با وجود آنکه سال‌ها از فیلتر شدن اپلیکیشن‌هایی چون تلگرام، اینستاگرام و ... می‌گذرد اما هنوز صدای اعتراضات مردم و بعضا برخی مسئولان به فیلترینگ، سرعت پایین اینترنت و هزینه سنگین فیلترشکن‌ها را می‌توان از گوشه و کنار شنید. فیلترینگی که بنا بر برخی آمار منتشر شده، کسب و کار حدود ۱۰ میلیون نفر را در کشور به خطر انداخت اما میلیاردها پول روانه جیب‌های مافیاهای فیلترشکن کرد.
از سوی دیگر، تلاش‌ها برای تصویب طرح صیانت در مجلس یازدهم و طبقاتی شدن اینترنت در دولت سیزدهم به آتش خشم مردم از وضعیت اینترنت در کشور افزود و رفع فیلترینگ را به مهم‌ترین مطالبه آنان از دولتمردان تبدیل کرد. انتقادات مسعود پزشکیان از فیلترینگ و وعده‌هایی که او برای رفع محدودیت‌های فضای مجازی در ایام انتخابات ریاست جمهوری بیان کرده بود با استقبال‌هایی از سوی برخی از مردم، کارشناسان حوزه ارتباطات و اهالی سیاست روبه‌رو شد.
امضای پزشکیان پای یک وعده مهم
بررسی مواضع مسعود پزشکیان از همان روزهای ابتدایی که به عنوان کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری پا به میدان رقابت‌ها برای فتح پاستور گذاشت، نشان می‌دهد که او از منتقدان سرسخت فیلترینگ بوده و آن را به نوعی زندگی در قفس تشبیه کرده بود. چنانچه در مناظره‌ای با سعید جلیلی به صراحت گفت: «همه دنیا در مواقع خاص محدودیت دارند اما فیلترینگ در کشور ما باعث دکان باز شدن برای برخی شده است و فیلترشکن امکان محدودیت را ندارد. ما باید کاری کنیم مردم در فضای مجازی راحت کار کنند و نمی‌توانید بگویید ما می خواهیم در یک قفس زندگی کنیم و ارتباطی با دنیا نداشته باشیم. بازار فیلترشکن ها یک اشتباه است که باید جمع شود. صاحبان شرکت ها با پلتفرم‌های بزرگ صحبت کنند و این مسئله مسئولیت پذیری را حل کنند.»
او حتی پای خود را فراتر از بیان یک مخالفت ساده با رفع فیلترینگ گذاشت و به مردم تضمین داد؛ «تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد.»
از سوی دیگر، علی‌رغم اظهارات پزشکیان، انتخاب ستار هاشمی به عنوان وزیر ارتباطات که از یکی مدیران ارتباطاتی در دولت روحانی و همکار آذری جهرمی بوده، حکایت از آن داشت که پزشکیان مهم‌ترین وعده خود را در زمینه فیلریتگ و سامان دادن به محدودیت‌های فضای مجازی فراموش نکرده است.
مردم منتظرند
در روزهای پس از انتخابات که پزشکیان توانست از سد رقیبی چون سعید جلیلی عبور کند و به سکانداری قوه مجریه تکیه بزند، انتظار مردم از پزشکیان بر این بود که به سرعت دستور رفع فیلترینگ را بدهد اما رئیس جمهوری در پاسخ آخرین وضعیت پرونده رفع فیلترینگ در نشست خبری با خبرنگاران گفت: «وزیر ارتباطات هم در این جلسه حضور دارد، باید یک برنامه بنویسند و با شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی جلسه داریم؛ در تلاش هستیم هرچه سریع تر آن را برداریم. رفع فیلترینگ در دستور کار است، ان‌شاءالله چارچوب‌هایی که در رابطه با فیلترینگ هست را از بین می‌بریم.»
در این میان، اولین جلسه شورای عالی فضای مجازی در حالی امروز با حضور مسعود پزشکیان برگزار خواهد شد که پیش‌بینی‌ها حکایت از بررسی وضعیت رفع فیلترینگ در کشور دارد اما به نظر می‌رسد رئیس دولت چهاردهم، مسیر راحتی را برای صدور دستور رفع فیلترینگ در کشور نخواهد داشت.
