در این یادداشت به روند معادلات بورس در بازگشایی پس از چند روز تعطیلی به‌دلیل جنگ با رژیم صهیونیستی پرداخته شده است.

با توجه به تحولات اخیر و تشدید تنش‌های نظامی میان ایران و اسراییل، انتظار می‌رود که بازار سرمایه در نخستین روز بازگشایی هفته با فشار فروش سنگین و صف‌های گسترده فروش مواجه شود.

در چنین شرایطی، احتمالا بازگشایی بازار با دامنه نوسان محدودتر (مثلا مثبت و منفی ۱ درصد) برای سهم‌ها و همچنین صندوق‌های قابل معامله در نظر گرفته شود تا از شدت نوسانات مقطعی و هیجانی جلوگیری شود. با این حال، واقعیت این است که حتی در صورت اعمال چنین محدودیت‌هایی، موج سنگین عرضه در اکثر نمادها، چه در میان سهم‌های بزرگ و شاخص‌ساز و چه در نمادهای کوچک‌تر و اصطلاحا «شاخص هموزن‌ساز»، به قدری شدید خواهد بود که بازارگردان‌ها نیز به سختی می‌توانند تعادل را حفظ کنند.

در واقع، فشار فروش آنقدر گسترده و روانی خواهد بود که منابع نقدی بازارگردان‌ها نیز ممکن است برای جذب این میزان عرضه کفایت نکند. بازار سرمایه ایران همواره نسبت به تحولات ژئوپلیتیک حساس بوده، اما در ماه‌های اخیر شدت این حساسیت دوچندان شده است.

از اوایل سال جاری تا همین هفته‌های گذشته، بازار با خوش‌بینی به اخبار مربوط به مذاکرات ایران با اروپا و به‌ویژه ایالات متحده، روندی متعادل تا صعودی را تجربه کرد. رشد نمادهای دلاری، برگشت نقدینگی به گروه خودرو، بانکی‌ها و فلزات اساسی، همه ناشی از انتظارات سیاسی بود، نه بهبود بنیادی واقعی. اما حالا، با وقوع درگیری‌های نظامی مستقیم و افزایش احتمال درگیری گسترده‌تر، این امیدها جای خود را به نگرانی‌های عمیق داده‌اند.

در فضای کنونی، حتی گزارش‌های مالی نسبتا خوب فصل بهار هم دیگر دیده نمی‌شود. یعنی اگر شرایط سیاسی باثبات باقی مانده بود، همین گزارش‌ها می‌توانستند زمینه‌ساز یک حرکت صعودی قوی برای بسیاری از نمادها باشند، اما حالا سایه سنگین جنگ و نااطمینانی همه چیز را تحت‌الشعاع قرار داده است.

واقعیت این است که بازار به شدت سیاسی شده است؛ یعنی برخلاف سال‌هایی که بازار عمدتا از متغیرهای اقتصادی مانند نرخ دلار، نرخ بهره یا سیاست‌های پولی بانک مرکزی تاثیر می‌پذیرفت، اکنون اصلی‌ترین محرک بازار اخبار سیاسی، به‌ویژه در سطح بین‌المللی است.

این درهم‌تنیدگی با ریسک‌های ژئوپلیتیک باعث شده بازار در برابر کوچک‌ترین سیگنال منفی یا مثبت سیاسی، واکنشی فوری و بعضا افراطی نشان دهد. در شرایط فعلی، تنها روزنه امید می‌تواند خبرهایی مبنی بر تلاش اروپا برای کاهش تنش یا حتی سیگنال‌هایی از سوی امریکا در مسیر بازگشت به مسیر دیپلماتیک باشد. در غیر این صورت، تداوم فضای جنگی و تهدیدات متقابل، عملا بازار را در وضعیت انجماد و ترس نگه خواهد داشت و نمی‌توان انتظار داشت که روند عادی یا حتی متعادل در کوتاه‌مدت بازگردد.

در نهایت باید گفت که بورس تهران، در برهه فعلی بیش از آنکه آینه اقتصاد باشد، بازتاب مستقیم سیاست و امنیت است و تا زمانی که سایه جنگ سنگین‌تر از منطق اقتصادی بر سر بازار باشد، نمی‌توان از تحلیل‌های بنیادی یا تکنیکال انتظار معجزه داشت.