سبک زندگی در فصل زمستان از دیدگاه طب سنتی ایرانی

محمدرضا مهری گفت: از آنجائیکه بر اساس آموزه‌های طب ایرانی، همه اجزاء عالم، اعم از انسان، حیوانات، گیاهان و حتی فصول و ... دارای شناساگر خاصی بنام «مزاج» هستند، شناخت این شناساگر در طراحی تدابیر الگوی زندگی و پیشگیری از بیماری‌ها بسیار حائز اهمیت است.

وی خاطر نشان کرد: بر این اساس هر یک از فصول چهارگانه سال دارای یک مزاج اختصاصی است که می‌تواند بر سایر موجودات مانند بدن انسان تأثیرگذار باشند. دانشمندان طب ایرانی مزاج فصل بهار را گرم و تر، تابستان را گرم و خشک، پائیز را سرد و خشک و زمستان را سرد و‌ تر می‌دانند.

مهری افزود: نکته کاربردی این تقسیم بندی نحوه تعامل و برخورد افراد در مواجهه با هر فصل است و عدم رعایت مقتضیات هر فصل سال می‌تواند موجب بروز تغییرات در مزاج فرد شود که به آن «سوء مزاج» یا «بیماری مزاجی» می‌گویند.

وی با بیان اینکه فصل زمستان برای کسانی که مزاج گرم و خشک (صفراوی) دارند احساس بهتری ایجاد می‌شود، حال آنکه افراد سرد مزاج و پیران در این فصل اذیت می‌شوند، گفت: افرادی که دچار سردی و افزایش رطوبت در بدن هستند بایستی در مصرف غذا‌های دارای طبع سرد احتیاط کنند و غذا‌های گرمی بخش را در وعده‌های غذایی یا میان وعده‌های بگنجانند.

سرپرست مدیریت طب ایرانی و مکمل دانشگاه علوم پزشکی مشهد با اشاره به اینکه از میان مواد غذایی که بهتر است مصرف آنها را خصوصاً در شب‌های زمستان کاهش داد میتوان به میوه‌های آبدار دارای طبع سرد و‌تر مانند پرتقال، لیمو شیرین و نارنگی اشاره نمود، گفت:، اما در مقابل میوه‌هایی مانند سیب، انار شیرین، نارگیل یا انگور و یا میوه‌های خشک را میتوان مصرف کرد.

وی با اشاره به اینکه استفاده از دمنوش‌هایی مانند دارچین، زنجبیل و نعناع در این فصل مناسب است و از مصرف دوغ و آب سرد تا حد امکان خودداری شود، علاوه براین نوشیدن شیر هم درصورت گرم کردن و افزودن یک قاشق عسل مانعی ندارد، گفت: مصرف مرباجاتی مانند مربای هویج، شقاقل و گل محمدی و نیز مصرف عسل و کره در وعده صبحانه مناسب است، علاوه براین مصرف خشکبار مانند بادام درختی، بادام زمینی، گردو، مویز، کشمش و پسته در این فصل توصیه می‌شود.

مهری با بیان اینکه یکی از بهترین راهکار‌ها جهت افزایش حرارت بدن، ورزش و فعالیت بدنی است که توصیه اکید دانشمندان طب ایرانی به¬ویژه حکیم ابوعلی سینا می‌باشد. بهترین زمان ورزش در زمستان هم آخر روز می‌باشد، گفت: یکی از راه‌های مهم جلوگیری از سردی و برودت بدن، پیشگیری از مواجهه با باد و سرمای مستقیم است. به همین دلیل استفاده از لباس‌های گرم مانند کلاه، شال، هدبند، پهلوبند و … بخصوص البسه حاوی پشم، در افراد با مزاج سرد در زمستان لازم و ضروری است.

وی با بیان اینکه تا حد امکان بایستی از روش‌هایی مانند زالودرمانی، فصد، حجامت و … که موجب از دست دادن خون بدن می‌شوند در زمستان و هوای سرد اجتناب نمود، گفت: درصورت ابتلاء به علائم سرماخوردگی و آنفلوآنزا و بروز علائمی همچون تب بالا، تنگی نفس یا تنفس سریع، حال عمومی بد یا ضعف داشت بلافاصله به مطب پزشکان یا درمانگاه‌های سرپایی مراجعه کند.

مهری گفت: درصورتیکه علائم خطر در بیمار نبود، ضمن زدن ماسک و رعایت فاصله اجتماعی، شستشوی دستها، پرهیز از حضور در مناطق پر ازدحام و تهویه مناسب هوا از طریق باز کردن پنجره ها، باید نسبت به استراحت و مصرف مایعات گرم اقدام نماید و از مصرف آنتی بیوتیک خودداری کند.

وی با بیان اینکه مصرف دمنوش‌های سرماخوردگی حاوی گل بنفشه، ختمی، عناب، سپستان و ... توصیه می‌شود، گفت: مصرف انواع سوپ سبزیجات (به ویژه با هویج، زعفران و روغن زیتون) و سبزیجات بخارپز، مصرف میوه‌هایی مانند سیب، به شیرین پخته، آب انار شیرین یا ملس (آبگیری شده با دانه و بویژه پیه سفید آن)، مرکبات شیرین، نوشیدن جرعه جرعه شربت عسل و آب لیموی تازه، مصرف یکی از دمنوش‌های بابونه، نعنا، آویشن، زوفا، چای کوهی، سرخارگل (اکیناسه)، گل محمدی، پرهیز از غذا‌های دیرهضم، فست فود، غذا‌های دارای رنگ و طعم دهنده‌های مصنوعی توصیه می‌شود.

مهری بیان کرد: درصورتیکه علیرغم اقدامات فوق و پس از چند روز بهبودی حاصل نشد و یا در صورت ایجاد علائم خطر در فرد، در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.