موافقان فیلترینگ سد راه رئیس جمهور می‌شوند؟
مسعود پزشکیان، ستار هاشمی و دولتمردان امروز در جلسه شورای عالی فضای مجازی در مقابل کسانی برای بررسی وضعیت ساماندهی به فضای مجازی خواهند نشست که برخی از آنها موافقان فیلترینگ و تصویب طرح صیانت هستند. کافی است نگاهی به اعضای شورای عالی فضای مجازی نگاهی بی‌اندازید، مرتضی آقاتهرانی رئیس کمیسیون فرهنگی، رضا تقی‌پور نماینده تهران در مجلس، رسول جلیلی از مهم‌ترین چهره‌های مخالف رفع فیلترینگ در کشور بوده و به نظر می‌رسد می‌توانند یک سد در مقابل دولتی‌ها ایجاد کنند.
باید صبر کرد و دید آیا در جلسه امروز موافقان فیلترینگ یک سد در مقابل دولتمردان چهاردهم ایجاد خواهند کرد یا پرونده فیلترینگ با دستور پزشکیان خاتمه پیدا خواهد کرد.
* در جدول زیر مواضع و وعده‌های مسعود پزشکیان درباره رفع فیلترینگ را می‌خوانید؛
ردیف
تاریخ
اظهارات مسعود پزشکیان درباره اینترنت، فضای مجازی، فیلترینگ و ...
۱
۱۴۰۳/۰۳/۲۴
* {با اشاره به حوزه صنعت دیجیتال}: ما در حال فراری دادن مغزها از کشور هستیم، ظرفیت رشد اقتصاد دیجیتال در کشور قابل توجه است و می‌تواند در شرایط تحریم راهگشا باشد؛ سهم هسته اقتصاد دیجیتال از جی دی پی ۴.۵ درصد است اما در اروپا این رقم تا ۶ است و سهم پوسته این حوزه در اروپا ۱۰ درصد و ما ۲ درصد هستیم؛ پیشران این فاصله ۸ درصد استارتاپ‌ها است اما ما چه کار کردیم؟ فیلتر کردیم و بستر را برای مهاجرت نیروها و مغزهای داخلی فراهم کردیم و از سوی دیگر شرایط را برای سرمایه‌گذاری فراهم نکردیم. در کل به جای تسهیل، آزار دادیم و اگر این کار نمی‌کردیم و اجازه می‌دادیم که رشد پیدا کنند ما در اینجا نبودیم.
۲
۱۴۰۳/۰۳/۲۵
از لوازم قدرت علمی ایران، عقب نماندن از توسعه «هوش مصنوعی» و تاثیرات آن در ساحت‌های زندگی مردم و حکمرانی است. در صورت اعتماد شما، پیشنهاد سنجیده و کارشناسانه دکتر شریفی و همکاران متخصصش را در دستور دولت قرار خواهم داد و از آنها در پیشبرد پیشنهاد بهره خواهم برد.
۳
۱۴۰۳/۰۳/۳۰
اجازه نخواهیم داد حقوق مردم، کشاورزان، صنعتگران، جوانان، بانوان، مذاهب و... از بین برود، امروز فیلترینگ راه‌حل رفع مشکلات نیست، ما باید صدای مظلومان باشیم و برای تغییر تلاش کنیم.
۴
۱۴۰۳/۰۳/۳۰
* مشکل ما ساختار است و مشکل ما عدم تسلط بر حرکت های اجتماعی است در جامعه ای که همه داده ها را با اینترنت چک می‌کنند چطور می شود زمین خورد و کسی نفهمد و چطور می شود قاچاق بیاورند و کسی نفهمد چراکه ما تسلط عملی و کارشناسی را روی سیستم نگذاشته ایم و افراد کاردان را بیرون می اندازیم تا آنهای دیگر به راحتی بتواند بخورند و ببرند.
