تابستان و زمستان را به شکل چشمگیری کاهش دهد؛ فقط در آخرین سال، ۱۱۰۰ پروژه عمرانی به ارزش بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان را به بهره‌برداری برساند.

اینها به معنای بی‌عیب و نقص بودن نیست. کارشناسان نقدهای جدی به عملکرد برخی مدیران هم داشتند. اما برآیند و کلان دولت این بود که می‌توان بدون اعتماد یا معطل ماندن در وعده‌ها و تهدیدهای دشمن، بر چالش‌های بزرگ چیره شد یا در مسیر حل آن‌ها قرار گرفت. سرمایه امید اجتماعی از این مسیر تقویت و فعال می‌شود.

جریان تحریم کِی شکست می‌خورد؟

رهبر انقلاب مردادماه ۱۳۹۹ فرمودند: «اگر جریان تحریف شکست بخورد، جریان تحریم قطعاً شکست خواهد خورد؛ زیرا که عرصه، عرصه جنگ اراده‌ها است؛ وقتی جریان تحریف شکست خورد و اراده ملّت ایران، همچنان قوی و مستحکم باقی ماند، قطعاً بر اراده دشمن فائق می‌آید و پیروز خواهد شد».

چایی‌نبات هم به اندازه نسخه «مذاکره به هر قیمت و در هر صورت» خسارت ندارد/ دولت شهید رئیسی چگونه توانست؟