شرکت مهندسی سهندساران پویا، ‌هنگام تحویل واحدهای مسکونی، از خریداران می‌خواهد تا در یک دفترخانه اسناد رسمی، مبادرت به امضای رضایت‌نامه‌ای کنند که محتوای آن از نظر حقوقی، اسقاط حقوق قانونی خریدار در زمینه هرگونه شکایت، پیگرد حقوقی یا مطالبه خسارت از شرکت سهندساران پویا است.

این در حالیست که چنین رضایت‌نامه‌ای در هیچ‌یک از بندهای قراردادهای اصلی منعقدشده میان خریداران و شرکت پیمانکار ذکر و درج نشده است اما شرکت مذکور به خریداران اعلام کرده که «اگر رضایت‌نامه را امضا نکنید، کلید تحویل داده نمی‌شود.»

الهام دادمهر، کارشناس حقوقی و وکیل پایه یک دادگستری در گفت‌وگویی در این خصوص گفت: چنین شرطی در مرحله نهایی و در آستانه تحویل واحد، فاقد مبنای حقوقی و اخلاقی بوده و از مصادیق روشن تحمیل شروط یک‌جانبه در فرآیند اجرای قرارداد محسوب می‌شود و این رفتار، تعارض آشکار با اصول بنیادین حقوق قراردادها است.

دادمهر افزود: رفتار این شرکت با اصل آزادی اراده که نافی تحمیل شروط تحمیلی و یک‌جانبه است؛ اصل انصاف و عدالت قراردادی که لزوم حفظ توازن حقوق و تعهدات طرفین را ایجاب می‌کند، اصل وفاداری به قرارداد که تغییر ناگهانی مفاد توافق، آن‌هم در مرحله اجرا را مردود می‌شمارد واصل ممنوعیت سوءاستفاده از حق که منع استفاده از حقوق و اختیارات قراردادی به‌منظور آسیب‌رساندن به طرف مقابل را گوشزد می‌کند، در تعارض است.

وی ادامه داد: به علاوه سوءاستفاده از شرایط اضطرار و ناآگاهی مردم، عادلانه نیست. این افراد عمدتاً از اقشار کم‌برخوردار جامعه‌اند که تمام دارایی و امید خود را در این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. اکنون در لحظه‌ای که باید ثمره صبر و اعتماد خود را دریافت کنند، در برابر این شرایط قرار می‌گیرند.

دادمهر با بیان این‌که این رفتار به‌وضوح مصداق سوءاستفاده از نیاز و ناآگاهی طرف ضعیف‌تر قرارداد است و از نظر اخلاقی کاملا مردود است؛ گفت: افزون بر این، بسیاری از واحدهای تحویلی نواقص زیادی دارند در چنین وضعیتی، بدیهی‌ست که خریدار حق دارد در آینده نسبت به کیفیت ساخت، خسارت‌های ناشی از عیب یا نقض تعهدات، از طریق مراجع ذی‌صلاح شکایت کند یا مطالبه خسارت کند.

وی افزود: رضایت‌نامه‌ای که از خریدار خواسته می‌شود امضا کند؛ عملاً تلاش دارد تمام این حقوق را نماید و کلیه مسئولیت‌ها را از دوش شرکت پیمانکار بردارد.

دادمهر خاطرنشان کرد: این اقدام فاقد هرگونه توجیه حقوقی است. بر همین اساس به خریداران محترم توصیه می‌شود که هیچ سند یا رضایت‌نامه‌ای را بدون بررسی دقیق حقوقی و اخذ مشاوره از وکیل متخصص امضا نکنند و تحت هیچ شرایطی حق شکایت، طرح دعوا، مطالبه خسارت یا اعتراض قانونی را از خود سلب نکنید.

توضیحات شرکت عمران

تیمور امرایی عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید مهستان(هشتگرد) نیز در گفت و گو گفت: اخذ تعهد محضری مبنی بر سلب حقوق قانونی متقاضیان از کلیه دعاوی علیه شرکت سازنده، هنگام تحویل واحدهای مسکن مهر توسط شرکت‌های پیمانکار غیرقانونی است.

امرایی درباره تحویل واحدهای مسکن مهر اظهار کرد: شرکت‌های پیمانکار شرکت عمران فقط مجاز هستند در صورتی که متقاضی پیش از تکمیل زیرساخت‌ها و زودتر از موعد درخواست تحویل واحد خود را داشته باشد، نسبت به اخد تعهد اقدام کنند.

وی ادامه داد: این تعهد مبنی بر عدم اعتراض متقاضی پس از تحویل واحد بوده و اینکه از نواقص زیرساختی و تحویل زود هنگام آن آگاهی داشته است.

وی در ادامه درباره اخذ تعهد محضری شرکت سهند سازان پویا که یکی از پیمانکاران شرکت عمران شهر جدید مهستان است، افزود: در مورد برخی از پروژه‌های مسکن مهر، متقاضیان غالبا مستاجر بوده و نیاز دارند که واحد ساخته شده را پیش از موعد تعیین شده تحویل بگیرند.

عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید مهستان، گفت: به این خاطر چون زیرساخت‌های واحدهای مذکور هنوز تکمیل نشده و متقاضی اصرار دارد که واحد خود را تحویل گرفته و خود نسبت به تکمیل آن اقدام کند، از این جهت یک تعهد محضری کتبی از این دسته از متقاضیان گرفته می‌شود تا پس از تحویل شرکت سازنده‌ درباره تعهدات خود دچار مشکلات حقوقی نشود.

