جمعی از فعالان و پژوهشگران مدنی در نامه‌ای به مسعود پزشکیان رئیس‌جمهور درخواست توقیف اجراج اجباری افغانستانی‌ها از ایران شدند. در بخشی از این نامه آمده:

همان‌طور که مستحضرید در سه سال اخیر، حضور پناهندگان و مهاجران افغانستانی در ایران به یکی از مسائل پرمناقشۀ جامعه بدل شده است. به‌همین‌سبب این موضوع اکنون بیش از هرزمان دیگری نیازمند مدیریتی مبتنی بر عدالت، اخلاق و کارآمدی برای کاهش تنش‌های اجتماعی و رنج‌های انسانی است.

اگرچه در گذشته اعلام شده بود که تمرکز دولت بر مدیریت مهاجران فاقد مدرک اقامتی است؛ اما از اسفندماه گذشته، سیاستی تازه ازسوی وزارت کشور به اجرا درآمده که دارندگان مدرک موسوم به «برگۀ سرشماری» را هدف قرار داده است. براساس این تصمیم، از امسال تنها گروه محدودی از مهاجران اجازۀ تمدید این مدرک اقامتی را خواهند داشت.

این اقدام حدود دو میلیون مهاجر قانونی (از مجموع چهار میلیون مهاجر دارای مدرک اقامت) را در معرض بی‌مدرکی قرار می‌دهد و آنان را به مهاجران «غیرقانونی» بدل می‌کند که باید ظرف ماه‌های آینده ایران را ترک کنند. اجرای این سیاست با قطع خدمات اجتماعی و استفاده از ابزارهای قهری برای اخراج، پیامدهای جدی و نگران‌کننده‌ای برای این جمعیت آسیب‌پذیر به‌خصوص زنان و کودکان در ماه‌های پیشِ رو در پی خواهد داشت.

بخش بزرگی از این افراد پس از تحولات سیاسی افغانستان در سال ۱۴۰۰ ناگزیر به ایران پناه آوردند و ازطریق طرح سرشماری سال ۱۴۰۱ به شکلی قانون‌مند در کشور اقامت داشته‌اند. مستحضرید که در شرایط اقتصادی، امنیتی و اجتماعی کنونی افغانستان، امکان بازگرداندن امن این جمعیت وجود ندارد. ازاین‌رو، توجیه سیاست درحال‌اجرا بر مبنای اعتماد به دولت افغانستان یا سلب مسئولیت ازسوی دولت ایران نسبت به سرنوشت دو میلیون انسان، تنها به این دلیل که تبعۀ ایران نیستند، اخلاقاً پذیرفتنی نیست و با اصول و باورهای انسانی جامعۀ ما در تعارض است.

ما معتقدیم اجرای چنین سیاستی تحت‌تأثیر فضای مسموم ضدمهاجری است که در سال‌های اخیر با انتشار اخبار جعلی و تصویرسازی‌های ناعادلانه علیه جامعۀ مهاجران افغانستانی شکل گرفته و بخشی از افکار عمومی را دچار بدبینی کرده است.

در باور ما، راهکار حل این مسئله نه اقدامات ضربتی و قهری، بلکه فراهم‌سازی بستر بازگشت داوطلبانه در یک بازۀ زمانی بزرگ‌تر، در کنار اتخاذ سیاست‌های شمول‌گرا برای رفع تبعیض علیه مهاجران در جامعۀ ایران است. همچنین بهره‌گیری از ظرفیت نهادهای علمی کشور برای تولید گزارش‌های کارشناسی دقیق می‌تواند با شناخت واقعیت‌های حضور مهاجران افغانستانی در ایران به بهبود تصمیم‌گیری‌ها کمک کند.

از جنابعالی تقاضا داریم که در تصمیم‌گیری دربارۀ سرنوشت این دو میلیون انسان بی‌پناه، اصول حق و عدالت را مدنظر قرار دهید و اجازه ندهید تبلیغات منفی و رفتارهای تبعیض‌آمیز گروهی اندک، زمینه‌ساز اجرای یکی از گسترده‌ترین اخراج‌های جمعی پناه‌جویان در تاریخ معاصر ایران شود.