در حالی‌که دانشجویان دانشگاه شریف هنوز به سخت‌گیری «بی‌مورد» در امتحانات ریاضی این دانشگاه معترض‌اند، مسئولان دانشگاه حاضر به ارائه توضیحات شفاف نیستند و این موضوع را یک مسئله داخلی می‌دانند.

اواخر بهمن‌ماه اتفاقی در دانشگاه شریف رخ داد که در تلخی روزهای پس از قتل امیرمحمد خالقی؛ دانشجوی دانشگاه تهران، گم شد.

ماجرا از آن‌جا شروع شد که در نیم‌سال تحصیلی گذشته حدود ۷۴۰ نفر از دانشجویان رشته‌های مختلف دانشگاه شریف درس «ریاضی عمومی ۲» را برداشتند؛ از این تعداد ۹۰ دانشجو اقدام به حذف اضطراری این درس کردند و مابقی در امتحان نهایی این درس شرکت کردند. پس از اعلام نمرات این درس، مشخص شد که میانگین نمرات کسب شده توسط دانشجویان در این درس ۵.۲۳ از ۲۰ بوده است!

وقتی میانگین نمره ریاضی دانشجویان شریف ۵ شد

افرادی که نمره‌ای بیشتر از ۶ گرفته بودند، از طریق بردن نمرات بر روی نمودار، درس را پاس شدند ولی حدود ۳۵۰ نفر از دانشجویان درس ریاضی ۲ را افتادند. با اعتراضات مطرح‌شده نسبت به این موضوع، برای این ۳۵۰ دانشجو امتحان مجددی برگزار شد و قرار شد که اگر دانشجویان نمره قبولی در این امتحان کسب کنند، نمره ۱۰ برای آن‌ها درج شود.

البته برخی دانشجویان از جمله شورای صنفی دانشجویان این دانشگاه نسبت به برگزاری آزمون مجدد اعتراض داشتند. آن‌ها این نمره پایین را نتیجه سخت‌گیری‌های غیر ضروری و بی‌اندازه اساتید و مشکلات ساختاری آموزش می‌دانستند. در اطلاعیه‌ای در کانال شورای صنفی دانشجویان این دانشگاه عنوان شده بود: «چرا باید میانگین یک درس سرویس با حضور حدود ۶۵۰ دانشجو به رقم ۵.۲۳ برسد؟

این رقم گویای ضعف و ناکارآمدی عمیق در برنامه‌ریزی و اجرای صحیح آموزشی است و امتحان مجدد نمی‌تواند جایگزین اصلاحات اساسی گردد. این آزمون مجدد، به هیچ‌وجه مطالبه ما نبوده است. برخی اساتید دانشکده ریاضی به‌جای پذیرش مسئولیت و اصلاح رویکردهای نادرست، امتحان مجدد را به‌عنوان لطف و امتیاز جلوه داده و بدتر از آن، تلاش می‌کنند همه مشکلات را باز هم به گردن دانشجویان بیندازند».

امتحان مجدد هم نتوانست اعتراضات دانشجویان را پایان دهد

حالا بعد از گذشت چند هفته از این امتحان، شورای صنفی دانشجویان دانشگاه شریف خبر داده که «تمامی دانشجویان رشته شیمی که حتی کسانی که در امتحان مجدد (درس ریاضی ۲) شرکت نکرده بودند، موفق به گذراندن درس شده‌اند!» دانشکده ریاضی دانشگاه شریف نیز در مورد این اقدامات گفته است «با توجه به اینکه اکثریت دانشجویان رشته شیمی، دیپلم رشته علوم تجربی دارند و در کنکور سراسری نیز از طریق کنکور علوم تجربی به این رشته راه یافته‌اند، این امتحان برایشان سخت‌تر از حد معمول بوده و در نمره‌دهی و پاس کردن این دانشجویان، ارفاق و اغماض بیش‌تری صورت گرفته است». این درحالی است که دانشجویان سایر رشته‌ها با وجود این‌که نمره‌ای بالاتر از میانگین گرفته بودند، ولی به دلیل نرسیدن نمره به حد نصاب، مردود شده‌اند. حتی شورای صنفی عنوان کرده است که بیشتر دانشجویان با وجود کسب نمره قبولی در آزمون مجدد، به دلیل سخت‌گیری بیش از حد دستیاران آموزشی در راستی‌آزمایی، موفق به گذراندن این درس نشدند.

