کمتر از یک هفته از جنجال استیضاح عبدالناصر همتی وزیر سابق اقتصاد و دارایی و بلافاصله کنارگذاشتن محمدجواد ظریف نگذشته که منتقدان دولت؛ خوراک جدید را برای افکار عمومی فراهم کردند.

ماجرا به یک لایحه باز می گردد؛ لایحه پیوستن ایران به معاهده ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف" که از سوی دولت به مجلس شورای اسلامی با قید دو فوریت ارایه شده است.

این لایحه نیمه اسفندماه به مجلس ارایه شد و خبر آن را معاون پارلمانی پزشکیان رسانه ای کرد.

لایحه پیشنهادی دولت چه می گوید؟

کنوانسیون محدودیت یا ممنوعیت کاربرد برخی سلاح های متعارف یا CCW در سال 1980 به تصویب رسیده و در سال 1983 با عضویت 131 کشور عملیاتی شده است. بر اساس این کنوانسیون اعضای آن باید محدودیت به‌کارگیری مهمات دارای ترکش‌های غیر قابل تشخیص با اشعه ایکس در بدن انسان را بپذیرند و همچنین در این پروتکل بر لزوم شناسایی و جمع‌آوری مواد منفجره از مناطق جنگی پس از جنگ تاکید شده است.

این معاهده شامل یک چهارچوب کلی و پنج پروتکل اصلی است که هر یک به نوع خاصی از سلاح‌ها، ازجمله سلاح‌های آتش‌زا، مین‌های زمینی و سلاح‌های لیزری کورکننده می‌پردازد. مطابق پروتکل اول، استفاده از سلاح‌هایی با ترکش‌های غیرقابل‌شناسایی (مثل ترکش‌های پلاستیکی)، برای تسهیل درمان مجروحان ممنوع شده است. برمبنای پروتکل دوم، استفاده از مین‌ها و تله‌های انفجاری، به‌ویژه در مناطق غیرنظامی محدود شده است.

پروتکل سوم استفاده از سلاح‌های آتش‌زا (مثل ناپالم) علیه غیرنظامیان یا در مناطق مسکونی را ممنوع کرده است. مطابق پروتکل چهارم نیز سلاح‌های لیزری که برای کور کردن دائمی طراحی شده‌اند ممنوع شده‌ و درنهایت در پروتکل پنجم نیز کشور‌ها به پاکسازی بقایای انفجاری جنگ برای کاهش خطرات پسامخاصمه ملزم شده‌اند.

لایحه پیشنهادی دولت ایران به دنبال پذیرش برخی از این پروتکل‌ها با اعمال حق شرط است، به این معنا که ایران می‌تواند بخش‌هایی از معاهده را که با منافع ملی‌اش هم‌راستا نیست، نپذیرد. در لایحه دولت 2 پروتکل از 5 پروتکل کنوانسیون آورده شده است و در واقع ایران به دنبال پذیرش مشروط این کنوانسیون است.

استدلال مخالفان لایحه پیشنهادی دولت چیست؟

مخالفان لایحه پیوستن ایران به معاهده ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف معتقدند که پشت پرده ارایه این لایحه به مجلس شبکه نفوذ در کشور است.

ابوالفضل ظهره‌وند عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس در این ارتباط به خبرگزاری مهر می گوید: لایحه الحاق دولت جمهوری اسلامی ایران به معاهده ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف قطعاً برخواسته از شبکه نفوذ است.

وی معتقد است ؛ این لایحه بسیار خطرناک و وحشتناک است. ما در حالی که وارد تکنولوژی صلح آمیز هسته‌ای شده‌ایم می‌بینیم چه بلایی سرمان می‌آوردند؛ در این شرایط تکلیف سلاح متعارف مشخص است. طبق مفاد آن، حتی تولید و استفاده از تسلیحات متعارف مانند فشنگ و نارنجک نیز ممکن است محدود شود. این لایحه زمینه‌ساز ایجاد محدودیت‌هایی برای کشورها در استفاده از سلاح‌های متعارف در تأمین امنیت ملی است و در ذات این لایحه شورش‌های اجتماعی و جنگ‌های قومی را پیش‌بینی کرده‌اند.

