در اواخر فروردین ۱۳۵۹ صادق خلخالی که تا اسفند ۵۸ حاکم شرع دادگاه‌های انقلاب و پس از آن به سرپرستی کمیته مبارزه با مواد مخدر منصوب شده بود به کشورهای لیبی، لبنان، فلسطین، الجزایر و لیبی سفر کرد. سفر او به لیبی در حالی صورت می‌گرفت که با وجود ابراز همراهی معمر قذافی رهبر و رئیس‌جمهور وقت آن با انقلاب ایران، اما به خاطر سرنوشت نامشخص امام موسی صدر که از نهم شهریور ۱۳۵۷ در این کشور ناپدید شده بود، روابط دو کشور همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار داشت. خلخالی پس از بازگشت از این سفر طی گفت‌وگویی با روزنامه اطلاعات دیده‌ها و تحلیل‌های خود را در مورد شرایط داخلی و لزوم تحکیم رابطه با این کشورها با عنوان رهاورد سفر خود در اختیار خبرنگار این روزنامه گذاشت.

نکته قابل تامل این‌که توصیفات او از کشور لیبی به خاطر همدلی‌اش با سیاست‌های آن مبالغه‌آمیز به نظر می‌رسد به طوری که مثلا می‌گوید حتی یک گدا یا یک کمونیست در کشور لیبی پید نمی‌شود! از سوی دیگر بدون ارائه هیچ مدرکی ادعای قذافی و دیگر سران لیبی را مبنی بر خروج امام موسی صدر از لیبی به‌تمامی می‌پذیرد و تاکید می‌کند که ایشان پس از خروج از لیبی توسط ایادی صهیونیسم و ساواک به قتل رسیده است!

در ادامه مشروح سخنان خلخالی را در باره سفرهایش به کشورهای یادشده به نقل از اطلاعات مورخ دوم اردیبهشت ۱۳۵۹ می‌خوانیم:

چندی قبل، از طرف این کشورها، به وسیله سفرا و مقامات مسئول کشورهایی که به آن‌ها سفر کردم، از من دعوت شده بود تا از نزدیک با وضع آن‌ها و نیز با برادران مسلمان آشنا شوم و بحمدالله توفیق دیدار حاصل شد و آن‌چه که در زمینه اقتصادی و سیاسی رهاورد این سفر به شمار می‌رود، در اختیار ملت ایران قرار خواهم داد.

در لیبی برای نمونه یک کمونیست و چپی پیدا نمی‌شود!

لیبی کشوری است که حتی برای نمونه یک کمونیست و چپی در آن پیدا نمی‌شود. مردم لیبی در رفاه و آسایش زندگی می‌کنند. هرجا که زمین کشاورزی است، زیر کشت برده شده و بهره‌برداری از آن شروع شده است. در زمینه زراعت (آبیاری) قطره‌ای، لیبی پیشرفت‌های بزرگی به دست آورده به طوری که پس از پنج سال یکی از کشورهای صادرکننده مواد اولیه غله و سایر مواد خام به کشورهای جهان خواهد بود.

جبل‌الاخضر که منطقه نسبتا مرطوبی است، زیر کشت غله و مرکبات رفته و برای هر یک خانوار ۷۰ هکتار زمین اختصاص داده شده است. از مقدار زمین حدود ۱۰ هکتار باغ و بقیه زیر کشت است. اعضای خانوار خود کار می‌کنند و کارگر هم نمی‌گیرند.

دولت با وام بدون بهره و با اقساط طویل‌المدت به کشاورزان کمک می‌کند و در کلیه مناطق خانه‌های جالب و با توجه با شرایط منطقه برای کشاورزان ساخته شده است، به طوری که کمبودی حس نمی‌شود.

دادگاه‌های انقلاب در لیبی

پس از گذشت قریب ۲۰ سال از انقلاب لیبی، هنوز دادگاه‌های انقلاب، محتکران و گران‌فروشان و دزدان را محاکمه می‌کند و جریان محاکمه آن‌ها، از طریق رادیو و تلویزیون به آگاهی مردم می‌رسد.

در مدارس ابتدایی، یکی از درس‌های مهم، حفظ کردن قرآن و اهتمام به آئین مقدس اسلام است و در مدارس متوسط نیز قطع نظر از توجه خاص به قرآن مجید طبقه‌بندی دروس شروع شده و وضع تحصیلی هر دانش‌آموز روشن است. در رشته‌های طب و مهندسی و نظامی و کشاورزی و دامداری و پتروشیمی نیز وضع طوری روشن است که دانشجویان دچار سرگردانی نمی‌شوند.

کارخانه بزرگ و پیشرفته تصفیه و شیرین کردن آب، در یکی از مناطق شمالی طرابلس به وسیله مهندسین آلمانی و انگلیسی و هلندی در شرف اتمام است که خود به پیشرفت کار تاسیسات بزرگ پتروشیمی کمک موثری خواهد کرد.

در لیبی کارخانه‌های پارچه‌بافی و چوب‌بری در حال پیشرفت است و در این کشور حتی یک بیکار یا گدا وجود ندارد.

