برخی به دنبال ماجراجویی در کشوری دیگر هستند، عده‌ای نزدیکی به خانه را ترجیح می‌دهند، دانشجویان ممتاز به دنبال بهترین جایگاه آکادمیک می‌گردند و افراد اجتماعی‌تر، فرهنگ فعالیت‌های فوق‌برنامه را ارزیابی می‌کنند.

در این میان، یکی از ابزارهای کلیدی که به ما در این انتخاب دشوار یاری می‌رساند، نظام‌های رتبه‌بندی دانشگاهی هستند و معتبرترینِ آن‌ها، نظام رتبه‌بندی جهانی QS است. خوشبختانه، ویراست جدید این رتبه‌بندی برای سال ۲۰۲۶ به تازگی منتشر شده تا به ما نشان دهد که در چشم‌انداز پویای آموزش عالی جهانی چه خبر است.

بهترین دانشگاه‌های دنیا

نسخه ۲۰۲۶ رتبه‌بندی QS شامل ۱.۵۰۱ مؤسسه از ۱۰۶ کشور و منطقه جغرافیایی است که نسبت به سال گذشته ۳ کشور بیشتر را پوشش می‌دهد. از این تعداد، ۱۱۲ مؤسسه برای اولین بار در این رتبه‌بندی قرار گرفته‌اند. آمار کلی نشان‌دهنده‌ی یک چشم‌انداز پویا و در حال تغییر است: ۴۷۸ مؤسسه رتبه‌ی خود را بهبود بخشیده‌اند، در حالی که ۵۷۳ مؤسسه با افت جایگاه مواجه شده‌اند.

ایالات متحده با ۱۹۲ مؤسسه همچنان بیشترین نماینده را در این فهرست دارد. از سوی دیگر، آسیا با ۵۶۵ دانشگاه رتبه‌بندی شده، اکنون از اروپا (۴۸۷)، قاره آمریکا (۳۵۸)، آفریقا (۴۷) و اقیانوسیه (۴۴) پیشی گرفته و با ۸۴ مؤسسه‌ی جدید، بیشترین ورودی تازه را نیز به خود اختصاص داده است. نظام رتبه‌بندی QS برای ارزیابی دانشگاه‌ها از پنج محور اصلی (لنز) استفاده می‌کند که وزن هرکدام در امتیاز نهایی متفاوت است:

پژوهش و اکتشاف (۵۰٪)\ قابلیت استخدام و خروجی‌ها (۲۰٪)\ تجربه‌ی یادگیری (۱۰٪)\ تعامل جهانی (۱۵٪)\ پایداری (۵٪)

ده دانشگاه برتر جهان

در قله‌ی این رتبه‌بندی، برای چهاردهمین سال متوالی، مؤسسه فناوری ماساچوست (MIT) از ایالات متحده با کسب امتیاز کامل ۱۰۰، جایگاه نخست خود را به عنوان بهترین دانشگاه جهان حفظ کرده است. نقاط قوت اصلی MIT شامل شهرت آکادمیک بی‌نظیر، تعداد ارجاعات به ازای هر عضو هیئت علمی و اعتبار فوق‌العاده در میان کارفرمایان است.

امپریال کالج لندن (Imperial College London) از بریتانیا نیز با حفظ جایگاه دوم، بار دیگر از رقبای تاریخی خود یعنی آکسفورد و کمبریج پیشی گرفت که نکته‌ای بسیار جذاب برای متقاضیان تحصیل در انگلیس است. یکی از مهم‌ترین جابجایی‌ها در صدر جدول، صعود دانشگاه استنفورد (Stanford University) از آمریکا به رتبه‌ی سوم است که باعث شده دانشگاه‌های آکسفورد و هاروارد به ترتیب به رتبه‌های چهارم و پنجم سقوط کنند. دانشگاه کمبریج (University of Cambridge) در رتبه‌ی ششم قرار دارد و ETH زوریخ از سوئیس به عنوان تنها نماینده‌ی اروپای قاره‌ای، جایگاه هفتم خود را حفظ کرده است. دانشگاه ملی سنگاپور (NUS) در رتبه‌ی هشتم، کالج دانشگاهی لندن (UCL) در رتبه‌ی نهم و مؤسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech) در رتبه‌ی دهم، این فهرست ده تایی را تکمیل می‌کنند. این ترکیب نشان می‌دهد که قدرت‌های سنتی آموزش عالی، یعنی آمریکا و بریتانیا، همچنان سلطه‌ی خود را بر نخبگان آکادمیک جهان حفظ کرده‌اند.

قدرت‌های اصلی

حضور ۲۵ دانشگاه آمریکایی، ۱۵ دانشگاه بریتانیایی و ۹ دانشگاه استرالیایی در فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر، سلطه‌ی بلامنازع کشورهای انگلیسی‌زبان را تأیید می‌کند. این برتری ریشه در مزیت‌های تاریخی، سرمایه‌گذاری‌های عظیم در پژوهش و اکوسیستم‌های نوآوری بسیار توسعه‌یافته دارد.

1. آمریکا

ایالات متحده با ۱۹۲ دانشگاه رتبه‌بندی شده، بدون شک در صدر آموزش عالی جهان است. ایالات متحده با سرمایه‌گذاری هنگفت در پژوهش، پیشتاز آموزش عالی جهان است. این سرمایه‌گذاری، بهترین استعدادها و بودجه‌ها را جذب کرده و منجر به برتری پژوهشی می‌شود. با این حال، این سیستم به دلیل اتکا به شهریه‌ی بالای دانشجویان بین‌المللی و سیاست‌های ضدمهاجرتی که جذابیت آمریکا را کم کرده، به شدت آسیب‌پذیر شده است.