برخی دیگر از منتقدان این طرح از جمله حسین شریعتمداری مدیر مسوول روزنامه کیهان در این ارتباط می نویسد: تردید نداشته باشید که «الحاق جمهوری اسلامی ایران به معاهده (کنوانسیون) ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف»! خواسته دشمنان است و هدف نهائی آن از الحاق ایران به این کنوانسیون، خلع سلاح ایران اسلامی در مقابل حملات وحشیانه دشمن خواهد بود؟!

آیا لایحه دولت برای سنجش حساسیت افکارعمومی است؟

برخی دیگر از منتقدان این لایحه معتقدند؛ بعضی افراد در دولت به دنبال محدود کردن برتری های نظامی ایران هستند و با این لایحه می خواهند که دست کشور را در استفاده از تسلیحات رباتیک و جنگ افزارهایی که ارتباطات رسانه ای را قطع می کنند، ببندند . این افراد با ارایه این لایحه دنبال سنجش میزان حساسیت افکار عمومی در این ارتباط هستند.

سخنگوی وزارت دفاع: با موافقت و نظارت ستاد کل نیروهای مسلح تنظیم شده است

سردار رضا طلایی نیک معاون برنامه ریزی و امور مجلس و سخنگوی وزارت دفاع در خصوص برخی ابهامات مطرح شده درباره لایحه کنوانسیون به‌کارگیری برخی سلاح‌های متعارف گفت: این لایحه با موافقت و نظارت ستاد کل نیروهای مسلح تنظیم شده است و انتظار می‌رود در خصوص این لایحه بدون مطالعه و بررسی دقیق محتوای آن به طور شتاب‌زده قضاوت و اظهارنظر نشود.

وی ادامه داد: طبق بررسی همه‌جانبه نظامی، امنیتی و حقوقی وبا انتخاب و تعیین پذیرش فقط دو پروتکل و نیز با اعمال حق شرط و اعلامیه تفسیری و همچنین طبق مفاد این کنوانسیون به هیچ‌کدام از تجهیزات، مهمات و سلاح‌های ما این کنوانسیون ربطی نداشته و در صورت تصویب و طبق درخواست ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، فقط ایران دو پروتکل را طبق متن لایحه خواهد پذیرفت تا از فرصت‌ها و منافع بین‌المللی و دفاعی آن مانند ۱۳۱ کشور جهان که تاکنون عضو شده‌اند بتواند استفاده کند.

موافقان لایحه دولت به دنبال چه چیزی هستند؟

موافقان الحاق ایران به کنوانسیون سلاح‌های متعارف خاص ، ازجمله دولت و برخی نمایندگان مجلس معتقدند؛ پیوستن به این کنوانسیون، به ایران امکان می‌دهد در مجامع جهانی حضور فعال داشته باشد و از اتهاماتی مانند نقض حقوق بشردوستانه یا توسعه سلاح‌های غیرقانونی جلوگیری می‌کند. موافقان این‌گونه استدلال می‌کنند که پذیرش برخی بند‌ها با حق شرط، دست ایران را برای دفاع از منافعش باز نگه می‌دارد. یکی از اهداف مهم این لایحه، حضور ایران در کارگروه تخصصی کنوانسیون برای تدوین سند الزام‌آور درباره سلاح‌های خودمختار است. موافقان می‌گویند اگر ایران عضو نباشد، قدرت‌های غربی ممکن است قوانینی وضع کنند که به ضرر توان دفاعی ایران باشد. این حضور می‌تواند به ایران اجازه دهد تا از منافع خود در حوزه فناوری نظامی محافظت کند. موافقان همچنین استدلال می‌کنند الحاق به CCW می‌تواند چهره‌ای بشردوستانه از ایران در سطح بین‌المللی ترسیم کند.

به نظر می رسد به اعلام موافقت وزات دفاع و پیشتیبانی نیروهای مسلح به عنوان متولی و متخصص امور دفاعی کشور ابعاد " لایحه پیوستن ایران به معاهده ممنوعیت یا محدودیت کاربرد برخی سلاح‌های متعارف " برای افکار عمومی مشخص شده باشد.

شما در این ارتباط چه فکر می کنید با ما در میان بگذارید.

ماجرای جنجال لایحه جدید دولت چیست؟/ دولت به دنبال کاهش بهانه جویی است یا پای نفوذ در میان است؟