قدرت نظامی

ارتش نسبتا پیشرفته لیبی در حال نضج گرفتن است و در همه رشته‌های نظامی پیشرفت‌های چشمگیری دارد. قدرت نظامی لیبی به‌زودی در مدیترانه نقش مهمی ایفا خواهد کرد، به طوری که [در] این دریا ابرقدرت‌ها، قدرت‌های مطلقه نخواهند بود.

ملاقات‌ها در لیبی

در لیبی با سرهنگ معمر قذافی رهبر و رئیس‌جمهوری لیبی و نیز عبدالسلام جلود نخست‌وزیر آن کشور دیدار داشتم. با قذافی در مورد افغانستان و راجع به رفع اختلاف میان سازمان آزادی‌بخش فلسطین با لیبی و نیز در مورد وحدت کشورهای اسلامی و چگونگی مقابله با صهیونیسم بین‌الملل و امپریالیسم جهان‌خوار و همچنین پایگاه تجاوزکارانه ایالات متحده در خاورمیانه، یعنی اسرائیل بحث و گفت‌وگو شد که از نظر اینجانب بسیار پرثمر بوده و نتایج آن در آینده نه چندان دور ظاهر خواهد شد.

مسئله امام موسی صدر

در مورد امام موسی صدر نیز با قذافی صحبت به میان آمد. او به تمام معنی منکر مفقود شدن امام صدر در لیبی بود. لیبیایی‌ها با دلایل و مدارکی که نشان می‌دهند می‌گویند امام صدر از لیبی خارج شده و در رم به دست صهیونیسم بین‌الملل و ساواک و سیا و موساد از بین رفته است و معنی ندارد دولت لیبی شخصی را دعوت کند و بعد او را بازداشت نماید. آن‌ها اگر قصد کشتن امام موسی صدر را داشتند به راحتی می‌توانستند او را در لبنان یا ایتالیا یا جای دیگر از بین ببرند و موجب این همه سر و صدا هم نشوند.

آن‌ها می‌گویند صهیونیسم بین‌الملل از مسئله امام موسی صدر برای نفاق‌افکنی بین مسلمان‌ها و کشورهای اسلامی بالاخص بین شیعیان و برادران اهل تسنن و سازمان‌های آزادی‌بخش فلسطین و امل، استفاده کرده و بزرگ‌ترین موانع را در راه ایجاد همبستگی و اتحاد مستضعفین منطقه به وجود آورده است.

آن‌چه من بدان اعتقاد دارم این است که امام موسی صدر به وسیله ایادی ترور و گانگسترهای بین‌المللی و صهیونیسم از بین رفته و دیگر در جهان نیست و جنازه او را مخفی نگه داشته‌اند تا این زخم همیشه تازه بماند و در مراحل بحرانی از آن استفاده شود. کما این‌که می‌بینیم که اسرائیل به جنوب لبنان حمله می‌کند و مسئله امام موسی صدر را در بیروت به میان می‌کشد تا گروه رزمندگان امل را با الفتح درگیر کند.

مجلس اعلای شیعه لبنان

آقای شیخ شمس‌الدین که در راس مجلس اعلای شیعی لبنان قرار دارد و نایب امام موسی است خود می‌داند که امام موسی دیگر زنده نخواهد شد ولی هر روز ادعا می‌کند که او زنده است زیرا اگر برای مردم مسلم شود که امام موسی زنده نیست، باید رئیس مجلس اعلای شیعی با رای مردم تعیین شود و آن‌چه مسلم است شیخ شمس‌الدین محبوبیت لازم برای انتخاب شدن را ندارد.

علمای مطلع در لبنان و سوریه درباره این شخص حرف‌های زیادی می‌زنند که البته من هیچ‌یک را تایید یا تکذیب نمی‌کنم. آن‌ها می‌گویند که بعضی از روحانی‌نماهای شیعه در لبنان قبل از انقلاب اسلامی ایران از طریق «قدر» سفیر اسبق ایران، پول‌هایی از شاه مخلوع دریافت می‌کردند که البته وزارت خارجه ایران باید این مسئله را روشن کند. همه این افراد سنگ امام موسی صدر را به سینه می‌زنند و از این رهگذر تفرقه‌افکنی می‌کنند و در این کشورهای اسلامی از وحدت و اتحاد کلمه جلوگیری به عمل می‌آورد.

در لبنان

آن‌چه به نحو اجمال نسبت به لبنان باید بگویم این است که یک دولتی که بتوان نامش را دوست گذاشت عملا وجود ندارد. سازمان الفتح که ۴۴ کرسی از ۵۴ کرسی مجلس علمای فلسطین را در اختیار دارد، بزرگ‌ترین قدرت سیاسی و نظامی منطقه مخصوصا در جنوب لبنان است. جنوب لبنان در اختیال الفتح قرار دارد که به منطقه صور، صیدا، صیدون و رشیدیه و سایر اردوگاه‌ها فعالیت‌ چشمگیر نظامی و چریکی دارند.

حرکت و جهت‌های مردم این بخش نشان می‌دهد که به هیچ وسیله‌ای نمی‌توان از خشم آنان نسبت به اسرائیل پیشگیری کرد.