* اگر براساس عمل و شایسته سالاری مدیریت کنیم اگر بخواهیم تخلف هم کنیم نمی توانیم به راحتی تخلف کنیم. در این مملکت پول گم می شود پول گم شدنی نیست و این ناتوانی ما در رصد کردن اتفاقی است که ما باید انجام دهیم. در کشورهای دنیا اگر به حساب یک نفر پول اضافه بیاید بازخواست می شود که این پول از کجا آمده است اما در کشور ما یک باره اعلام می کنند به طور مثال ۶۰ هزار میلیارد گم شده این سوءمدیریت ما است و باید بپذیریم ما مقصر هستیم.
۵
۱۴۰۳/۰۴/۰۲
* در مورد فضای مجازی و اینترنت درست است که ما باید زیرساخت داشته باشیم اما تا زمان رسیدن به آنجا باید فکر کرد برای کسی که نانش از طریق اینترنت بدیت می‌آورداما قطع شده چه اقدامی انجام دادیم.
* می‌گویند پهنای باند را اتوبان کردیم، خوب هر پنج متر هم یک سرعت‌گیر و مانع گذاشتید، این که نشد توسعه زیر ساخت.
* بحث هوش مصنوعی عقب نمانیم، باید با دنیا ارتباطات اینترنتی داشته باشیم. بیشتر نخبگان از مملکت خارج می شود زیرا بستر برای آنان فراهم نیست.
* می گویند تقصیر ما است، اما ما روی کار نیستیم، فقط گناه را به گردن هم می اندازیم. واقعیت این است که بستر را برای کسانی که کار می کنند، آماده نکردیم و اگر آماده کرده باشیم، آنقدر مانع ایجاد کردیم که همه مردم وضعیت کسب و کارشان با این تصمیماتی که گرفتند خوب شد یا بد؟ بد شد.
* مردم خودشان قضاوت کنند، اوضاع دسترسی‌ها و کسب و کار شما در نتیجه سیاست‌هایی که آقایان می‌گویند بهتر شد یا بدتر؟
* مردم قضاوت کنند! بروید نظرسنجی کنید، ببینید مردم چه می‌گویند! هدف من این است که موانعی که بر سر راه زندگی مردم ایجاد شده برطرف شود.
* خیلی روشن است، فیلترینگ را ما راه انداختیم، کلی از شغل‌ها را از دست دادیم، خیلی از کسانی که از این طریق امرار و معاش می کنند زندگی‌شان بهم ریخته است.
* از این طرف یک عده کاسب شدند و فیلترشکن می فروشند، اینکه چه کسانی فیلترشکن می فروشند و چرا پیگیری نمی شود، محل بحث است.
* یک واقعیت وجود دارد، مشکل جای دیگر نیست همه ما مخالف فیلترینگ هستیم، موافق برخورد کرامت گونه با زنان در جامعه هستیم اما اینکه چه کسی حجاب‌بان ها را در مترو می گذارد، مشخص نیست. کلی هم هزینه می کنند و با بچه های مردم به علل مختلف برخورد می کنند. اما وقتی اینجا می نشینند از حقوق زنان دفاع می کنند.
* اعتقادم بر این است که باید فضای مجازی را آزاد کنیم، توئیتر محل آموزش است. خیلی سرمایه و تکنولوژی را می توان در آنجا یاد گرفت. می توان ارتباطات را افزایش کرد.
* من اگر به ریاست جمهوری برسم، قطع به یقین با محدودیت هایی که گذاشتند، باعث عصبانیت مردم شدند و کسب و کارها را تخریب کردند، با قاطعیت جلوی آن می ایستم.
* اگر لازم باشد در بحران خاصی مداخله شود، مداخله می شود. اما الان چه لزومی دارد اینترنت را فیلتر کنیم و عده‌ای فیلترشکن بفروشند
* با این فیلترشکن ها خیلی راحت تر به فضای مستهجن دست پیدا کنند تا دولت کنترل کند.
* دولت می تواند خودش این فضا را کنترل کند ولی اجازه استفاده مردم را بدهند.
۶
۱۴۰۳/۰۴/۰۲
ما آمده ایم در مقابل حامیان فیلترینگ و کاسبان تحریم و کسانی که راه آزادی را مسدود کردند قرار بگیریم و با استفاده از نخبگان تمام قدرت خود را بکار بگیریم.، ما نیازمند عقلانیت هستیم. ما نگرانیم افرادی با اندیشه متحجرانه هستیم.