درخواست شورای صنفی برای اطلاع‌رسانی علنی، شفاف و عمومی

شورای صنفی دانشجویان دانشگاه شریف نسبت به این برخورد دوگانه معترض‌اند و در پیامی که منتشرشده عنوان کرده‌اند: گویا آبروی دانشگاه شریف بازیچه رفتارهای این دانشکده است که یک‌بار با تیتر «میانگین کمتر از ۶ درس ریاضی ۲.۶۵۰ دانشجوی شریفی» در رسانه‌های مختلف خدشه‌دار شود و بار دیگر با پاس کردن همه دانشجوهای یک دانشکده خاص صرف نظر از نمره آن‌ها». آن‌ها معتقدند که باید این روند معیوب که چند دهه است به طول انجامیده اصلاح شود و می‌گویند «این روند معیوب که حداقل چند دهه است به طول انجامیده، به هیچ روشی -مگر اطلاع‌رسانی علنی، شفاف و عمومی-، ممکن نیست منجر به اصلاح شرایط شود».

خبرنگار با توجه به مطالبه دانشجویان و مسئولیت رسانه‌ای خود نسبت به پیگیری این موضوع از مسئولین ذی‌ربط از جمله رئیس دانشکده ریاضی و معاون آموزشی دانشگاه شریف اقدام کرد؛ ولی هیچ‌یک از مسئولین دانشگاه پاسخگوی رسانه در این مورد نبودند.

رئیس دانشکده ریاضی شریف: شورای صنفی به دنبال جوسازی است

دکتر حمیدرضا فنایی؛ رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه شریف نسبت به درخواست خبرنگار برای انجام مصاحبه در مورد این موضوع، گفت: من چنین کاری نمی‌کنم؛ چون یک موضوع داخلی است و مصاحبه کردن در مورد آن جایز نیست.

او در واکنش به اشاره خبرنگار به اعتراضات شورای صنفی دانشجویان نسبت به این موضوع گفت: شورای صنفی دوست دارد جوسازی و سروصدا کند و من نمی‌خواهم وارد این موضوع شوم. نمرات این درس نهایی شده و تکلیف این درس مشخص شده است.

رئیس دانشکده ریاضی دانشگاه شریف، در پاسخ به درخواست ارائه توضیحات در مورد این موضوع گفت: توضیحات توسط معاونت آموزشی دانشگاه که مقام بالاتر من است ارائه شده است؛ بنابراین بهتر است من حرفی نزنم.

معاون آموزشی: مطرح کردن این موضوعات، خارج از دانشگاه درست نیست

دکتر محمدعلی کوچک‌زاده؛ معاون آموزشی و تحصیلات تکلمیلی دانشگاه شریف نیز در پاسخ به درخواست خبرنگار برای ارائه توضیحاتی در مورد نمره درس ریاضی دانشجویان این دانشگاه گفت: این یک موضوع داخلی دانشگاه است و طرح آن خارج دانشگاه مناسب نیست. در دانشگاه بررسی شده و جلسات متعددی با حضور مدیران و مسئولین دانشکده و دانشگاه برگزار شده و نتیجه آن هم اعلام شده است. بنابراین مطرح کردن آن خارج دانشگاه درست نیست.

وی در واکنش به «موضوع حساسیت جامعه به کیفیت آموزشی دانشگاه شریف» گفت: من نظرم را گفتم.

معاون آموزشی دانشگاه شریف در پاسخ به این سوال که خروجی این جلسه چه بوده؟ اظهار کرد: توضیحات به دانشجویان داده شده و آن‌ها در جریان هستند.

وی در مورد این‌که چرا دانشجویان هنوز نسبت به این موضوع معترض هستند و شورای صنفی نسبت به نمره دانشجویان دانشکده شیمی اعتراض کرده، پاسخ داد: این موضوع را من اخیراً متوجه شده‌ام. به هرحال در مورد این موضوع اعتراضاتی مطرح‌شده، موضوع بررسی شده، امتحان مجدد گرفته شده و نتیجه مشخص شده است.

موضوعات داخلی ربطی به دیگران ندارد

کوچک‌زاده تاکید کرد: این مسئله موضوع داخل دانشگاه است. مانند این است که من بگویم چرا برای فلان نفر این اتفاق افتاد؟ چرا موقعیت فلان فرد تغییر کرد؟ و … این مسائل هم موضوع داخلی خبرگزاری است و ربطی به دیگران ندارد.

معاون آموزشی دانشگاه شریف در پاسخ به این سوال که آیا بررسی انجام شده که این نمرات پایین دانشجویان ناشی از چه موضوعی است؟ کاهش کیفیت آموزشی، سخت بودن امتحان و یا پایین بودن سطح علمی دانشجویان در آن نقش داشته است؟ گفت: این بررسی‌ها هم انجام شده ولی من پیش از این جوابم را دادم. این مسئله داخلی دانشگاه است.

وی در پاسخ به این سوال که «پس شما توضیح بیشتری در مورد این موضوع ارائه نمی‌کنید؟» گفت: ترجیح میدم که صحبتی نکنم. موضوع داخلی دانشگاه است و توضیح بیشتری به صلاح نیست.