بوسی‌های جنوب لبنان، از دل و جان (مانند انصار مدینه در صدر اسلام) از فلسطینی‌ها حمایت می‌کنند و آن‌ها را مانند مهاجران می‌دانند. فلسطینی‌ها جنوب لبنان را به عنوان وطن خود انتخاب نکرده‌اند. آن‌ها معتقدند که یا باید در جنوب لبنان دفن شوند یا به وطن اصلی خود (فلسطین) بازگردند.

نقش امام در فسلطین

در تمام ادارات مربوط به فلسطین، عکس‌های امام خمینی بالاتر از عکس یاسر عرفات، یا دوشادوش عرفات نصب‌ شده و ملت قهرمان فلسطین مانند ملت ایران امام را پیشوا و رهبر و قائد سیاسی و دینی خود می‌دانند و خود را فرزندان امام تلقی می‌کنند. شعار «لا اله الا الله»، «خمینی حبیب‌الله، سادات عدوالله، کارتر عدوالله» در تمام اردوگاه‌های فلسطین طنین‌انداز است. یاسر عرفات سوز دل‌های زیادی دارد که خود در ملاقات خصوصی به من گفت که خاطرات من اگر نوشته شود، بزرگ‌ترین جنجال را در خاورمیانه برپا خواهد کرد.

آن‌چه من در لیبی، الجزایر، سوریه و لبنان دیدم این بود که امام خمینی تنها رهبر ملت ایران نیست، بلکه رهبر سیاسی و مذهبی همه ملل مسلمان است. همه‌جا صحبت از جمهوری اسلامی و رهبری خردمندانه امام است. هیچ محفلی چه سیاسی و چه دینی نبود که در آن صحبت از رهبری امام نباشد.

در الجزایر مردم در رفاه و آسایش‌اند!

در الجزایر با علما و وزرا و رسانه‌های گروهی داخلی و مقامات مملکتی و خبرنگاران خارجی، ملاقات‌هایی داشتم که همه آن‌ها از انقلاب ایران امیدهای فراوانی داشتند و خود اعتراف می‌کردند که پس از صدر اسلام اولین انقلاب اسلامی در ایران به رهبری امام خمینی صورت گرفته است. در الجزایر مجال کافی نداشتم تا از نزدیک اوضاع آن کشور را ملاحظه کنم ولی معلوم بود که مردم در رفاه و آسایش می‌باشند. از نظر مواد خوراکی، گوشت سرخ هر کیلو ۱۵۰ ریال است، ولی مردم در عمل ثابت کرده‌اند که با گوشت سر و کار ندارند و اکثر آن‌ها گوشت نمی‌خورند و این مسئله هیچ بحرانی در این کشور به وجود نیاورده است.

در سوریه، اکثر مردم از دولت راضی هستند

آن‌چه باید در مورد سفر به سوریه بگویم، این است که این کشور، در مقابل دشمن بی‌رحم قرار دارد که در همه‌جا آثار ویرانی و خرابی مخصوصا در قنیطره و جولان به چشم می‌خورد. ولی دولت سوریه با این‌که مشکلات اقتصادی فراوانی دارد، از راه دایر کردن فروشگاه‌های دولتی، جلوی تعدی و احتکار و گران‌فروشی کسبه را گرفته است. اکثر مردم از دولت راضی هستند و کشاورزان و کارگران در همه‌جا پشتیبان رئیس‌جمهوری.

عده‌ای از متعصبان به نام «اخوان‌المسلمین» با دولت حافظ اسد، مخصوصا در «حلب» مبارزه می‌کنند ولی آن‌ها در وضع فعلی نمی‌توانند قدرت سیاسی و نظامی محسوب شوند. آن‌چه برای مسلمان‌ها لازم است، وحدت کلمه در مقابل دشمن مشترک است.

سوریه در مقابل اسرائیل موقعیت عالی و ممتازی دارد و در وضع فعلی نباید این دولت را تضعیف کرد.

انور سادات خائن پرچم اسرائیل را بر فراز سر ملت قهرمان مصر به اهتزاز درآورده و محمدرضای دزد را در آن‌جا مکان داده است، ما نباید کاری کنیم که دولت‌های پیش‌رو از قبیل لیبی و سوریه و الجزایر عملا نتوانند به ما نزدیک شوند. سفارت کانادا با این‌که جاسوسان درجه یک صهیونیزم و امپریالیسم را از ایران فراری داد، ولی هنوز در ایران سفارت دارد، در حالی که با همه قدرت و امکان خود در نهضت ایران خدمت شایانی کرده و دست قوی برای ما در شمال آفریقا به شمار می‌آید چرا تا به حال نباید سفارت در ایران داشته باشد؟! آن هم به بهانه پوچ و موهومی که هیچ‌کس دلیل و مدرک کافی برای آن ندارد.

خلخالی: امام موسی صدر از بین رفته و دیگر در جهان نیست/ یاسر عرفات گفت اگر خاطراتم نوشته شود جنجال به پا خواهد کرد