آسوشیتدپرس نوشت: اسناد بدون سانسور مربوط به ترور جان اف. کندی، رئیس‌جمهور ایالات متحده در سال ۱۹۶۳، شامگاه سه‌شنبه منتشر شد. حدود ۲,۲۰۰ پرونده شامل بیش از ۶۳,۰۰۰ صفحه در وب‌سایت آرشیو ملی و اداره سوابق ایالات متحده منتشر شده است. پیش از این، بخش عمده‌ای از این مجموعه، شامل بیش از ۶ میلیون صفحه اسناد، عکس‌ها، فیلم‌ها، ضبط‌های صوتی و اشیای مرتبط با این ترور، در دسترس عموم قرار گرفته بود.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور، روز دوشنبه به خبرنگاران اعلام کرد که این اسناد منتشر خواهند شد، اگرچه او حجم آن‌ها را حدود ۸۰,۰۰۰ صفحه تخمین زده بود. ترامپ هنگام بازدید از مرکز هنرهای نمایشی جان اف. کندی در واشنگتن گفت: «اسناد بسیار زیادی وجود دارد. شما باید مطالب زیادی را مطالعه کنید.»

جزئیات مربوط به این ترور همچنان مورد توجه فراوان است و نظریه‌های توطئه بی‌شماری را به وجود آورده است. در ادامه، برخی از نکات مهم را مرور می‌کنیم:

دستور ترامپ

مدتی پس از آغاز ریاست‌جمهوری، دونالد ترامپ دستور انتشار اسناد طبقه‌بندی‌شده باقی‌مانده درباره ترور جان اف. کندی را صادر کرد. او به مدیر اطلاعات ملی و دادستان کل مأموریت داد تا برنامه‌ای برای انتشار این اسناد تدوین کنند. این دستور همچنین شامل از طبقه‌بندی خارج کردن اسناد فدرال مربوط به ترور سناتور رابرت اف. کندی و مارتین لوتر کینگ جونیور در سال ۱۹۶۸ بود. پس از امضای این دستور، ترامپ قلم خود را به یکی از دستیارانش داد و دستور داد آن را به رابرت اف. کندی جونیور، مقام ارشد بهداشت در دولتش، تحویل دهند. کندی جونیور، برادرزاده جان اف. کندی و پسر رابرت اف. کندی، که به دلیل فعالیت‌های ضد واکسیناسیون از بخش بزرگی از خانواده‌اش فاصله گرفته است، گفته که باور نمی‌کند تنها یک فرد مسلح مسئول ترور عمویش بوده است.

۲۲ نوامبر ۱۹۶۳

هنگامی که هواپیمای ایر فورس وان حامل جان اف. کندی و همسرش ژاکلین کندی در دالاس فرود آمد، آسمان صاف بود و جمعیتی پرشور از آن‌ها استقبال کرد. با نزدیک شدن رقابت‌های انتخاباتی سال آینده، کندی برای سفری سیاسی با هدف جلب حمایت به تگزاس رفته بود. اما در حالی که کاروان ریاست‌جمهوری در حال عبور از مرکز شهر بود، صدای شلیک گلوله از ساختمان انبار کتاب‌های مدرسه تگزاس شنیده شد. پلیس لی هاروی اسوالد، جوان ۲۴ ساله‌ای را که از طبقه ششم این ساختمان به‌عنوان یک تک‌تیرانداز مستقر شده بود، دستگیر کرد. دو روز بعد، جک روبی، صاحب یک کلوپ شبانه، هنگام انتقال اسوالد به زندان، او را به ضرب گلوله کشت.

یک سال پس از این ترور، کمیسیون وارن که به دستور رئیس‌جمهور لیندون بی. جانسون برای بررسی حادثه تشکیل شده بود، اعلام کرد که اسوالد به‌تنهایی اقدام کرده و هیچ مدرکی دال بر وجود یک توطئه وجود ندارد. اما این نتیجه‌گیری نتوانست مانع از شکل‌گیری نظریه‌های مختلف درباره این رویداد در دهه‌های بعد شود.

اسناد ترور جان اف. کندی

اوایل دهه ۱۹۹۰، دولت فدرال دستور داد که تمامی اسناد مربوط به ترور جان اف. کندی در یک مجموعه واحد در آرشیو ملی و اداره سوابق ایالات متحده نگهداری شود. این مجموعه باید تا سال ۲۰۱۷ منتشر می‌شد، مگر در مواردی که رئیس‌جمهور استثنائاتی را تعیین کرده باشد. دونالد ترامپ که در سال ۲۰۱۷ به قدرت رسید، وعده داده بود که تمام اسناد باقی‌مانده را منتشر خواهد کرد. اما در نهایت، برخی از آن‌ها را به دلیل آنچه «خطر بالقوه برای امنیت ملی» خواند، از انتشار بازداشت. در دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن نیز روند انتشار اسناد ادامه یافت، اما برخی همچنان محرمانه باقی مانده‌اند.

آرشیو ملی اعلام کرده است که تاکنون بیش از ۶ میلیون صفحه سند شامل مدارک، عکس‌ها، فیلم‌ها، ضبط‌های صوتی و اشیای مرتبط با ترور کندی منتشر شده است. با این حال، محققان تخمین می‌زنند که حدود ۳,۰۰۰ پرونده هنوز به‌طور کامل یا جزئی منتشر نشده‌اند. ماه گذشته، اف‌بی‌آی اعلام کرد که حدود ۲,۴۰۰ سند جدید مرتبط با این ترور را کشف کرده و در حال انتقال آن‌ها به آرشیو ملی است تا در فرآیند از طبقه‌بندی خارج شدن قرار گیرند.

آنچه تاکنون مشخص شده است

برخی از اسنادی که در انتشارهای قبلی فاش شده‌اند، جزئیاتی درباره عملکرد سرویس‌های اطلاعاتی در آن دوره ارائه می‌دهند. از جمله این موارد، کابل‌های ارتباطی و یادداشت‌های سازمان سیا است که به دیدارهای لی هاروی اسوالد از سفارت‌های شوروی و کوبا در مکزیکوسیتی، تنها چند هفته پیش از ترور، اشاره دارند. اسوالد، که پیش‌تر تفنگدار دریایی بود، مدتی به شوروی پناهنده شده و سپس به تگزاس بازگشته بود.

یکی از یادداشت‌های سیا توضیح می‌دهد که اسوالد هنگام حضور در مکزیکوسیتی با سفارت شوروی تماس گرفته و درخواست ویزای سفر به شوروی کرده بود. او همچنین به سفارت کوبا مراجعه کرده و ظاهراً به دنبال دریافت ویزایی بوده که به او اجازه دهد در کوبا بماند و منتظر ویزای شوروی بماند. در ۳ اکتبر، یعنی بیش از یک ماه پیش از ترور، او از طریق یکی از نقاط مرزی تگزاس مجدداً وارد ایالات متحده شد.

در یادداشت دیگری که یک روز پس از ترور کندی ثبت شده، آمده است که بر اساس یک تماس تلفنی رهگیری‌شده در مکزیکوسیتی، اسوالد در سپتامبر همان سال در سفارت شوروی با یکی از افسران سازمان اطلاعاتی کا‌گ‌ب ارتباط برقرار کرده بود. محققان می‌گویند این اسناد، علاوه بر ارائه اطلاعات جدید درباره ترور کندی، به درک بهتر فضای جنگ سرد در آن دوره نیز کمک کرده‌اند.