امرائی درباره اخذ تعهد کتبی و محضری از متقاضیان از طرف شرکت سهند سازان پویا و اعتراض‌های به وجود آمده، توضیح داد: شرکت سهند سازان پویا یکی از پیمانکاران ساخت واحدهای مسکن مهر شرکت عمران است. یکی از متقاضیان در مراجعه به شرکت عمران اعلام کرده که این شرکت هنگام تحویل واحدها مسکونی نسبت به اخد رضایت کتبی و تعهد نامه محضری مبنی بر سلب حقوق قانونی اقدام می‌کند.

وی افزود: به عنوان عضو هیئت مدیره شرکت عمران با این شرکت صحبت شده و مخالفت خود را با اخذ این‌گونه تعهدهای سلب حقوق قانونی اعلام کرده‌ام.

عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید مهستان اظهار کرد: این شرکت می‌تواند در مورد افرادی که اصرار به تحویل زودتر از موعد دارند، تعهد و رضایتنامه دریافت کند اما سایر موارد نیازی به گرفتن تعهد نیست. اخذ تعهد سلب حقوق قانونی در قرارداد شرکت عمران با پیمانکاران ذکر نشده و شرکت عمران هم اخذ این گونه تعهد را توصیه نکرده است.

امرائی مطرح کرد: موضوعی دیگر در مورد اخذ تعهد مربوط به مباحث بحث نگهداری و حفاظت از واحدهای آماده است. به این ترتیب که سال گذشته تعدادی از واحدها آماده تحویل بود و از سایت مسکن مهر ابلاغ شد که متقاضیان برای تحویل اقدام کنند.

وی ادامه داد: علی رغم اطلاع رسانی، متقاضیان نسبت به دریافت واحد مسکونی خود اقدام نکردند و پیمانکار مجبور شد با روش‌هایی مثل گذاشتن نگهبان، از واحدهای مذکور نگهداری و حفاظت کند، به این خاطر سازنده مجبور بوده که تعهد و مبلغی را به دلیل تاخیر متقاضی در تحویل بابت نگهداری و نگهبانی از واحد متحمل شده، از متقاضی دریافت کند.

امرائی گفت: بنابراین در مورد مباحثی مثل نگهداری و تکمیل زیرساخت‌ها، پیمانکار می‌تواند هنگام تحویل واحد نسبت به تنظیم و اخذ تعهد یا رضایتنامه از متقاضی اقدام کنند.

عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید مهستان با اشاره به اینکه تحویل واحدها یا دائمی یا موقتی است، بیان کرد: تحویل موقت زمانی اتفاق می‌افتد که هنوز زیرساخت‌های مسکن کامل نشده باشد. برای همین ناظری که همراه نماینده پیمانکار و متقاضی اعزام می‌شود، در گزارش خود ذکر می‌کند که ظرف مدت معینی پیمانکار باید رفع نواقص کرده و پس از آن واحد به متقاضی تحویل قطعی شود.

امرائی ادامه داد: امکان دارد در آن زمان متقاضی وارد پروژه شود و چون نواقص هنوز رفع نشده است، تمایل به دریافت واحد خود داشته باشد که در این زمینه تعهد و رفع نواقص با متقاضی خواهد بود.

وی درباره اینکه آیا طرح شکایت از شرکت‌های سازنده مبنی بر اخذ تعهد غیرقانونی موارد زیادی را شامل شده یا خیر گفت: نظیر این موارد بسیار محدود و شامل موارد اندکی بوده است، ولی در صورتی که متقاضی نسبت به نحوه و شرایط واگذاری واحد مسکونی خود اعتراضی داشته باشد، می‌تواند برای رسیدگی به مدیریت شرکت عمران مراجعه کند.

وی در مورد مفاد تعهدنامه این شرکت که حاوی صرف‌نظر متقاضی از کلیه دعاوی علیه شرکت سازنده بوده و متقاضی را ملزم کرده که از تاریخ رویت ملک و دریافت کلید بدون قید و شرط اعلام گذشت و رضایت کند، گفت: به طور جدی نسبت به اخذ این تعهدنامه و موارد آن مخالف هستم و این موارد به پیمانکار منتقل شده است. کارفرمای این شرکت پیمانکار، شرکت عمران است و وظیفه دارد که ضوابط را رعایت کند.

امرائی ادامه داد: در صورتی که واحد متقاضی آماده بوده و برگه تحویل قطعی داشته باشد، شرکت عمران در همان روز مراجعه متقاضی به شرکت سازنده اعلام خواهد کرد که واحد را تحویل دهد.

عضو هیئت مدیره شرکت عمران شهر جدید مهستان درباره اینکه چنانچه افرادی که از حق و حقوق خود آشنایی نداشته باشند در رابطه با مفاد این تعهد نامه‌ها ممکن است افرادی از این ناآگاهی سوء استفاده کنند، گفت: چنین مواردی وجود ندارد و در هر صورتی اگر سوال یا اعتراضی داشته باشند، می‌توانند برای رسیدگی به شرکت عمران مراجعه کنند.

وی بیان کرد: نظارت به صورت ۱۰۰ درصدی بر روی کار شرکت‌های سازنده وجود دارد. اما معمولا در صورتی که متقاضی پیش از تکمیل زیرساخت ها متقاضی دریافت فوری مسکن است پیمانکار مجبور خواهد بود برای جلوگیری از مشکلات بعدی از متقاضی بابت تحویل زود هنگام تعهد محضری بگیرد تا بعدا موضوعی متوجه پیمانکار نباشد.