ورزش باستانی یکی از بهترین نمونه‌های ورزش‌های بومی، سنتی و محلی است و می‌توان آن را تنها ورزش اصیل ایرانی دانست؛ در واقع ورزش پهلوانی، به عنوان یکی از ارکان فرهنگی و ورزشی ایران، نه تنها نمایانگر قدرت بدنی و توانایی‌های فیزیکی است، بلکه تجسمی از ارزش‌های انسانی و اخلاقی عمیق در جامعه ما به شمار می‌آید.

زورخانه‌ها، به عنوان مراکز این ورزش، فضایی را برای پرورش جوانان فراهم می‌آورند که در آن نه تنها توانایی‌های جسمی، بلکه اصول اخلاقی و انسانی نیز تعلیم داده می‌شود.

با توجه به چالش‌های امروزی و کاهش تمایل جوانان به ورزش‌های سنتی در برابر جذابیت‌های ورزش‌های مدرن، ضرورت توجه به ورزش پهلوانی و ترویج فرهنگ آن بیش از پیش احساس می‌شود، همچنین می‌طلبد به بررسی ابعاد مختلف ورزش پهلوانی و نقش آن در تقویت هویت فرهنگی و اجتماعی و اهمیت حفظ این میراث غنی برای نسل‌های آینده بیشتر پرداخته و تاکید شود.

حسین نوروزی پژوهشگر رسوم و آئین‌های ورزش باستانی با اشاره به قدمت ورزش زورخانه‌ای، گفت: ریشه‌های این ورزش پهلوانی به ۳۰۰۰ سال قبل برمی‌گردد.

وی با بیان اینکه در آن زمان، زورخانه‌ها به عنوان مراکز تربیت جوانان و تعلیم اصول اخلاقی و انسانی شناخته می‌شدند، افزود: در این مکان‌ها، ورزشکاران نه تنها به تمرین بدنی می‌پرداختند، بلکه با ارزش‌های انسانی همچون صداقت، شجاعت و همدلی آشنا می‌شدند.

وی با اشاره به اینکه این ورزش به نوعی نمایش‌ دهنده روحیه همکاری و احترام به یکدیگر است که در جوامع سنتی ایرانی بسیار مورد تأکید قرار می‌گرفت، به ویژگی‌های منحصر به فرد ورزش زورخانه‌ای اشاره و اظهار کرد: ورزش زورخانه‌ای شامل حرکات ورزشی مختلفی است که به تقویت قدرت بدنی، استقامت و هماهنگی حرکتی کمک می‌کند؛ از جمله این حرکات می‌توان به «چرخ‌زدن»، «میل گرفتن» و «شنا رفتن» اشاره کرد.

وی بیان کرد: یکی از ویژگی‌های خاص این ورزش، استفاده از موسیقی سنتی و شعر در حین تمرین است که به ایجاد فضای معنوی و روحانی کمک می‌کند؛ این ترکیب، ورزش زورخانه‌ای را به تجربه‌ای متفاوت و بی‌نظیر تبدیل می‌کند که علاوه بر تقویت جسم، روح و روان را نیز تغذیه می‌کند.

ضرورت توجه به فرهنگ پهلوانی

فرهنگ پهلوانی به عنوان یکی از ارکان اساسی هویت ایرانی، باید در زندگی روزمره جوانان نهادینه شود؛ این فرهنگ به ما یادآوری می‌کند که علاوه بر تلاش برای موفقیت‌های فردی، باید به یکدیگر کمک و به جامعه‌مان خدمت کنیم؛ ارزش‌هایی مانند صداقت، شجاعت و فداکاری در ورزش زورخانه‌ای نهفته است و این ارزش‌ها می‌توانند به عنوان اصولی در زندگی جوانان به کار گرفته شوند.

این پژوهشگر رسوم و آئین‌های ورزش باستانی ادامه داد: ترویج فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای نیازمند همکاری بین نهادهای فرهنگی، آموزشی و ورزشی است.

وی با بیان اینکه برگزاری دوره‌های آموزشی، مسابقات و جشنواره‌های فرهنگی می‌تواند به جذب جوانان به این ورزش کمک کند، افزود: باید جوانان را با اصول و ارزش‌های ورزش زورخانه‌ای آشنا کرد و به آن‌ها نشان داد که این ورزش تنها یک فعالیت بدنی نیست، بلکه یک راه برای تقویت روح و اخلاق است.

نوروزی با اشاره به اینکه خانواده‌ها نقش بسیار مهمی در ترویج ورزش زورخانه‌ای دارند، اظهار کرد: آن‌ها باید با معرفی این ورزش به فرزندان خود، آن‌ها را به سمت آن سوق دهند.