رویه قدیمی دانشگاه شریف در سخت‌گیری در دروس ریاضی و فیزیک

به زعم دانشجویان و دانش‌آموختگان دانشگاه شریف؛ دروس ریاضی ۱ و ۲ و فیزیک ۱ و ۲ از پر حاشیه‌ترین درس‌های دوره کارشناسی این دانشگاه هستند. دانشجویان معتقدند که سخت‌گیری‌ها، حجم مطالب بالا و مسائل دیگر مانع از یادگیری و نمره‌آوردن این دروس می‌شود. اساتید نیز برخی انتقادات را می‌پذیرند ولی افت سطح علمی دانشجویان و برخی مسائل دیگر را به عنوان پاسخ انتقادات مطرح می‌کنند.

نمرات پایین درس ریاضی دانشجویان دانشگاه شریف در فضای مجازی نیز بازتاب گسترده‌ای داشت و کاربران زیادی در فضای مجازی نسبت به این موضوع واکنش نشان داده‌اند. برای مثال؛ کاربری دلیل نمره پایین درس ریاضی دانشجویان شریف را به افت علمی دانشجویان به‌ویژه دانشجویان سهمیه‌ای نسبت داده است.

همین موضوع واکنش سایر کاربران را به دنبال داشت. کاربری می‌گوید که سخت‌گیری در امتحانات ریاضی و فیزیک در دانشگاه شریف برای «شکستن شاخ دانشجویان» است! و کاربر دیگری نیز سختی این درس را یک رسم قدیمی در دانشگاه شریف می‌داند.

ضرورت بازنگری ساختار آموزشی و تعامل با رسانه‌ها در «ام آی تی» ایران

در سال ۱۳۴۴ که دانشگاه شریف پایه‌گذاری شد، قرار بود که این دانشگاه نمونه‌ای از «موسسه فناوری ماساچوست» یا‌ام آی تی آمریکا، در ایران باشد. با توجه به جایگاه این دانشگاه در تربیت نیروی انسانی با بالاترین سطح علمی و نقش کلیدی دانش‌آموختگان این دانشگاه در صنایع و پژوهش‌های پیشرفته، مسائل و موضوعات این دانشگاه همواره در کانون توجه افکار عمومی قرار داشته است. دانشگاه شریف در ایران تبدیل به یک «نماد» شده است و بسیاری از افراد آن را نماد کیفیت آموزش عالی و پیشرفت علمی کشور می‌دانند؛ بنابراین هر مسئله‌ای در این دانشگاه تنها بر سرنوشت و آینده دانشجویان شریف اثرگذار نیست؛ بلکه می‌تواند نگرانی‌هایی را در مورد وضعیت آموزش عالی کشور و آینده علمی ایران ایجاد کند.

ماجرای نمرات پایین درس ریاضی ۲ دانشجویان دانشگاه شریف و حواشی آن، ممکن است نشانه‌ای از مشکلات ساختاری در نظام آموزشی باشد و ضرورت دارد که در این زمینه بررسی جدی و در صورت لزوم بازنگری ویژه‌ای در ساختار آموزشی، شیوه ارتباط استاد با دانشجو و همچنین چگونگی ارزیابی علمی دانشجویان انجام شود. مسئله شفافیت در تصمیم‌گیری‌های آموزشی نیز موضوع جدی‌ای است که باید به آن توجه شود. با توجه به اعتراض دانشجویان به نظر می‌رسد که دانشگاه نیازمند بازنگری در شیوه ارزیابی و افزایش کیفیت یادگیری دانشجویان است.

یکی از جنبه‌های مهم این ماجرا نحوه پاسخگویی مسئولین دانشگاه شریف به رسانه‌ها به عنوان نماینده افکار عمومی جامعه است. دانشگاه به عنوان یک نهاد علمی نه تنها در قبال دانشجویان، بلکه در برابر افکار عمومی نیز مسئول است. اجتناب مسئولان این دانشگاه از پاسخگویی و ارائه توضیحات شفاف به خبرنگاران، نه‌تنها باعث افزایش شایعات و در نتیجه نارضایتی می‌شود؛ بلکه می‌تواند اعتماد به دانشگاه و آموزش عالی کشور را نیز تحت تاثیر قرار دارد.

بهتر است که دانشگاه شریف سیاست ارتباطی خود را با رسانه‌ها بازنگری کند و به جای ارجاع مداوم به جمله «این مسائل داخلی هستند»، پاسخگویی را به عنوان یک اصل بپذیرد؛ چراکه شفافیت و تعامل با رسانه‌ها می‌تواند به حل بهتر مشکلات، کاهش تنش‌ها و افزایش اعتماد عمومی به عملکرد دانشگاه کمک کند.