2. بریتانیا

بریتانیا با ۴ دانشگاه در بین ۱۰ دانشگاه برتر، جایگاه قدرتمند خود را حفظ کرده است. بریتانیا به لطف سیستم ارزیابی (REF) که بودجه را به کیفیت پژوهش گره می‌زند، در تحقیقات جهانی پیشتاز است. هسته‌ی اصلی این برتری، میراث درخشان آکادمیک آن‌هاست؛ دانشگاه‌هایی مانند آکسفورد و کمبریج با قرن‌ها سابقه، نه تنها برخی از تأثیرگذارترین چهره‌های تاریخ در عرصه‌های علم، سیاست و هنر را پرورش داده‌اند، بلکه با حفظ استانداردهای بالای علمی و سخت‌گیری‌های فکری، همواره بهترین و بااستعدادترین دانشجویان و اساتید را از سراسر جهان به خود جذب می‌کنند.

در کنار این کیفیت بی‌بدیل، روند پذیرش شفاف و درصد موفقیت بالای ویزای تحصیلی، نگرانی‌های اجرایی را برای متقاضیان بین‌المللی به حداقل می‌رساند. این ترکیب منحصربه‌فرد از اعتبار جهانی و سهولت فرآیند باعث شده است که اگر متقاضی از نظر مالی توانایی پوشش هزینه‌ها را داشته باشد، انگلستان به انتخابی بی‌نظیر و منطقی برای تضمین یک آینده‌ی علمی و شغلی درخشان تبدیل شود. شایان به ذکر است که موسسه اعزام دانشجوی علمی نو به عنوان دارنده مجوز رسمی وزارت علوم، با سابقه‌ای موفق، در زمینه اخذ پذیرش از دانشگاه‌های بریتانیا تخصص دارد و با بیش از ۱۰۰ دانشگاه بریتانیایی همکاری مستقیم دارد.

3. استرالیا

استرالیا با ۹ دانشگاه در جمع ۱۰۰ دانشگاه برتر، جایگاه سوم خود را تثبیت کرده است. این موفقیت نتیجه‌ی یک استراتژی ملی بلندمدت برای تبدیل شدن به مقصدی پیشرو برای آموزش بین‌المللی است؛ صنعتی که اکنون سالانه بیش از ۵۱ میلیارد دلار استرالیا برای اقتصاد این کشور درآمد دارد. با این حال، رشد سریع و کنترل‌نشده پس از همه‌گیری کرونا، فشارهای زیادی بر زیرساخت‌های داخلی، به ویژه بازار مسکن، وارد کرد.

دولت استرالیا در یک اقدام راهبردی، سیاست خود را از رشد بی‌رویه به سمت مدیریتی پایدار تغییر داده است. بر اساس این سیاست جدید، دانشگاه‌ها تنها در صورتی می‌توانند دانشجویان بین‌المللی بیشتری جذب کنند که متعهد به تأمین مسکن مناسب برای آنان شوند. این رویکرد که نوعی «شرط برای توسعه» محسوب می‌شود، دانشگاه‌ها را ملزم می‌کند تا در ایجاد زیرساخت‌های رفاهی برای دانشجویان مشارکت فعال داشته باشند و می‌تواند به عنوان یک الگو برای دیگر کشورها عمل کند.

علاوه بر کشورهای پیشرو، تغییرات مهمی در رتبه‌بندی دانشگاه‌های سایر کشورها نیز دیده می‌شود:

چین: دانشگاه‌های چین به سرعت در حال پیشرفت هستند. دانشگاه «چینهوا» به رتبه ۱۷ و دانشگاه «فودان» به رتبه ۳۰ جهان صعود کرده‌اند.

هند: دانشگاه «IIT دهلی» با عبور از «IIT بمبئی»، به بهترین دانشگاه هند تبدیل شده و در جایگاه ۱۲۳ جهان قرار گرفته است.

ایتالیا و عربستان: برای اولین بار، دانشگاهی از ایتالیا (« پلی‌تکنیک میلان ») و عربستان («دانشگاه نفت و مواد معدنی ملک فهد») موفق شدند وارد فهرست ۱۰۰ دانشگاه برتر جهان شوند.

کانادا: دانشگاه «مک‌گیل» (رتبه ۲۷) با پیشی گرفتن از دانشگاه تورنتو، بهترین دانشگاه کانادا شد. دانشگاه‌های این کشور به‌ویژه در زمینه پایداری و محیط زیست عملکرد بسیار خوبی دارند.

آفریقا: چهار دانشگاه برتر این قاره متعلق به آفریقای جنوبی است و دانشگاه «کیپ‌تاون» با یک جهش قابل توجه به رتبه ۱۵۰ جهان رسیده است.

سخن پایانی

به طور خلاصه، رتبه‌بندی جدید دانشگاه‌ها نشان می‌دهد که دنیای آموزش عالی در حال تغییر است. اگرچه دانشگاه‌های آمریکا و انگلیس همچنان در صدر جدول قرار دارند، کشورهای دیگر، به خصوص در آسیا، با سرمایه‌گذاری هوشمندانه در حال پیشرفت سریع هستند و توازن قدرت را تغییر می‌دهند.

علاوه بر این، کشورهایی مانند ایتالیا نیز با ارائه رشته‌های بیشتر به زبان انگلیسی و بهبود رتبه‌هایشان، به رقیبان جدیدی در این عرصه تبدیل شده‌اند. این یعنی در آینده، رقابت برای بهترین بودن در دنیای دانشگاهی بسیار شدیدتر و جهانی‌تر از قبل خواهد بود.

منبع: www.elmino.com