وی گفت: اگر خانواده‌ها به اهمیت این ورزش پی ببرند و آن را به عنوان یک فعالیت ورزشی و فرهنگی ارزشمند معرفی کنند، قطعاً فرزندانشان به این ورزش علاقه‌مند خواهند شد.

ایجاد فضاهای مناسب برای تمرین

این پژوهشگر رسوم و آئین‌های ورزش باستانی وجود زورخانه‌های استاندارد و مناسب را در هر منطقه ضروری دانست و افزود: این فضاها باید به گونه‌ای طراحی شوند که جوانان بتوانند در آن‌ها با خیال راحت و در یک محیط دوستانه و حمایت ‌کننده به تمرین بپردازند ضمن اینکه حضور مربیان مجرب و آشنا به اصول ورزش زورخانه‌ای در این فضاها الزامی است تا جوانان به درستی آموزش ببینند.

با وجود تاریخ و فرهنگ غنی ورزش زورخانه‌ای، نوروزی به چالش‌های جدی که این ورزش در حال حاضر با آن‌ها مواجه است، اشاره و اظهار کرد: یکی از بزرگ‌ترین چالش‌ها، کاهش علاقه جوانان به ورزش زورخانه‌ای به دلیل جذابیت‌های ورزش‌های مدرن و رقابتی است.

وی افزود: با ظهور تکنولوژی و افزایش جذابیت ورزش‌های جدید، جوانان کمتر به سمت ورزش‌های سنتی و فرهنگی مانند زورخانه می‌روند؛ این تغییر در الگوهای ورزشی باعث شده که جوانان به ارزش‌های معنوی و اجتماعی این ورزش کمتر توجه کنند.

نوروزی همچنین به عدم آگاهی کافی درباره تاریخ و فلسفه ورزش زورخانه‌ای در میان جوانان و عموم مردم اشاره و خاطرنشان کرد: این فقدان آگاهی می‌تواند به فاصله‌گیری نسل جدید از ارزش‌های این ورزش منجر شود؛ به همین دلیل نیاز به ترویج و آگاهی‌رسانی در این حوزه بسیار ضروری است.

امید به آینده

اگر بتوانیم به درستی فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای را ترویج دهیم، نه تنها این ورزش به حیات خود ادامه خواهد داد، بلکه می‌تواند به یک منبع الهام برای جوانان تبدیل شود.

این پژوهشگر رسوم و آئین‌های ورزش باستانی تأکید کرد: ما باید با همت و همکاری به ترویج این فرهنگ غنی بپردازیم و آن را به نسل‌های آینده منتقل کنیم؛ این یک مسئولیت اجتماعی است که همگی ما باید به آن توجه کنیم.

وی با بیان اینکه توجه به ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای نه تنها به حفظ میراث فرهنگی ما کمک می‌کند، بلکه به تقویت هویت اجتماعی و فرهنگی جوانان نیز یاری می‌رساند، افزود: با تکیه بر ارزش‌های این ورزش و تلاش برای گسترش آن، می‌توانیم به حفظ هویت فرهنگی‌مان کمک کنیم و در عین حال، جوانان را به سمت فعالیت‌های سالم و مثبت سوق دهیم.

نوروزی توجه به ورزش زورخانه‌ای و ترویج فرهنگ پهلوانی را نیازمند همت همگانی دانست و افزود: با همت و هم‌افزایی تمامی نهادها و افراد، می‌توانیم آینده‌ای روشن‌تر برای این ورزش و فرهنگ غنی آن رقم بزنیم.

نوروزی با امید به آینده‌ای روشن برای ورزش زورخانه‌ای، تأکید کرد که این ورزش می‌تواند به عنوان یک الگو برای جوانان در زمینه‌های اجتماعی، فرهنگی و اخلاقی عمل کند.

وی گفت: با حمایت و توجه به این ورزش، می‌توانیم نسل جدیدی از پهلوانان ایرانی را پرورش دهیم که نه تنها به تقویت جسم خود می‌پردازند، بلکه به ارزش‌های انسانی و اجتماعی نیز توجه دارند.

روز ۲۷ فروردین هر سال در تقویم رسمی ایران به عنوان روز فرهنگ پهلوانی و ورزش زورخانه‌ای ثبت شده است.

تنها ورزش اصیل ایرانی که باید بشناسید؛ تاریخ ۳۰۰۰ ساله و جوانانی که آن را فراموش کرده‌اند