عباس لطیفی درخصوص فعالیت‌های معاونت توانبخشی بهزیستی استان مرکزی در حوزه مشاوره ژنتیک اظهار کرد: برنامه جامع کشوری پیشگیری از بیماری‌های ناشی از اختلالات ژنتیکی با هدف ارائه خدمات مشاوره با کیفیت ژنتیک به مردم برای کاهش شیوع و بروز ناتوانی‌های ژنتیکی و مادرزادی، در مراکز مشاوره ژنتیک تحت نظارت بهزیستی در حال ارائه است.
وی با بیان اینکه در حال حاضر در استان مرکزی و شهرستان اراک سه مرکز فعال مشاوره ژنتیک غیر دولتی وجود دارد، اظهار کرد: سه آزمایشگاه تایید شده توسط کمیته تخصصی نیز با بهزیستی استان همکاری می‌کنند. در سال گذشته ۹۲۰ پرونده و در ۶ ماهه اول سال جاری ۴۵۶ پرونده در این مراکز تشکیل شده و اقدامات تشخیصی و درمانی صورت گرفته است.
لطیفی افزود: مراجعین به مراکز غیردولتی مشاوره ژنتیک تحت نظارت سازمان بهزیستی کشور در صورت احراز عدم تمکن مالی توسط کارشناس یا پزشک مرکز مشاوره ژنتیک غیردولتی، می‌توانند تا سقف تفاهمنامه از یارانه ویزیت برخوردار شوند. تمامی دارندگان پرونده مشاوره ژنتیک در این مراکز اعم از توانخواهان تحت پوشش بهزیستی و افراد بی‌بضاعت مالی در صورت احراز عدم تمکن مالی از سوی کارشناس شهرستان می‌توانند جهت دریافت یارانه کمک هزینه‌های آزمایشات ژنتیک به بهزیستی شهرستان معرفی شوند و هزینه ها در صورت تایید کمیته تخصصی، قابل پرداخت خواهد بود.
وی با بیان اینکه بهترین زمان جهت انجام مشاوره ژنتیک قبل از ازدواج، قبل از بارداری و حین بارداری است، گفت: آمار کل افراد دارای معلولیت شامل بینایی، شنوایی، گفتاری، ذهنی، روانی و جسمی تحت پوشش بهزیستی استان مرکزی ۲۸ هزار و ۳۱۵ نفر است که از کل معلولین تحت پوشش، چهار هزار و ۸۱۴ نفر بالای ۶۰ سال سن دارند.
وی گفت: انجام خدمات توانبخشی شامل خدمات مراقبتی، خدمات مراکز آموزشی روزانه، پلاک ویژه، حق پرستاری، مستمری، ویزیت در منزل، خدمات مراقبین در منزل، توانبخشی مبتنی بر خانواده، شنوایی‌سنجی و گفتاردرمانی، فیزیوتراپی و ارتوپدی فنی و خدمات ارتز و پرتز، کفش طبی، تهیه وسایل توانبخشی شامل ویلچر، واکر، صندلی حمام، تشک مواج و سمعک است.
لطیفی به اجرای برنامه پیشگیری از تنبلی چشم کودکان ۶-۳ سال نیز اشاره کرد و گفت: این برنامه هرساله در سراسر کشور و به صورت همزمان با هدف کاهش شیوع تنبلی چشم و سایراختلالات بینایی از طریق تشخیص و درمان به موقع بیماری اجرا می شود.
وی به عملکرد برنامه در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۵۰ هزار و ۳۸۶ کودک در ۲۴۰ پایگاه سنجش بینایی در کل استان مورد غربال قرار گرفتند و دو هزار و ۴۳۶ کودک مشکوک شناسایی شد که از این تعداد ۲۰۳ کودک آمبلیوپ و هزار و ۷۰۴ کودک با سایر اختلالات بینایی شناسایی شدند. هدف از اجرای این برنامه، کاهش شیوع تنبلی چشم و سایر اختلالات بینایی از طریق تشخیص و درمان به موقع کودکان ۶-۳ سال است.
وی گفت: برنامه امسال از ابتدای خردادماه آغاز شده و قرار است جمعیت کل کودکان ۶-۳ سال استان که بالغ بر حدود ۵۲ هزار کودک است در ۲۰۰ پایگاه غربالگری مورد سنجش بینایی قرار گیرند. کلیه مجتمع‌های بهزیستی، خانه‌های بهداشت، مهدهای قرآن و مساجد به عنوان پایگاه‌های تنبلی چشم آماده فعالیت هستند. همچنین ۷۶ غربالگر بینایی سطح اول آموزش دیده‌اند. ۱۸ اپتومتریست و پنج چشم پزشک نیز در این برنامه با ما همکاری دارند. نقش والدین در همراهی کودکان به منظور اجرای برنامه بسیار مهم و اساسی است.