۷
۱۴۰۳/۰۴/۰۳
*{ با اشاره به اظهارات علیرضا زاکانی}: عزیزی در مناظره گفت: «ما نمی‌گذاریم تو رئیس جمهور شوی» و جواب من این است: «آنها خدا نیستند که بتوانند جلوی قدرت مردم را بگیرند.»تمامیت خواهی آنان را تمام خواهیم کرد، بساط فیلترینگ برچیده خواهد شد.
۸
۱۴۰۳/۰۴/۱۰
تضمین می‌دهم که تمام دولت در برابر گشت‌های اجباری، فیلتر کردن و فیلترشکن بازی و فشارهای بیرونی در همه جلسات و تمام قد بایستد.
۹
۱۴۰۳/۰۴/۱۰
این عزیزانی که با خط بدون فیلتر، توییت زده اند؛ برای اینترنت مردم، «طرح صیانت» تجویز می کنند. سفره خوب برای خودشان است و سفره خالی برای مردم. آقای جلیلی، من که برنامه‌ای برای افزایش قیمت بنزین ارائه نداده‌ام اما از شما می‌خواهم بگویید آیا قیمت بنزین پس از اجرای طرح «وان» در دولت شما کمتر از ۶۰ هزار تومان است؟
۱۰
۱۴۰۳/۰۴/۱۱
* در تمام دنیا در مواقع خاص محدودیت را دارند، اما الان که هیچ مسئله ای نیست باز هم فیلترینگ بزاریم و یک عده دکان باز کنند و فیلترشکن بفروشند. این محدودیت و کنترل نیست که به هر سایتی که دلشان خواست می روند.
* نمی توان بگوییم در قفس هستیم و با دنیا ارتباط نداریم. باید اجازه بدهیم صاحبان این شرکت ها مذاکره کنند و قرارداد ببندند. این سرویس را ندهید.
* یک عده از مردم مفت پول می گیرند.
* چقدر بلا بر سر مردم آمد، کسب و کار آنان مختل شد و از زندگی ساقط کردند.
* آمریکا هم می گوید از فلان فضای مجازی [تیک تاک] استفاده نکنید.
چرا جلوی کسانی که فیلترشکن می فروشند، نمی ایستند. حتی در زمان فیلترشکن هم نمی توان موقعیت را پیدا کرد. یک دوره اعتصابات و اعتراضات بود، فضای مجازی را فیلتر کردیم اما الان که اعتراضات نیست.
* باید کاری کنیم که مردم در این فضا راحت زندگی کرده و درآمد کسب کنند.
*{ در پاسخ به سوالی درباره فضای مجازی کنترل شده}: مثل همه دنیا، کجای دنیا مانند ما عمل می کنند. ما که قرار نیست چیزی از خودمان اختراع کنیم؟
* روز به روز پشتوانه اجتماعی‌مان را به خاطر برخورد با دختران و فیلترینگ و گرانی داریم از دست می‌دهیم.
۱۱
۱۴۰۳/۰۴/۱۳
در برابر تحریم، فیلترینگ و انحصار در اقتصاد دیجیتال می‌ایستم؛ با این سه درخواست بخش خصوصی هم‌دل و همراه هستم و به مردم گزارش شفاف خواهم داد.
۱۱
۱۴۰۳/۰۶/۱۱
برای راحتی مردم ضوابط مربوط به فضای مجازی را در شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی تعیین تکلیف خواهیم کرد.
۱۳
۱۴۰۳/۰۶/۲۶
* {در پاسخ به سوالی درباره رفع فیلترینگ در نشست خبری با خبرنگاران}: وزیر ارتباطات هم در این جلسه حضور دارد، باید یک برنامه بنویسند و با شورای عالی امنیت ملی و شورای عالی فضای مجازی جلسه داریم؛ در تلاش هستیم هرچه سریع تر آن را برداریم. رفع فیلترینگ در دستور کار است، ان‌شاءالله چارچوب‌هایی که در رابطه با فیلترینگ هست را از بین می‌بریم.
روزِ سخت پزشکیان در شورای عالی فضای مجازی؛ «موافقان فیلترینگ» سد راه رئیس جمهور می شوند؟