این مقام مسئول در بهزیستی استان مرکزی به برنامه غربالگری، تشخیص و مداخله زودهنگام شنوایی نوزادان و شیرخواران نیز اشاره کرد و گفت: این برنامه با هدف شناسایی اختلالات شنوایی قبل از سه ماهگی و شروع مداخلات طبی و توانبخشی قبل از ۶ ماهگی به منظور پیشگیری از عوارض ناشی از ناشنوایی مانند اختلالات گفتاری، ارتباطی، شناختی، اجتماعی، اقتصادی و ... اجرا می‌شود.
وی به روش اجرای آن اشاره کرد و گفت: برنامه غربالگری، تشخیص و مداخله به هنگام شنوایی نوزادان و شیرخواران دارای سه سطح غربال، تشخیص و مداخله است که هریک می‌بایست به ترتیب در زمان‌های پیش از یک ماهگی، سه ماهگی و ۶ ماهگی انجام شود. در این برنامه، نوزاد در بدو تولد در واحدهای غربالگری شنوایی که عمدتا در زایشگاه‌ها مستقر هستند، تحت آزمون TEOAE قرار می گیرد و در صورت مشکوک بودن یا برخورداری از فاکتورهای خطر شامل بستری بودن بیش از ۴۸ ساعت در NICU، سابقه خانوادگی کم شنوایی، سابقه ابتلا به مننژیت و ... ظرف مدت دو تا چهار هفته این آزمون با دستگاه AABR مجددا تکرار می‌شود. سپس موارد مشکوک برای ارزیابی‌های تشخیصی به سطح دوم برنامه یعنی مراکز شنوایی سنجی ارجاع داده می‌شوند. در صورت تایید تشخیص، شیرخوار با برگه ارجاع به سطح سوم برنامه جهت انجام مداخلات طبی و توانبخشی، به مراکز مربوطه هدایت می‌شود.
وی به عملکرد برنامه در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۱۳ هزار و ۴۹۷ نوزاد در ۱۸ مرکز غربالگری شنوایی در کل استان مورد غربال قرار گرفتند که ۹۹ نوزاد، مشکوک شناسایی شد و از این تعداد ۷۲ نوزاد دارای اختلالات شنوایی تشخیص داده شده و به مرحله مداخله و ارجاع هدایت شدند.
وی گفت: در نیمه نخست سال جاری نیز ۶ هزار و ۵۸۵ نوزاد در ۱۸ مرکز غربالگری شنوایی در کل استان مورد غربال قرار گرفتند که ۶۷ نوزاد مشکوک شناسایی شده و از این تعداد ۴۰ نوزاد به علت اختلالات شنوایی به مرحله مداخله و ارجاع هدایت شدند و از این تعداد ۲۴ نوزاد دچار کم شنوایی متوسط و ۱۰ مورد کم شنوایی شدید و ۶ مورد کم شنوایی عمیق تشخیص داده شده و جهت این موارد ۲۱ سمعک تجویز و برای ۱۹ مورد هم مداخلات جراحی و طبی از جمله کاشت حلزون انجام شد.
لطیفی در خصوص برنامه غربالگری شنوایی کودکان ۵-۳ سال نیز گفت: کودکانی که از غربال شنوایی بدو تولد گذر کرده‌اند ممکن است به دلایلی مثل بیماری، حادثه یا ژنتیک در معرض مخاطره افت شنوایی باشند که گاه پیشرونده بوده و گاه اکتسابی است. یکی از اهداف انجام غربال شنوایی کودکان، شناسایی مواردی است که در غربال اولیه یا بدو تولد از حلقه پیشگیری مفقود شده‌اند، هدف دیگر این غربال شناسایی مبتلایان به شنوایی دیر آغاز است که می‌تواند بر رشد زبان و موفقیت در مدرسه تاثیر بگذارد.
وی به عملکرد برنامه در سال ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: در سال گذشته ۲۵ هزار و ۱۵۵ کودک ۵-۳ سال در ۱۳ مراکز استان مورد غربال قرار گرفته‌اند که از این تعداد هزار و ۳۲ مورد دچار افت شنوایی بوده و دو هزار و ۲۶۵ مورد جرم گوش داشتند. در سال گذشته هشت هزار و ۳۰ کودک غربال شدند که از این تعداد ۲۱۲ مورد دچار افت شنوایی بوده و ۶۰۳ مورد جرم گوش داشتند.
لطیفی اظهار کرد: در حال حاضر برنامه غربالگری شنوایی استان با ۱۵ دستگاه غربالگری شنوایی نوزادان و ۹ دستگاه غربالگری کودکان ۵-۳ سال در ۳۱ مرکز که شامل ۱۸ مرکز غربالگری نوزادان و شیرخواران و ۱۳ مرکز غربالگری کودکان ۵-۳ سال است اجرا می‌شود.
وی همچنین گفت: بیشترین معلولیت در سطح استان مرکزی و حتی در کشور، معلولیت جسمی و حرکتی است که مهمترین علت بروز آن فقدان آگاهی در جامعه است ولی خوشبختانه با اقداماتی که در راستای آگاهی بخشی انجام شده در حال حاضر آمار معلولان نسبت به گذشته روند کاهشی به خود گرفته است.
بیماری‌های ژنتیک قابل پیشگیری هستند/بینایی ۵۲ هزار کودک استان مرکزی سنجش می‌شود
